رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خوزستان با بیان این‌که ارتقای کیفیت آموزش عالی در سال‌های اخیر به دلایلی با سیطره کمیت بر تصمیمات، برنامه‌ها و فعالیت‌های آموزش عالی همراه بوده است، گفت: گام برداشتن در جهت نظام جامع تضمین کیفیت آموزش عالی را می‌توان از مهم‌ترین وظایف نمایندگان جدید مجلس برشمرد، دانشگاه بدون کیفیت نمی‌تواند مبدأ تحول و پیشران تولید علم در جامعه باشد و به رسالت‌های اصلی خود عمل کند.

دکتر شهرام لک با بیان این‌که در آستانه آغازبه‌کار دهمین دوره مجلس شورای اسلامی هستیم و اهمیت و جایگاه مجلس شورای اسلامی و نقش حضور مردم در صحنه بر همگان روشن است، اظهار کرد: هرچه از عمر پربرکت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران می‌گذرد، مردم متعهد و انقلابی ایران اسلامی به اهمیت حضور و نقش تعیین‌کننده خود در تمامی صحنه‌های انقلاب، آگاه‌تر می‌شوند و راز دوام و بقاء انقلاب خود را بهتر در می‌یابند .

دانشگاه بدون کیفیت نمی‌تواند مبدأ تحول و پیشران تولید علم باشد

وی گفت: بسیاری از خواسته‌ها و انتظارات اصلی حضرت امام (ره)، مقام معظم رهبری و نظام از دانشگاه‌ها به قوت خود باقی است. ارتقای کیفیت آموزش عالی در سال‌های اخیر به دلایلی شاهد سیطره کمیت بر تصمیمات، برنامه‌ها و فعالیت‌های آموزش عالی بود؛ گام برداشتن در جهت نظام جامع تضمین کیفیت آموزش عالی را می‌توان از مهم‌ترین وظایف نمایندگان جدید مجلس برشمرد، دانشگاه بدون کیفیت نمی‌تواند مبدأ تحول و پیشران تولید علم در جامعه باشد و به رسالت‌های اصلی خود عمل کند.

به یک استراتژی مالی کلی برای آموزش عالی کشور نیاز داریم

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خوزستان ادامه داد: چالش دیگر کارآمد کردن نظام آموزش عالی کشور است. این کارآمدی دارای وجوه و ابعاد مختلفی مانند کاربست علم در جامعه و توانمندسازی دانشجویان و فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها، ایجاد پیوند بین دانشگاه و بخش‌های مختلف اجرایی و اقتصادی کشور و بین‌المللی‌کردن دانشگاه‌ها است و وجود پیوند عمیق میان دانشگاه با نیازهای امروز جامعه، از نقاط ضعف آموزش عالی تهی می‌نماید. اقتصاد و منابع مالی دانشگاه‌ها دیگر چالش آموزش عالی است. ما به یک استراتژی مالی کلی برای آموزش عالی کشور نیاز داریم، در عین حال نمی‌توان یک نسخه مالی برای همه دانشگاه‌ها تجویز کرد.

لک افزود: اگرچه با مجموعه منابع مالی که در آموزش عالی کشور در گردش هستند نمی‌توان از حداکثر کیفیت برخوردار بود ولی باید تلاش کنیم هم در تأمین منابع مالی و هم در صرف آن‌ها، بی‌عدالتی صورت نگیرد و دانشگاه‌ها به میزانی که در حل مسائل ملی و منطقه‌ای نقش دارند، منابع مالی بیشتری کسب و از آن در جهت ارتقای علمی کشور استفاده کنند. به نظر من منتخبان ملت باید با توجه به آینده آموزش عالی، تصمیم‌گیری براساس تصمیم‌سازی را به‌عنوان مهم‌ترین رویکرد آموزش عالی مدنظر قرار دهند.

