خوزنیوز: زمزمه‌های اجباری شدن دوره‌های پیش‌دبستانی برای کودکان خوزستانی  و سپردن این کار به بخش خصوصی بار دیگر دغدغه‌های مالی را پیش روی والدینی قرار داده است که بیشتر آنان از نبود درآمد کافی و مستمر برای رفع نیازهای روزانه خود رنج می‌برند و به نحوی امیدشان به یارانه‌های نقدی است. 

هرچند که این ادعاهای مدیران آموزش‌وپرورش خوزستان کاملاً شفاف به نظر می‌رسد اما باکمی دقت می‌توان دریافت که در پس این شفافیت تردیدها و سردرگمی‌های بسیاری به چشم می‌خورد. مدیرکل آموزش‌وپرورش با استناد به مصوبه شورای آموزش‌وپرورش استان دوره پیش‌دبستانی را اجباری می‌داند اما از سوی دیگر می‌گوید خانواده‌ها اجباری در ثبت‌نام فرزندان خود در این دوره‌ها ندارند.

حدود 100 هزار خانواده خوزستانی در سال تحصیلی پیش رو می‌بایست کودکان خود در مراکز پیش‌دبستانی ثبت‌نام کنند و این سخنان متناقض و مغایر با اصل سی‌ام قانون اساسی مسئولان آموزش پرورش مایه سردرگمی این خانواده‌ها شده است.

مدیران آموزش‌وپرورش خوزستان می‌بایست در مورد منشأ قانونی این تصمیم و مسائل مالی و اجرایی این طرح شفاف‌سازی کنند تا از سوء برداشت‌های  احتمالی  پیش‌گیری شود تا دست کسانی که می‌خواهند از این نمد برای خود کلاهی دست‌وپا کنند کوتاه شود.

تقی زاده مدیرکل آموزش‌وپرورش خوزستان در پاسخ به این سؤال خوزنیوز که آیا دوره پیش‌دبستانی برای دانش‌آموزان خوزستان اجباری است گفت:  پیش‌دبستانی ازنظر ملی اجباری نیست اما ما می‌خواهیم والدین را وادار کنیم تا به هر شکلی بچه‌هایشان را وارد مدرسه کنند. در این میان اگر خانواده‌ای نخواهد ما اجباری نداریم و نمی‌توانیم وادارش کنیم و برخوردی نیز با آن‌ها نمی‌کنیم. ما که قوه قهریه نیستم تا دست بچه‌ها را بگیریم و سر کلاس بیاوریم اما دعوت می‌کنیم که به مدرسه بیایند. کودکانی که دوره پیش‌دبستانی را نگذرانده‌اند نیز در مدارس ابتدایی ثبت‌نام می‌شوند. به‌هرحال اگر خانواده‌ها به فکر بچه‌هایشان باشند آن‌ها را به مدرسه می‌آورند. دوره دبستان نیز که هم‌اکنون در کشور اجباری است اما با خانواده‌هایی که فرزندانشان را به مدرسه نمی‌فرستند چه برخوردی می‌شود؟ آیا کسی این مسائل را دنبال می‌کند؟

این سخنان در حالی است که  مدیرکل آموزش‌وپرورش در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفته بود:  در سال تحصیلی ۹۶-۹۵ گذراندن دوره پیش‌دبستانی در استان اجباری است. در نشستی با مدیران نواحی خواستیم که در هر مدرسه‌ای بنری نصب کنند با این مضمون که پیش‌دبستانی برای ثبت‌نام اجباری است، زیرا پیش‌دبستانی بسیاری از مشکلات ما در زمینه آموزش را مرتفع می‌کند.

تقی زاده درباره اهداف این طرح گفت: این طرح از دو سال پیش به‌طورجدی و به‌عنوان اولویت اول و باهدف ارائه آموزش و تعلیم تربیت در سنین پایین در دستور کار قرارگرفته است و بر همین مبنا سال گذشته توانستیم در خوزستان تعداد این نوآموزان را از 30 هزار نفر به 75 هزار نفر برسانیم.

