در نامه‌ای به تاریخ 19 امرداد، رییس اداره میراث فرهنگی شوشتر از غرفه داران خواسته است که غرفه‌های خود را تعطیل و ظرف پنج روز تخلیه کنند. البته رییس میراث فرهنگی خوزستان هم بنابر نامه ای که از اداره کل دریافت کرده مبادرت به ارسال نامه تخلیه نموده است. 

تب واگذاری به بخش خصوصی چنان به سرتاسر سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگر سرایت کرده است که گویی باید به هر قیمتی از داشته‌های این سازمان کسب درآمد کرد. کاروانسرای افضل متعلق به دوره قاجاریه که در فهرست آثار ملی کشور جای دارد، واقع درخیابان طالقانی کوچه سنگ فرش به سبک معماری سنتی بصورت دوره ساز بنا شده و شامل یک طبقه با شبستان (زیر زمین) است که مساحت کل بنا 1000 متر مربع و بخش آجری نوساز در ضلع جنوبی350 متر است. محلی که همگان آن را محل تولید و عرضه صنایع دستی شوشتر می‌شناسند و صنعتگران این شهر از آن کسب روزی می‌کنند.

نخستین بار 7 اردیبهشت 93 افشین حیدری – رییس وقت سازمان میراث فرهنگی استان خوزستان- در گفت و گو با رسانه‌ها اعلام کرد با اشاره به پیگیری‌های انجام شده برای واگذاری آثار تاریخی شوشتر به بخش خصوصی قرار است در شهرستان شوشتر آثار تاریخی مانند خانه مرعشی، کاروان سرای افضل و قلعه سلاسل به بخش خصوصی واگذار شود.

پس از آن رسانه‌های محلی به تاریخ 4 امرداد 93 خبردادند که سرانجام پس از ماه‌ها بررسي توسط صندوق حفظ و احيای آثا تاريخی كشور سرای افضل شوشتر با كاربری بازارچه صنايع دستی برای واگذاری به بخش خصوصی به مزايده گذاشته شده است؛ سرمايه‌گذاران برای شركت در مناصه اسناد را دريافت كنند.

علی محمد چهارمحالی رییس اداره میراث فرهنگی شوشتر هم با تأکید بر احیا نساجی سنتی  شوشتر در تاریخ 29 شهریور 94 گفت: رشته‌های لنگ‌بافی، ملافه‌بافی و چفیه‌بافی در سرای افضل شوشتر راه‌اندازی شد. بعد از فوت مرحوم استاد "سید علی زوارزاده" تنها بافنده ملافه و لنگ در شوشتر بیم آن می‌رفت که فن تولید این صنعت ارزشمند به وادی فراموشی سپرده شود اما با کوشش بسیاری که در کشف استعدادهای جوان، آموزش و حمایت از آنان شد این هنر دوباره احیا و کارگاه آن دایر شد.

حال در تاریخ 19 امرداد 95 اعلام می‌شود که صنعتگران ظرف 5 روز باید این سرا را جهت مرمت و تحویل به بخش خصوصی تخلیه کنند. حال این پرسش مطرح می‌شود که چه اقداماتی پیش از تخلیه از سوی مسوولان صندوق و میراث فرهنگی خوزستان انجام شده است؟ آیا مطالعاتی صورت گرفته که کدام بخش نیاز به مرمت دارد و این مرمت چقدر زمان می‌برد؟ در صورت انجام چنین مطالعاتی چگونه به یکباره دستور تخلیه برای همه واحدها صادر می‌شود؟ آیا نوع برخورد با یک بنای تاریخی خالی و یک سرایی که محل کسب درآمد مردم و بویژه صنعتگران است باید به یک شکل باشد؟ آیا مسوولان میراث فرهنگی و صنایع دستی خوزستان تدبیری‌اندیشیده‌اند تا کسانی که در این مکان مشغول به کارند در این مدت در جای دیگری به کسب روزی بپردازند و پس از مرمت و احیا با بخش خصوصی جدید قرارداد ببندند و دوباره به این جا نقل مکان کنند؟ آیا خسارت این جابه‌جایی‌های یکباره برآورد شده است؟ از سویی چه تضمینی وجود دارد صنعتگرانی که از این سرا می‌روند دوباره به اینجا بازگردند؟ آیا در این باره با بخش خصوصی ذی‌ربط صحبت شده است که اقداماتش در جهت احیا و تداوم صنایع دستی و با توجه به حمایت از صنعتگران باشد؟ از طرفی این بی‌برنامه گی از کجا نشأت گرفته که در آستانه نزدیکی به فصل پاییز یعنی زمان حضور گردشگران چنین سرای مهمی با کاربری صنایع دستی بسته شود؟

مجتبی گهستونی در این باره می‌گوید: اگر در حالت خوشبینانه مرمت افضل از اول شهریور هم شروع شود، عملاً مهم ترین بنای دوره قاجاری شوشتر که هر روز دهها گردشگر از آن بازدید می کنند در اوج فصل گردشگری خوزستان که از مهرماه تا فروردین خواهد بود خالی از گردشگر می‌شود.