لزوم مشارکت متقابل نمایندگان و رؤسای دانشگاه‌ها در تصمیم‌سازی

وی با بیان این‌که نمایندگان ضمن مشورت با رؤسای دانشگاه‌ها می‌توانند در اداره دانشگاه‌ها، نظام تصمیم‌سازی مبتنی بر خرد جمعی را به وجود آورند، گفت: نمایندگان با این کار می‌توانند از توانایی فکری و معرفتی کل نظام آموزش عالی بهره گیرند؛ همچنین با مشارکت دادن دانشگاهیان در تصمیم‌گیری‌ها در آن‌ها انگیزه ایجاد کنند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خوزستان افزود: کاستن از تمرکزگرایی و حرکت به سوی استقلال دانشگاه‌ها می‌تواند از دیگر رویکردهای مجلس دهم باشد و دانشگاه‌های مستقل رابطه اصولی با دیگر بخش‌های جامعه داشته باشند و تعهدی درون‌زا نسبت به مشکلات جامعه احساس کنند. بین‌المللی کردن دانشگاه‌ها باعث می‌شود دانشگاه‌هایی در سطح بین‌المللی برای ترویج فرهنگ دینی و اسلامی داشته باشیم که بهترین مصداق آن همین دانشگاه آزاد اسلامی است.

مهم‌ترین انتظارات دانشگاه‌ها از منتخبان مجلس دهم

لک تصریح کرد: اصلاح فرآیند سیاست‌گذاری و تدوین منشور آموزش عالی، اصلاح شالوده آموزش عالی کشور، اولویت در سرمایه‌گذاری آموزشی، وحدت فرماندهی در آموزش عالی، تنوع‌بخشی به منابع مالی در این حوزه، تمرکززدایی در آموزش عالی کشور، تأثیر اصلاح آموزش بر بهبود بازار کار، توجه به جنبه‌های تقاضای نیروی کار و نشر اطلاعات بازار کار، ساماندهی و مدیریت کلان نظام آموزش و تربیت نیروی متخصص، اصلاح مدیریت و اداره دانشگاه‌ها و اصلاح قوانین اصلی نظام آموزش عالی کشور از اهم انتظارات دانشگاه‌ها از منتخبان ملت در مجلس دهم است.

وی افزود: توجه به مدیریت منابع انسانی، تخصیص منابع مالی به دانشگاه‌ها، تنوع‌بخشی به منابع مالی دانشگاه‌ها، کاهش افت تحصیلی و بالا بردن کارایی داخلی نظام آموزش عالی، توجه به پرورش شایستگی‌های کانونی در دانش‌آموختگان، توجه به تربیت نیروی متخصص مورد نیاز بخش غیر متشکل اقتصادی، توجه به پرورش روحیه مشارکت فرهنگی در دانش‌آموختگان، ضرورت پژوهش گسترده‌تر درباره برون‌دادها و پیامدهای آموزش عالی، ارائه راهکارهای اصلاح کارایی و اثربخشی آموزش علمی کاربردی، ارزشیابی کیفیت در آموزش عالی می‌تواند به عنوان مهم‌ترین انتظارات دانشگاه‌ها مورد نظر و توجه نمایندگان در این دوره قرار گیرد.

نمایندگان حوزه فرهنگ را زیربنا و مبانی اصلی در دانشگاه‌ قرار دهند

لک با بیان این‌که یکی از دغدغه‌های مقام معظم رهبری در سال‌های اخیر موضوع فرهنگ بوده است، خاطرنشان کرد: ایشان بارها به مسئولان و دولتمردان توصیه کرده‌اند که مسأله‌ فرهنگ را خیلی جدی بگیرند چراکه اگر در زمینه‌ کار فرهنگی عقب بمانیم، کشور لطمه خواهد دید؛ به یقین فرهنگ زیربنای پیشرفت کشور است. انتظارات از مجلس آینده در مسائل فرهنگی بسیار زیاد است و با توجه به حاکمیت نظام اسلامی و غنی بودن فرهنگ اسلام توقع می‌رود که مسئولان توجه بیشتری نسبت به این موضوع نشان بدهند. تمام پیشرفت‌های امروز جامعه ما به حوزه فرهنگ مربوط می‌شود.

 رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خوزستان ادامه داد: مقام معظم رهبری در دیدارهای اخیر خود توصیه‌های فرهنگی زیادی داشته‌اند که در آن به سه اصل اساسی توجه فرموده‌اند. اصل اول اقتصاد مقاومتی، دوم شتاب‌بخشی در پیشرفت علم و سوم استحکام بخشیدن در حوزه مسائل فرهنگی است. لذا انتظار می رود نمایندگان مجلس شورای اسلامی حوزه فرهنگ را زیربنا و مبانی اصلی در دانشگاه ها قرارداده و آن‌ را تحکیم کنند. در عرصه مسائل فرهنگی فقط نباید شعاری رفتار کرد، بلکه باید به گونه‌ای عمل کرد که سبک زندگی ما برگرفته از فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی باشد.

لک اضافه کرد: نمایندگان مجلس شورای اسلامی با ارائه طرح‌ها، لوایح و دفاع از دستگاه‌های حامی فرهنگ از جمله دانشگاه‌ها می‌توانند این انتظارات را برآورده کنند. امروز یکی از این انتظارات توجه به تهاجمات فرهنگی است که در جامعه وجود دارد. نمایندگان محترم مجلس باید فرهنگ و اجتماع را از منظر دینی و اسلامی مورد نقد و بررسی قرار دهند. منتخبان ملت می‌توانند با حضور در میان دانشگاهیان و تشکیل اتاق‌های فکر با حضور اساتید و دانشجویان برای این موضوع چاره‌اندیشی نمایند.

اگر اندیشه فرهنگی می‌خواهیم با اندیشمندان فرهنگی همراه شویم

 وی تأکید کرد: اگر می‌خواهیم اندیشه فرهنگی داشته باشیم باید در این عرصه با اندیشمندان فعال فرهنگی و دانشگاهی همراه شویم و با مراکز تخصصی، علما، مراجع و بزرگان، اساتید و دانشجویان و فعالان این عرصه قبل از تصویب قوانین و اجرای برنامه‌ها مشورت داشته باشیم و با یک نگاه وسیع باید راهبردهای فرهنگ ایرانی و اسلامی را در جامعه ترویج دهیم. امیدوارم نمایندگان مجلس جدید بتوانند با تصویب قوانین و مقررات مناسب در عرصه فرهنگ دینی گام‌های مؤثر و ارزشمندی بردارند.

لک در خصوص انتظارات دانشگاهیان از نمایندگان ین دوره مجلس در حوزه پژوهش، با اشاره به اقدامات و برنامه‌های اجراشده در سال‌های اخیر و قدردانی از تلاش آن‌ها، گفت: متأسفانه هنوز شاهد محقق شدن جهش موردنظر مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها نبوده‌ایم و یا روند آن بسیار کند بوده است. رهبر معظم انقلاب همواره بر تلاش در جهت رشد علمی کشور تأکید داشته و دارند و این مسأله به‌خوبی ضرورت توجه به فضای علمی کشور را روشن می‌کند. همچنان که ایشان در دیدار چندی پیش با استادان دانشگاه‌ها فرمودند که در فرهنگ اسلامی، معنای جهاد در هر عرصه‌ای تلاش برای در هم شکستن موانع و معارضه‌ها است و از این نگاه اسلامی، کشور حقیقتاً نیازمند جهاد علمی است.

پژوهش در مجموعه دانشگاه‌های کشور خیلی منزوی است

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خوزستان با بیان این‌که ما از ظرفیت و توان علمی بالایی در دانشگاه‌ها برخورداریم، گفت: پژوهش در مجموعه دانشگاه‌های کشور خیلی منزوی است؛ با در اختیار قرار دادن بودجه‌های ویژه، حمایت از نخبگان و کمک به دانشگاه‌ها بسیاری از مشکلات جامعه حل خواهد شد. نمایندگان مجلس باید بتوانند از این ظرفیت عظیم دانشگاهی که در کشور ما بسیار خوب هم وجود دارد در جهت توسعه اقتصادی کشور بهره بگیرند و مشارکت دانشگاهیان در امور کشور را در دستور کار قرار دهند و برای رفع مشکلات آن‌ها که بسیار است، تلاش کنند.

