از میان دو زیرگونه اصلی یوزپلنگ، یکی از زیر گونه ها با نام ' یوزپلنگ آسیایی' شناخته می شود که در خطر جدی انقراض قرار دارد و فقط حدود 50 قلاده از آن در دشت های مرکزی ایران وجود دارد از این رو به آن یوزپلنگ ایرانی هم می گویند.

عوامل متعددی که بشر در تمام آنها دخیل است جمعیت این گونه های ارزشمند را در معرض تهدید انقراض قرار داده است که از جمله این موارد می توان به نابودی زیستگاه ها در اثر افزایش فعالیت های انسانی و نیاز به زمین بیشتر برای کشاورزی، معدنکاوی و جاده کشی اشاره کرد.

بر این اساس حدود 10سال پیش جامعه جهانی 4 دسامبر ( 13 آذر ) را به عنوان روز جهانی یوزپلنگ نامگذاری کرده است تا دنیا متوجه اهمیت حفاظت از این گونه ارزشمند شود. به همین منسبت امروز صبح  15 آذر ماه مراسم گرامیداشت یوزپلنگ با حضور دکتر ابتکار رئیس سازمان محیط زیست و معاون رئیس جمهور و گری لوئیس نماینده سازمان ملل در تهران و نیز محیط بانان منتخب زیستگاه های یوزپلنگ در محل پارک پردیسان تهران برگزار شد.

 به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی و خبری جماران، رئیس سازمان محیط زست که با همرامی گری لوئیس و گروهی از خبرنگاران محیط زیست از سایت نگهداری دو یوز پلنگ تحت نظارت در محل پارک پردیسان به نام های دلبر و کوشکی بازدید می کرد اظهار کرد: مهمترین تلاش ما حفاظت از زیستگاه های یوزپلنگ در سراسر کشور است.

ابتکار افزود یک سوم از مناطق حفاظت شده تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست، زیستگاه یوزپلنگ است از این رو حفاظت از آنها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

 وی با بیان اینکه یوزپلنگ گربه سانی ارزشمند است که در راس هرم قرار دارد افزود: یوزپلنگ در کل آسیا منقرض شده و فقط در ایران زیست می کند به همین سبب یک گونه ارزشمند از نماد ملی، منطقه ای و بین المللی محسوب می شود.

18 یوز جدید در ایران شناسایی شده است

 ابتکار با اشاره به مشاهده 18 توله یوزپلنگ در سال جاری در کشور افزود: با نصب دوربین های تله ای در زیستگاه های یوزپلنگ از ابتدای سال جاری تا کنون 18 توله مشاهده شد که نتیجه تلاش جمعی سازمان محیط زیست، پروژه حفاظت از یوزپلنگ، محیط بانان، جوامع محلی، کارشناسان، متخصصان و سازمان ملل است.

وی با اشاره به وجود دو یوزپلنگ نر و ماده در اسارت در پارک پردیسان یادآور شد: با توجه به ارزشمند بودن این گونه ها با یک مشاور بین المللی گربه سانان در ارتباط هستیم و تمام رفتار این دو یوزپلنگ تحت کنترل است.

رئیس سازمان محیط زیست در مورد هدف از نگه داری این دو یوزپلنگ در سایت پردیسان یادآورشد: مکان اسارت دو یوزپلنگ یک سایت تحقیقاتی با هدف مطالعه و تکثیر در اسارت است، با توجه به اینکه نگهداری و تکثیر حیات وحش در اسارت بسیار کار پیچیده ای است اما تلاش می کنیم تا شرایط لازم برای این هدف فراهم شود که تاکنون نیز گام های مهمی برداشته شد.

وی با اشاره به تهدیدهای حفاظت از یوزپلنگ ها در ایران خاطرنشان کرد: سالانه شاهد تلفات یوزپلنگ به دلایل مختلف از جمله شکار، تلفات جاده ای و ناآگاهی مردم هستیم که فرهنگ سازی در این زمینه از اهمیت زیادی برخوردار است و یکی از برنامه های اجرایی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی بالابردن آگاهی جوامع محلی نسبت به حیات این گربه سان ارزشمند است.

