با گذشت نزدیک به سه سال از اعلام مخالفت‌های متعدد و رسمی سازمان حفاظت محیط زیست نسبت  به تکثیر و رهاسازی ماهی «مهاجم» و «غیر بومی» تیلاپیا در کشور و در حالی که اخیراً وزارت نیرو نیز نسبت به ورود قریب الوقوع این نوع ماهی به مخازن پشت سدها و افت کیفیت آب هشدار داده ‌اما مؤسسه تحقیقات شیلات کشور همچنان به بهانه ایجاد اشتغال به پرورش این گونه «مهاجم» اصرار دارد تا جایی که در تازه‌ترین اظهار نظر رسمی، همایون حسین‌زاده معاون پ‍ژوهش مؤسسه تحقیقات شیلات کشور در نشست هم اندیشی مسئولان شیلات و محیط زیست کشور که با حضور جمع کثیری از متخصصان علوم زیستی، اکولو‍ژی، شیلات و اقتصاد در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، همچنان با برشمردن ارزش‌های اقتصادی تولید این ماهی، حمایت خود را از تکثیر این گونه اعلام کرد.

به گزارش خوزنیوز و به گفته این مقام مسئول، ویژگی‌های مثبتی از جمله رشد سریع اقتصادی، تغذیه این ماهی از منابع ارزان، تکنولوژی ساده برای پرورش و مقاومت و سازگاری در برابر انواع شرایط محیطی از مهمترین ویژگی‌هایی است که تولید تیلاپیا در ایران را توجیه‌پذیر کرده است. اما سازمان محیط زیست نظر دیگری دارد.

امید صدیقی، ‌کارشناس دفتر آبزیان سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید: وقتی یک گونه غیر بومی می‌تواند اینقدر سریع در محیطی غیر از محیط زندگی خودش تکثیر شده و با همه ناملایمات محیطی خود را سازگار کند و با کنار زدن تنوع زیستی ارزشمند کشورمان و حذف گونه‌های بومی آبزی خود را در محیط سوار کند این ویژگی مثبت نیست، بلکه ویژگی منفی است که از نظر جامعه علمی جهانی و ‌اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت(IUCN) آن گونه را به یک گونه «مهاجم» تبدیل می‌کند.


اصغر عبدلی، عضو هیأت علمی پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی که یکی از برجسته‌ترین زیست شناسان کشور با تخصص روی آبزیان است نیز در این همایش خاطرنشان کرد: ‌عجیب است که با گذشت این همه سال و مخالفت‌های کارشناسی سازمان محیط زیست، اما شیلات همچنان به تکثیر این گونه اصرار دارد و اصلاً آقایان نمی‌خواهند بپذیرند این گونه در فهرست گونه‌های «مهاجم» اتحادیه جهانی حفاظت به ثبت رسیده است و همچنان تلاش می‌کنند با طرح موضوع در محافلی غیر از سازمان محیط زیست برای فعالیت خود تأیید رسمی بگیرند، این درحالی است که سازمان محیط زیست مرجع رسمی اظهار نظر برای هرگونه فعالیت مرتبط با حیات وحش است. در حالی که همزمان با روز جهانی تنوع زیستی مدیرکل دفتر ذخایر ‍ژنی سازمان محیط زیست، نسبت به پیامدهای هجوم تیلاپیا به آبهای خوزستان هشدار داده، ‌اما معاون مؤسسه تحقیقات شیلات کشور بدون اشاره به اثرات منفی این ماهی بر محیط زیست و حتی افت کیفیت آب در این نشست یادآور شد: تیلاپیا همه‌چیز خوار است و قابلیت پرورش با آب کم را دارد و این مسأله برای کشور ما که با بحران آب روبه‌روست، نکته‌ مثبتی است


او همچنین در شرایطی که نمایندگان محیط زیست حاضر در نشست بارها اذعان داشتند که این طرح «ارزیابی ریسک» ندارد و «ارزیابی اثرات زیست محیطی» آن نیز بارها از سوی سازمان محیط زیست مردود اعلام شده تأکید کرد: این طرح از ارزیابی زیست محیطی و ریسک برخوردار است و شیلات با مجوز سازمان محیط زیست اقدام به وارد کردن این گونه و تکثیر تحقیقاتی آن در بافق یزد کرده است و بدون مجوز هیچ کاری انجام نداده است. اما امیر محمد علمی، رئیس گروه آبزیان آبهای داخلی سازمان محیط زیست می‌گوید: مجوز سازمان فقط برای تحقیقات بوده نه تکثیر تجاری، ولی شیلات با استفاده از مجوز تحقیقاتی سال گذشته در 6 هکتار از مزارع خود اقدام به تکثیر تجاری این ماهی مهاجم در بافق یزد کرد و بررسی‌های سازمان نشان می‌دهد متأسفانه حتی در برخی آبراهه‌های داخلی یزد این ماهی رها شده و مشکلاتی به وجود آورده است.
اصغر عبدلی، عضو هیأت علمی پژوهشکده علوم محیطی سازمان محیط زیست نیز می‌گوید: هنوز هیچ مرجعی پاسخگو نیست که چطور و چگونه تیلاپیای زیلی به آبهای داخلی خوزستان راه یافته اما با اینکه قدرت تکثیر و زادآوری این گونه از تیلاپیای نیل بسیار کمتر است در مدت کمتر از سه سال، ‌بجز رودخانه زهره تمامی آبهای داخلی خوزستان از کرخه و کارون گرفته تا دز و تالاب شادگان آلوده به این ماهی شده و بسیاری از صیادان محلی با بحران اقتصادی مواجه شدند. از این رو حتی فرماندار شادگان هم اخیراً برای جلوگیری از بحران تیلاپیا درخواست کمک کرده است.


حالا در چنین شرایطی به جای اینکه تدابیری برای مبارزه با این گونه مهاجم اتخاذ شود شیلات بر تکثیر تیلاپیای نیل که خطر بیشتری از زیلی دارد اصرار دارد.  او تأکید کرد: هیچ عقل سلیمی نمی‌پذیرد که در استان یزد که با بحران شدید آب روبه‌روست و میانگین تبخیر سالانه 3500 میلیمتر در سال است آبهای زیرزمینی را برای پرورش این ماهی تخلیه و پمپا‍ژ کنیم. او تأکید کرد با گذشت زمان و تبخیر آبهای حوضچه‌ها میزان شوری آب بالا رفته و نه تنها تکثیر تیلاپیا با مشکل مواجه می‌شود که حجم زیادی آب را هم از دست داده و شوره و نمک تحویل زمین داده ایم. در همین حال دکتر نظری اقتصاد دان و عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی نیز هزینه‌های استحصال آب و پرورش ماهی را در شرایط موجود کشور، بسیار بیشتر از درآمدهای آن عنوان کرد و تکثیر تیلاپیا را غیر اقتصادی قلمداد کرد.

با وجود مخالفت‌های بسیار با تکثیر تیلاپیا در کشور، و ورود سازمان بازرسی کل کشور به این موضوع و با‌وجود آسیب‌های فراوان وارد شده به تنوع زیستی خوزستان ناشی از هجوم تیلاپیای زیلی اما دست اندرکاران شیلات همچنان بر تداوم طرح خود اصرار دارند./شفا آنلاین