لک خاطرنشان کرد: توجه به فضای علمی کشور یکی از مواردی است که با پیگیری‌های نمایندگان به‌دست خواهد آمد. نمایندگان بایستی با بررسی‌های دقیق و کارشناسانه مشکلات فضای علمی کشور را بشناسند و در جهت رفع مشکلات آن برآیند. شناخت نخبگان در تخصص‌های گوناگون و نیز اختصاص بودجه‌های متناسب با فعالیت‌های پژوهشی در دانشگاه، اگر در مجلس مطرح شود می‌تواند تا حد زیادی به رفع مشکلات دانشگاه‌ها و به تبع رشد و بهبود فضای علمی کشور کمک کند.

نمایندگان باید با دانشگاه‌ها ارتباط و تعامل داشته باشند

وی درخصوص تعامل دانشگاه و مجلس گفت: ارتباط و تعامل دانشگاه‌ها و مجلس بایستی وجود داشته باشد و این امری است که جای هیچ‌گونه تردیدی ندارد. نمایندگان باید با دانشگاه‌ها ارتباط داشته باشند تا بدانند که چه مشکلاتی در کشور وجود دارد و در رفع این مشکلات بکوشند. اگر در مجلس برای مسائل مختلف از نظرات یک تیم کارشناسی متشکل از نخبگان و اساتید صاحب فن، استفاده شود قطعاَ تصمیمات بهتری هم اتخاذ خواهد شد که به رونق کشور در هر زمینه‌ای اعم از سیاست، فرهنگ، اقتصاد و ... خواهد انجامید چراکه یک نماینده هرگز در تمامی مسائل نمی‌تواند به‌عنوان یک متخصص تصمیم بگیرد و هر مشکلی تخصص خاص خود را می‌طلبد که خوشبختانه دانشگاه‌ها با ظرفیت بسیار خوبی که دارند این مهم را فراهم می‌آورند.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خوزستان افزود: حوزه پژوهش ارتباط تنگاتنگی با اقتصاد دانش‌بنیان و پایداری آن دارد و باید نسبت به بودجه این بخش با نگاه عالمانه‌تری نگاه شود. یکی از مشکلات این حوزه بودجه پژوهشی کشور در برنامه پنجم توسعه بود، اساس برنامه پنجم کشور بر این اصل بود که بودجه پژوهشی به‌صورت پلکانی به 3 درصد ارتقاء یابد. با احتساب این‌که در سال نخست برنامه این بودجه به میزان 0.5 درصد قرار گیرد، اما متأسفانه این بودجه در انتهای برنامه پنجم همچنان به میزان 0.5 درصد باقی ماند و ارتقایی نداشت. انتظار می‌رود نمایندگان محترم مجلس در اجرا و اصلاح برنامه ششم توسعه کشور این نگاه را نسبت به حوزه پژوهش تغییر داده و از حالت یک میل و اختیار به یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر در حوزه قانون‌گذاری بدل نمایند.

پژوهش در آموزش عالی، راهبرد اساسی برای اقتصاد مقاومتی

 لک گفت: نماینده باید مسأله پژوهش در آموزش عالی کشور را به‌عنوان یک راهبرد اساسی برای اقتصاد مقاومتی مورد نظر مقام معظم رهبری دیده و اقدامات خود را در این حوزه به گونه‌ای انجام دهند که در آینده شاهد اتفاقی که در چند سال اخیر برای حوزه پژوهش افتاد، نباشیم. اگر مجدداً شاهد بی‌توجهی به حوزه پژوهش در کشور باشیم روند ایجاد اقتصاد درون‌زا به مخاطره افتاده و نمی‌توانیم علم را به فناوری تبدیل کرده، ناگزیریم به تکنولوژی‌های وارداتی وابسته باشیم.