تکثیر یوزها در زیستگاه های آرام قابل قبول است

معصومه ابتکار در پاسخ به سئوالی در مورد تعداد دقیق یوزپلنگ های آسیایی در ایران اظهار کرد: از آنجا که سرشماری یوزپلنگ بسیار دشوار است بنابراین عدد و رقم دقیقی از تعداد یوزپلنگ های موجود در طبیعت نمی توانیم اعلام کنیم چون به محاسبات دشواری نیاز دارد اما شواهد نشان می دهد تکثیر در زیستگاه هایی که آرامش در آنها برقرار است قابل قبول است.

جرایم بازدارنده بوده اند

رییس سازمان محیط زیست  در مورد جرایم و میزان بازدارندگی آن برای شکارچیان و تلفات یوزپلنگ نیز گفت: اخیرا جریمه تلفات یوزپلنگ را افزایش دادیم  و گمان می کنیم این رقم بازدارنده باشد .

وی افزود: تعامل خوبی میان سازمان حفاظت محیط زیست و قوه قضاییه در این زمینه برقرار است.

 در مراسم گرامیداشت یوزپلنگ در پارک پردیسان خانم ابتکار و نماینده سازمان ملل با حضور در مرکز مانیتورینگ سایت تحقیقاتی نگهداری دو یوزپلنگ به اسارت درآمده از نحوه نگهداری و نیز فضای زیستی آنها بازدید کردند.

جزییات سایت نگهداری 2 یوز ایرانی در پردیسان

 به گزارش جماران، هومن جوکار مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی در این بازدید ضمن ارائه اطلاعاتی  به حاضرین درباره دو یوزپلنگ( دلبر و کوشکی) اظهار کرد: محوطه نگهداری  این دو یوز به سه فنس تقسیم شده است که یکی محل نگهداری کوشکی، یوز نر و یکی دیگر محل نگهداری دلبر، یوز ماده است و فنس سوم که در میان این دو قرار دارد فنس مشترک است که به طور متناوب یوزها به آن رفت و آمد می‌کنند. در آغاز یوزها جداگانه به این فنس می‌رفتند و علامت‌گذاری می‌کردند بعد که یوز بعدی به این محوطه می‌آمد با بوی دیگری آشنا می‌شد و پس از کمی آشنایی امکان حضور همزمان هر دو یوزپلنگ در محوطه مشترک فراهم شد.

وی افزود:  با وجود اینکه جفت گیری یوزها در اسارت بسیار دشوار و نیازمند پیش‌ شرط‌ هایی است کوشکی و دلبر اسفند سال گذشته یک بار جفت گیری کرده‌اند اما به دلیل مشکلات کلیوی دلبر ناگزیر جنین آنها سقط شد و کارهای درمانی روی او ادامه یافت. با توجه به اینکه این دو یوز در فنس مشترک مجددا نزدیک شدن به یکدیگر را از سر گرفته اند، می توانیم امیدوار باشیم در فصل پیش رو جفت گیری مجدد رخ بدهد.

۸سال پیش که آگاه ‌سازی درباره یوزپلنگ مانند امروز نبود

مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی همچنین در باره پیشینه وضعیت یوزپلنگ ها  و نیز نحوه به اسارت درآمدن یکی از دو یوز نگهداری شده در این مرکز گفت:  ۸سال پیش که آگاه ‌سازی درباره یوزپلنگ مانند امروز نبود و دست کم در میان روستاییان این آگاهی بسیار اندک بود یک چوپان موتورسوار در راه بازگشت با خانواده‌ای از یوزها شامل یک ماده و دو توله رو به رو می‌شود و آن‌ها را با موتور دنبال می‌کند. مادر و یک توله می‌گریزند اما کوشکی موفق به فرار نمی‌شود و پس از مدتی که چوپان با موتور او را تعقیب می‌کرده خسته شده و به دام افتاده است. چوپان قصد داشته او را برای سرگرمی فرزندش نگهداری کند که بعد با اطلاع اهالی متوجه ارزشمند بودن حیوان می‌شود اما زمانی که دنبال مشتری برای توله یوز بوده سازمان محیط زیست مطلع می‌شود.