او با اشاره به این که سرای افضل نیاز به مرمت دارد، توضیح می‌دهد: در ضلع شمالی این سرا یک بنای الحاقی وجود دارد که هرچند آن هم مربوط به این سرا است اما عملاً با یک دیوار جدا شده است. حال قرار است بخش خصوصی این دیوار را بردارد و آن قسمت را به رستوران تبدیل کند. انجام آن اقدامات مرمتی قطعاً ضربه‌ای به سایر بخش‌ها نمی‌زند چرا که یک بخش جداگانه‌ است انجام مرمت آن خللی در کسب و کار صنعتگران سایر اضلاع مجموعه بوجود نمی‌آورد اما چگونه بدون بررسی پرونده مرمتی سایر اضلاع به یکباره از همه صنعتگران می‌خواهند که مجموعه را ظرف پنج روز تخلیه کنند؟! حتی اگر همه بخش‌های این سرا نیاز به مرمت داشته باشد باید پس از تهیه طرح مرمتی، به صورت فازبندی و مرحله به مرحله و بر اساس ضرورت و الویت این مرمت صورت بگیرد در این صورت نیازی نیست که به یکباره تعداد زیادی صنعتگر سرگردان و حیران شوند و چشم‌نگرانند آینده شغلی خود بشوند؟ 

این فعال میراث فرهنگی و سخنگوی انجمن تاریانا خوزستان تأکید می‌کند: کافه موزه تارمه که در محیط پیرامونی سرای افضل واقع است و به این بنا تعلق دارد، با کمال تاسف و علی رغم همه پیگیری ها طی روزهای آینده اقدام به تخلیه خواهد کرد در حالی که شش ماه از بهره برداری آن می‌گذرد و طبق تعهدات انجام شده 48 ماه به صاحب موزه اجازه داده شده از چنین فضایی بهره بهره برداری کند. حال سرنوشت هزاران اشیا موجود در کافه تارمه چه می‌شود؟ این در حالی است که به گفته صاحب کافه وی اقدامات مرمتی بنای مورد اجاره خود را نیز انجام داده است.

او اظهار می‌کند: مالک کافه موزه تارمه که از دوستداران میراث فرهنگی خوزستان است شش ماه پیش، بیش از 200 میلیون تومان هزینه کرد تا کافه موزه تارمه را برای 48 ماه راه اندازی کند و حال پس از شش ماه اسباب خود را برچیده است. 

واگذاری سرای افضل از سوی صندوق حفط و احیا انجام شده است. در سال 1388 سرای افضل با اعتباری بالغ بر یک میلیارد تومان راه اندازی شد و در اختیار صنعتگران با هدف حفظ احیا و ترویج صنایع دستی قرار گرفت. در این مدت 9 رشته صنایع دستی بومی احیا و چهار مهر اصالت برای چهار رشته اخذ شد.

گهستونی با اشاره به این که حدود 70 درصد صنعتگران موجود در سرای افضل وام کارافرینی گرفته‌اند، اظهار می‌کند: به همین دلیل آنها ماهانه از 400 تا 800 هزار تومان قسط پرداخت می‌کنند که اعلام تخلیه فوری به آنان یک شوک در زندگی آنان به عنوان قشر ضعیف جامعه بود

 

وی با توجه به برگزار نکردن دوره های آموزشی تابستانه در شوشتر برای علاقمندان به صنایع دستی می‌افزاید: حدود 30 درصد صنعتگران اقدام به برگزاری دوره‌های اموزشی این صنایع کرده‌ بودند که تعطیلی این دوره‌ها ضربه‌ای فرهنگی- آموزشی- اقتصادی به مربیان و هنرجویان بود.

به گفته گهستونی حدود 60 درصد صنعتگران که از کم‌ترین حمایت‌ها برخوردارند شغل اولشان صنعتگری است. با تعطیلی سرای افضل ضربه جبران ناپذیری به اقتصاد خانوار آنان وارد شد و در این خصوص میراث فرهنگی خوزستان مقصر است. 

او که خود شاهد تألم و حتی گریه برخی از صنعتگران به دلیل سرگردانی حاصل از تعطیلی سرای افضل و مشکلات اقتصادی احتمالی پیش روی آنها بوده است،  بار دیگر تأکید می‌کند: واقعن افرادی که تصمیم گرفتند سرای افضل طی پنج روز تخلیه شود آیا اندکی فکر نکردند که صنعتگران چگونه می توانند طی پنج روز به تخلیه سرای افضل و تامین مکان مورد نظر برای استقرار و حتی عرضه تجهیرات کارگاهی و تولیدات خود اقدام کنند؟

گهستونی خاطر نشان می‌کند: بیشتر صنعتگران سرای افضل خواهان آن هستند که بهمن نامور مطلق – معاون صنایع دستی کل کشور – در این باره اعلام موضع کرده و از حق آنها قاطعانه دفاع کند.

گفته می‌شود در سرای افضل بیش از 50 نفر به صورت مستقیم در 40 کارگاه موجود و بیش از 100 نفر به صورت غیر مستقیم مشغول به کار بودند. همچنین بیشتر گردشگران ایرانی و خارجی پس از بازدید از سازه‌های آبی تاریخی شوشتر یکی از مقاصد بازدید خود را سرای افضل در قلب بازار شوشتر تعیین می کردند که عملن این امکان بازدید دیگر وجود ندارد. 

موسسه صندوق احیاء و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی در آگهی مزایده مجدد خود در آذرماه 94 اعلام کرده بود در نظر دارد به منظور احیاء و ایجاد کاربری بازارچه صنایع‌دستی، بنای تاریخی کاروانسرای افضل را برای مدت13سال (شش ماه تهیه طرح و اجرای عملیات تکمیلی مرمت و آماده‌سازی احیاء – 12سال و شش ماه بهره‌برداری)، با مبلغ پایه اجاره‌بهای ماهیانه مبلغ ۵۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال با ضریب افزایش سالانه ۲۰ درصد طبق مشخصات مندرج در اسناد مزایده از طریق مزایده عمومی واگذار می کند.

برآورد هزینه اجرای عملیات تکمیلی مرمت و آماده سازی و احیای بنای تاریخی مذکور 4 میلیارد ریال است.