وی در مورد منابع مالی اجرای دوره پیش‌دبستانی اجباری گفت: شهریه در مناطق روستایی، مناطق حاشیه‌ای  نیز بسیار پایین‌تر از مناطق شهری در نظر گرفته‌شده است. همچنین به افرادی که واقعاً توانایی پرداخت ندارند نیز توجه ویژه‌ای خواهد شد. استان ما یک استان چندزبانه است که زبان‌ها و گویش‌های مختلفی در آن رایج است و از محرومیت‌های فرهنگی رنج می‌برد.

تقی زاده در پاسخ به منشأ قانونی اجباری شدن دوره پیش‌دبستانی در خوزستان گفت: ما این پیشنهاد را در شورای آموزش و پروش استان ارائه کردیم و شورای آموزش‌وپرورش آن را تصویب کرده است.  ما از منابع دولتی در این کار استفاده می‌کنیم. در مراکز شهرها و آن‌هایی که توانایی دارند باید خودشان شهریه این دوره را بدهند. خانواده اگر بپذیرد باید به فکر تعلیم و تربیت فرزندش باشد و دغدغه‌اش بیشتر از ما باشد؛ اما در مناطق کم‌بضاعت، حاشیه شهرها و مناطق روستایی  ما خودمان خدمات ارائه می‌دهیم. 

از سویی دیگر  معاون آموزش ابتدایی اداره ‌کل آموزش‌وپرورش خوزستان  عنوان کرده است: از مهرماه سال 96 دانش‌آموزانی که وارد دوره ابتدایی می‌شوند باید گواهی گذراندن دوره پیش‌دبستانی را داشته باشند.  در دو سال گذشته دوره پیش‌دبستانی در استان توسعه بیش از 100 درصدی داشته است و از حدود 32 هزار نوآموز به رقم 76 هزار نوآموز رسیده‌ایم اما هنوز حدود 30 درصد از نوآموزان تحت پوشش قرار نگرفته‌اند که برای پوشش 100 درصدی تصمیم بر اجباری کردن این دوره شده است.

 سال گذشته محمد دیمه، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش‌وپرورش در گفت‌وگو با رسانه‌ها اولویت مراکز پیش‌دبستانی در مناطق مرزی و  دوزبانه را با مراکز دولتی عنوان می‌کند و می‌گوید  : شیوه آموزش می‌تواند از طریق مراکز دولتی و غیردولتی باشد که البته از مشارکت بخش خصوصی در این حوزه استقبال می‌کنیم و سیاست ما گسترش این مشارکت است اما در مناطق مرزی و دوزبانه پیش‌دبستانی را به شکل دولتی دنبال می‌کنیم تا دانش آموزان را برای ورود به مقطع ابتدایی آماده کنیم.

بهلولی، یکی دیگر از مسئولان وزارت آموزش‌وپرورش می‌گوید:  یکی از اهداف این دوره در مناطق قومی و عشایری آماده کردن کودکان با زبان رسمی بود که عملاً در این زمینه هم این دوره آموزشی موفق عمل‌نکرده است و رایگان نبودن آن باعث شده پوشش مناسبی در همه مناطق نداشته باشد.

وقتی حرف از اجباری شدن دوره پیش‌دبستانی به میان می‌آید  انتظار می‌رود که آموزش‌وپرورش همه زیرساخت‌های لازم را برای این امر در نظر گرفته باشد و جدای از امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، نیروی انسانی آموزش‌دیده و موردنیاز این حجم وسیع ارائه خدمات را فراهم کرده باشد؛ اما وقتی پای بخش خصوصی و پیمانکار به میان می‌آید ذهن همگان به بازاری جدید برای برخی افراد خاص و پول رفته از جیب اولیای دانش آموزان کشیده می‌شود.