جوکار افزود:  یوز کوچک چهارماهه در سنی بود که بازگرداندنش به طبیعت ممکن نبود چرا که بدون مار در طبیعت تلف می‌شد. فنسی برای او در میاندشت فراهم شد و از او نگهداری می‌شد. ۴ سال بعد زمانی که یوز دوم سرگذشتی مشابه را از سر گذراند نختسین بار سازمان به فکر نزدیک کردن این دو حیوان افتاد.

اگر یوز ماده به تهران منتقل نشده بود از بین می رفت

ایمان معماریان دامپزشک  این دو یوز هم  با اشاره به  عفونت دلبر بعد از سقط اظهار کرد: یوز ماده (دلبر) به طور کامل درمان شد اما اگر دلبر به تهران منتقل نشده بود بدون شک مرده بود و تنها یوز ماده در اسارتمان را از دست داده بودیم.

 معماریان افزود:  مشکلات کلیوی دلبر همچنان پابرجاست و تا آخر عمر نیز باقی خواهد بود اما این موضوع در خیلی از یوزها و به طور کلی گربه‌سانان شایع است و می‌تواند کنترل شود.

روند انقراض یوزپلنگ معکوس شده است

گری لوئیس نماینده سازمان ملل در تهران نیز در جمع خبرنگاران حاضر درباره روز گرامیداشت یوزپلنگ اظهار کرد:12 سال همکاری مشترک سازمان ملل و سازمان محیط زیست را در راستای حفاظت از یوز نیز جشن می گیریم. در خلال 12 سال گذشته سازمان ملل به کمک سازمان حفاظت محیط زیست آمد و برای تهیه دوربین های تله ای در زیستگاه یوزها کمک کرد.

وی افزود: دراین مدت مناطق حفاظت شده را افزایش دادیم و در کنار آن محیط بانان هم در راستای حفاظت از یوزپلنگ آسیای بسیار موثر بودند به طوری که امروزه روند انقراض این گربه سان ارزشمند معکوس شده است.

سازمان ملل طی 10 سال 2 میلیون دلار برای حفظ یوزپلنگ اختصاص داده است

لوئیس با بیان اینکه همچنان نیز فرصت داریم تا از یوزها و زیستگاه های آنها محافظت کنیم تصریح کرد: سازمان ملل در برنامه خود دارد یوز را حفظ کند و هر کمکی که دولت ایران بخواهد سازمان ملل از آن دریغ نمی کند.

نماینده سازمان ملل در تهران درباره میزان همیاری سازمان ملل با ایران در حفظ این گونه از گربه سانان گفت: در 10 سال گذشته سازمان ملل 2 میلیون دلار بودجه برای حفاظت از یوزپلنگ آسیایی تخصیص داد و افزایش آن جزو برنامه های آینده سازمان ملل است. اکنون عدد و رقم دقیقی مشخص نیست، اما درحال مذاکره برای تعیین دقیق آن هستیم.

تقدیر از 13 محیط بان برتر زیستگاه های یوزپلنگ

این مراسم بعد از 2 ساعت بازدید و گفتگو در مورد یوزپلنگ ها  با تقدیر از 13 محیط بان منتخب برتر زیستگاه یوزپلنگ در کشور  به نام های  اصغر شریعتی از منطقه حفاظت شده بافق، کمال اخوان از میاندشت، محسن رشیدی از سیاه کوه یزد، سید اصغر حسینی از کالمند یزد، علیرضا رمضانی از دره انجیر، علیرضا دزیانیان از خوش ییلاق شاهرود، محمدرضا حسن خانی از نایبندان خراسان جنوبی، رضا قاسمیان از خراسان رضوی، حسن سربازی از پارک ملی کویر، موسی احمدی از راور کرمان، مهدی جلال پور از عباس آباد نایین، مهدی خرسندی از پارک توران و محمد قربانی از استان البرز پایان یافت.