وی ادامه داد: البته این مشکل در مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی حل شده و در حال حاضر بر اساس مصوبه هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی و تأکیدات دکتر میرزاده ریاست دانشگاه، همه واحد‌های دانشگاهی مکلفند برای جذب بودجه پژوهشی بر اساس پنج درصد کامل برنامه‌ریزی کنند؛ واحدها باید برنامه مدون و انگیزشی برای پویایی و شکوفایی داشته باشند چراکه برای تحقق اهداف دانشگاه در حوزه پژوهش، تخصیص و جذب بودجه پژوهش الزامی است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خوزستان گفت: دانشگاه آزاد اسلامی در طول ادوار مختلف مجلس شورای اسلامی با نمایندگان تعامل مؤثر و مناسبی داشته است به‌طوری‌که همیشه مجموعه نمایندگان مجلس همراه دانشگاه بوده و در ادوار مختلف عملکرد این دانشگاه را که از دستاوردهای بزرگ انقلاب به شمار می‌رود، ستوده اند. دستاوردها و موفقیت‌های دانشگاه آزاد اسلامی طی سه دهه گذشته و اهداف و مأموریت‌های این دانشگاه در بخش آموزش عالی سبب شده که در دوره‌هایی هم مورد هجمه‌هایی قرار گیرد که با درایت مسئولان ارشد دانشگاه به سلامت از این مسیر عبور کرده است.
 
سهم دانشگاه آزاد از بار دولت در آموزش عالی

لک ادامه داد: هم‌اکنون دانشگاه آزاد اسلامی با آموزش بیش از نیمی از فارغ‌التحصیلان کشور، به‌کارگیری ۷۰ هزار نفر عضو هیأت‌علمی تمام وقت، نیمه وقت و مدعو، اشتغال به تحصیل بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار دانشجو، اجرای طرح ساها (سامانه آزمایشگاه‌های همکار آزاد با ۱۱ هزار کارگاه و آزمایشگاه)، تأسیس و راه‌اندازی بیش از 85 مرکز رشد واحدهای فناور، احداث بیش از ۱۱ میلیون مترمربع فضای آموزشی مسقف و … سهم عظیمی از بار دولت در بخش آموزش عالی را بر دوش کشیده و در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی نیز درخشیده است.

وی یادآور شد: در دوره نهم مجلس شورای اسلامی نیز با درایت دکتر میرزاده ریاست دانشگاه آزاد اسلامی، اعضای هیأت‌رئیسه دانشگاه به‌دفعات با حضور در کمیسیون‌های مختلف مجلس شورای اسلامی از جمله کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با بیان برنامه‌های دانشگاه تلاش کردند که نمایندگان را در جریان کامل تصمیمات دانشگاه قرار دهند. تشکیل شورای راهبردی مجلس به‌عنوان یکی از شوراهایی که نمایندگان مجلس می‌توانند در آن عضویت داشته و به ارائه راهکارهایی در خصوص حل مشکلات دانشگاه و کمک‌های دانشگاه در حل مشکلات ملی و منطقه‌ای بپردازند، یکی از ارتباطات سازنده‌ای است یکی از راهکارهای اساسی دانشگاه بوده است.

قوانین بازدارنده و پیش‌برنده دانشگاه آزاد در مجلس نهم

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خوزستان تصریح کرد: به‌طور کلی تصویب برخی از قوانین در حوزه آموزش عالی مانند قانون سنجش و پذیرش در مقاطع تحصیلات تکمیلی در مجلس به‌عنوان یکی از قوانین بازدارنده برای توسعه بخش غیردولتی آموزش عالی بود که به توانمندی‌های مجموعه عظیم دانشگاه آزاد اسلامی نپرداخت و نمایندگان جدید می‌توانند با بازنگری مجدد، آن را اصلاح نمایند؛ همچنین قانون الزام تشکیل جلسات کمیته سه‌ نفره بر اساس قانون مصوب مجلس برای رسیدگی به تصویب رشته‌های دانشگاه آزاد اسلامی در وزارت علوم یکی از قوانینی بود که در مجلس نهم تأکید شد و به‌عنوان نقطه عطف، در پیشبرد توسعه رشته‌های دانشگاه آزاد اسلامی در مقاطع تحصیلات تکمیلی انجام گرفت.

