دانشمندان اکنون با استفاده از تحلیل دوباره نوشته های ابن سینا، دانشمندان بزرگ ایرانی موفق به کشف جنبه های جدید از این موضوع شده اند.

با گذشت ۴۰۰ سال از زمانی که گالیله با تلسکوپ ابتدایی خود یک سوپرنووا را تماشا کرد، هیچ ابرنواختری در کهکشان ما دیده نشده است اما اکنون چنین اخترهایی را در فواصل بیشتر و خارج از کهکشان خود به راحتی مشاهده می کنیم. دانشمندان و اخترشناسان امروزی به دانشمندان قرن ۱۱ میلادی از جمله ابن سینا حسادت می روزند زیرا در آن قرن طی دو مورد مجزا دو ابرنواختر در سال های ۱۰۰۶ و ۱۰۵۴ در فاصله نزدیکی از زمین مشاهده شدند. اتفاقی که قرن ها است رخ نداده است.

هر دوی این سوپرنواها آنقدر روشن بودند که در نور روز هم مشاهد می شدند و بقایایی از خود به جای گذاشتند که دانشمندان با استفاده از تلسکوپ های پیشرفته همچنان بررسی می کنند. با این حال رکوردهای تاریخی که از این حوادث ثبت شده اطلاعاتی بسیار ارزشمند در اختیار محققان قرار داده است.

بر اساس شواهد تاریخی، اخترشناسان چینی و ژاپنی هر دو سوپرنوا را ثبت کرده اند اما در جاهای دیگر کمتر مشاهده شده است. سوپرنوای مربوط به سال ۱۰۵۴ با اینکه حجمی ۴ برابر بیشتر از سیاره زهری داشت اما در اروپا مورد توجه قرار نگرفت یا دیده نشده بود.

در همین راستا اکنون اطلاعات تازه ای از سوپرنوا سال ۱۰۰۶ میلادی به دست آمده که بسیار ارزشمند است. پروفسور رالف نوهایزر از مرکز اخترشناسی دانشگاه Sternwarte  آلمان به توضیحات ابن سینا به زبان عربی در این زمینه پرداخته است. توضیحات مربوط به این حادثه در کتاب شفای معروف ابن سینا که به علم ریاضیات پرداخته وجود دارد و اکنون نسخه انگلیسی آن مورد بررسی قرار گرفته است.

ابن سینا درباره سوپرنوای بزرگی که در آن زمان از زمین قابل مشاهده بود در کتاب شفای خود نگاشته است: این شی برای حدود سه ماه در آسمان قابل مشاهده بود تا اینکه به تدریج محو شد. رنگ آن ابتدا به سمت تاریک و سبز بود سپس جرقه هایی از آن خارج می شد و در نهایت به سمت سفیدی گرایید تا اینکه محو شد.  پیش تر از این توضیح ابن سینا اینگونه برداشت شده بود که یک ستاره دنباله دار مشاهده کرده است اما اکنون نوهایزر این ادعا را رد می کند. سوپرنوا سال ۱۰۰۶ در ۴۲ درجه جنوبی رخ داده است که باعث می شود افراد ساکن در ارتفاعات شمالی قادر به مشاهده آن نباشند و این دلیلی است که چرا در برخی نقاط جهان اطلاعاتی از این سوپرنوا در دست نیست. در زمان انفجار این سوپرنوا ابن سینا در ناحیه ای که امروزه آسیای مرکزی خوانده می شود زندگی می کرده و تولد ستاره ای که محصول این سوپرنوا بوده را شخصا مشاهده نکرده است پس ممکن است گزارش خود را مبنی بر مشاهدات دیگران تنظیم کرده باشد.

هیچ منبع دیگری در سرتاسر جهان تغیی رنگ این سوپرنوا از سبز به سفید را آنگونه ای که ابن سینا گفته بود، گزارش نداده است. این تغییر رنگ دانشمندان را به یافتن توضیحی واداشته که ممکن است پرده از اسرار بسیاری بردارد.

گفته می شود این حادثه مربوط است به برخورد دو ستاره کوتوله (dwarf)؛ موضوعی که میزان تکرار و رخدادش مورد بحث است اما به عنوان یکی از نادرترین دلایل چنین رخدادی به شمار می رود. به همین دلیل است که وجود هرگونه اطلاعات درباره این رخداد برای محققان و دانشمندان بسیار با ارزش است. دانشمندان امید دارند با بررسی دقیق توضیحات ابن سینا که تنها منبع دقیق درباره این رخداد در سرتاسر جهان است، به اسرار بیشتری راجع به این سوپرنوا پی ببرند.

مرجع/ جی پلاس