بر مبنای قانون، آموزش‌وپرورش  تا پایان دوره متوسطه رایگان و بر عهده دولت است. وقتی‌که دوره پیش‌دبستانی توسط آموزش‌وپرورش اجباری اعلام شود به‌تبع آن به سنوات آموزش کودکان نیز افزوده خواهد شد و این نهاد نیز موظف است تا خدمات لازم را به‌صورت همگانی و  رایگان به شهروندان ارائه دهد؛ اما آموزش‌وپرورش خوزستان برخلاف قانون اساسی ابتدا پیش‌دبستانی را اجباری می‌کند و سپس از خانواده‌ها می‌خواهد در ازای دریافت خدمات آموزشی شهریه پرداخت کنند.

بسیاری از خانواده در خوزستان ازنظر مالی در مضیقه هستند و یارانه‌های نقدی یکی از منابع مهم مالی در تأمین معیشت آنان است. چگونه می‌توان انتظار داشت که بخش خصوصی که ماهیت و اصلی‌ترین هدف آن کسب درآمد است در ارائه خدمات به دانش‌آموزان پیش‌دبستانی وضعیت مالی آن را نیز لحاظ کند و در شهریه این دانش آموزان تخفیف قائل شود. 

هر از چند گاهی در رسانه‌ها  می‌شنویم که در مدارس دولتی دانش آموزان نسبت به میزان کمک‌های به‌اصطلاح داوطلبانه‌ی والدینشان دسته‌بندی می‌شوند و آن دسته از دانش آموزان که کمکی به مدرسه نکرده‌اند از امکاناتی همچون کلاس هوشمند در مدرسه  محروم می‌مانند و به‌واقع آموزش ارائه‌شده به میزان پرداخت‌های داوطلبانه‌ی والدین ارائه می‌شود. حال چگونه می‌توان انتظار داشت بخش‌های خصوصی نیز از این اقدام مدارس دولتی تأسی نجویند و این شیوه را برای خود در پیش نگیرند؟ 

بنا به گفته مدیرکل آموزش‌وپرورش خوزستان آن دسته از دانش‌آموزانی که واقعاً قدرت مالی مناسبی ندارند در این دوره اجباری آموزشی شامل تخفیف می‌شوند. حال باید پرسید که واقعیت ادعای عدم استطاعت والدین چگونه بررسی و اثبات می‌شود و این تخفیف‌ها به چه میزان است و آیا ارزش این را دارد که ولی دانش‌آموز کرامت انسانی و شخصیت خود را زیر پا گذاشته و از پیمانکار آموزش‌وپرورش درخواست تخفیف کند. در این صورت اولیا باید به دنبال راهکاری باشند تا بتوانند محرومیت و عدم تمکن مالی خود را در آن محکمه به اثبات برسانند که این نیز به‌دوراز شأن و  کرامت انسان‌ها است.

از سوی دیگر باید دید آموزش‌وپرورش خوزستان که به‌صورت جداگانه و مستقل از وزارت آموزش‌وپرورش تصمیم بر اجباری‌کردن دوره پیش‌دبستانی برای کودکان خوزستانی کرده است امکانات ارائه خدمات رایگان لازم را برای کودکان روستایی، بی‌بضاعت و یا حاشیه‌نشین دارد و یا به دلیل  کمبودهای سخت‌افزاری و نیروی انسانی این مسئله در حد شعار باقی می‌ماند و اجباری شدن دوره پیش‌دبستانی بازار پررونقی برای بخش خصوصی در شهرهای خوزستان ایجاد خواهد کرد. 

اصل سی‌ام قانون اساسی تأکید می‌کند  دولت موظف است وسایل آموزش‌وپرورش رايگان را براي همه ملت تا پايان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصيلات عالي را تا سرحد خودكفائي كشور به‌طور رايگان گسترش دهد؛ اما تخطی مدارس از این امر را در هنگام ثبت‌نام همواره شاهد بوده‌ایم. برخی مدارس اولیاء را به پرداخت کمک‌های اختیاری مجبور می‌کنند و سرپوش‌های فریبنده بر این اقدام خود می‌گذارند. در برخی موارد که اولیاء امکان پرداخت وجوه مطالبه شده را نداشته‌اند و یا اصرار بر اجرای صحیح قانون داشته‌اند این دانش‌آموزان بوده‌اند که قربانی قانون‌گریزی مدیران مدارس شده‌اند.