لک با بیان این‌که به نظر می‌رسید در مورد اول مجلس می‌توانست با توجه به توان و ظرفیت دانشگاه آزاد اسلامی، با نگاهی منطقی‌تر و واقع‌بینانه‌تر به موضوع  تصمیم‌گیری کند، گفت: اگر نمایندگان مجلس در این دوره، رویکرد واگذاری امور به بخش‌های غیر دولتی توانمند آموزش عالی و کاستن از بار دولت به همراه تصویب قوانین نظارتی و حمایتی را در دستور کار قرار دهند، امیدواریم شاهد نظام آموزش عالی چابک‌تر و موفق‌تری باشیم که می‌تواند فرمایشات مقام معظم رهبری را اجرایی کند.

لزوم تغییر بودجه‌ریزی دانشگاه‌های دولتی در مجلس

وی تصریح کرد: در مجموعه دانشگاه‌های دولتی به‌دلیل تصویب بودجه این دانشگاه‌ها در مجلس و دولت، تأثیر اختصاص و میزان بودجه بر روند تحقق اهداف این دانشگاه‌ها مؤثر و تأثیرگذار است. به نظر می‌رسد باید در دانشگاه‌های دولتی این نوع بودجه‌ریزی را تغییر داد و این دانشگاه‌ها به سمت کارآفرینی و درآمدزایی حرکت کنند، کاری که در دانشگاه آزاد اسلامی طی 2، سه سال گذشته به‌سرعت آغاز شده و این دانشگاه از اتکا به شهریه دانشجو، به سمت درآمدهای غیرشهریه‌ای حرکت کرده است.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خوزستان ادامه داد: درآمدزایی از طریق آموزش، پژوهش، تجاری‌سازی یافته‌های علمی و تحقیقاتی و ... امکان‌پذیر است. دانشگاه آزاد اسلامی تاکنون حتی یک ریال از بودجه دولتی استفاده نکرده و طی 34 سال گذشته با مدیریت منابع و کاهش هزینه‌ها و شهریه‌های دریافتی دانشجویان توانسته بزرگترین دانشگاه حال حاضر جهان را اداره و توسعه دهد.

مجلس به همه دانشگاه‌های دارای استاندارد یارانه تخصیص دهد

لک یادآور شد: دولت در سال 94 ردیف خاصی برای کمک مالی به دانشگاه‌های بزرگ کشور در نظر گرفت که حتماَ این امر امسال نیز در بودجه سال 95 کشور در نظر گرفته شده است اما مطابق همه ساله، دانشگاه آزاد اسلامی از این کمک‌ها بی‌بهره بوده است. پیشنهاد من این است که مجلس شورای اسلامی با توجه به توان علمی و هزینه‌های دانشگاه‌ها در این سال‌ها به همه دانشگاه‌هایی که استانداردهای لازم علمی، آموزشی و ... را دارند یارانه تخصیص دهد و دانشگاه‌ها سایر هزینه‌های خود را از محل درآمدزایی تأمین کنند.

لک گفت: دانشگاه آزاد اسلامی می‌تواند به‌عنوان الگویی موفق از این نوع مدیریت در کشور مطرح باشد. رئیس‌جمهور نیز با تقدیم لایحه بودجه 95 به مجلس پیشنهاد افزایش 2 برابری بودجه وزارت علوم را ارائه کرد. بودجه کل پیشنهادی دولت برای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری 13 هزار و 151 میلیارد و 849 میلیون ریال است که نسبت به بودجه مصوب سال 1394 (که مبلغ 6 هزار و 672 میلیارد و 463 میلیون ریال بود)، 6 هزار و 479 میلیارد و 386 میلیون ریال (بیش از 97درصد) افزایش یافته است.

وی اظهار داشت: با شرایط اقتصادی که در کشور با آن مواجه هستیم عملاً نمی‌توان با مدیریت هزینه به اداره و توسعه آموزش عالی دولتی پرداخت اما می‌توان با مدیریت درآمدزایی و تجاری‌سازی علم سوای این‌که هزینه‌ها را جبران کرد توسعه کمی و کیفی هم داشت که بهترین الگوی بومی آن دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان نهادی برخاسته از انقلاب و موجب عزت و افتخار نظام است.