یک فوق تخصص ریه تاکید کرد: برای علت‌یابی سرفه‌های طولانی‌مدت که بین 3 تا 8 هفته ادامه داشته‌اند، باید اقدامات تشخیصی سریعا برای بیمار انجام شود.

دکتر حشمت‌اله توکل اظهار کرد: دستگاه تنفس به طور مداوم در معرض هوای بیرون قرار دارد و تقریبا در هر دقیقه به طور متوسط 7.5 لیتر هوا وارد ریه خود می‌کنیم.

وی با بیان این‌که در حالت ورزش و فعالیت‌های بدنی میزان هوای ورودی به ریه‌ها افزایش می‌یابد، افزود: دستگاه تنفسی در طول روز به طور طبیعی در معرض عوامل آسیب‌رسان محیطی مانند عوامل شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی(میکروب‌ها) قرار می‌گیرد؛ سرفه یکی از راه‌های دفاعی حفظ سلامتی دستگاه تنفسی است.

فوق تخصص ریه مرکز آموزشی درمانی امام خمینی(ره) اهواز ادامه داد: زمانی که فرد در معرض یک عامل شیمیایی قوی مانند آمونیاک یا تینر قرار بگیرد، مواد شیمیایی راه‌های هوایی را تحریک می‌کند و فرد با سرفه سعی می‌کند این مواد را از ریه خارج کند.

توکل درباره دیگر آثار مفید سرفه بر دستگاه تنفس اظهارکرد: در راه‌های هوایی مقداری ترشحات وجود دارد که فرد سالم در طول روز با سرفه، این ترشحات را از ریه خارج می‌کند یا به صورت خلط بیرون می‌دهد. چنانچه این ترشحات در راه‌های هوایی باقی بماند، زمینه مساعدی برای بروز عفونت فراهم می‌شود؛ بنابراین سرفه یک مکانیزم دفاعی بسیار پر فایده است که محیط ریه و راه های هوایی را از عوامل آسیب‌رسان مختلف مصون می‌دارد ولی در مواقعی که سرفه شدید و دفعات آن زیاد باشد، زندگی فرد را مختل می‌کند.

وی با بیان این‌که سرفه‌های شدید و طولانی موجب درد عضلانی سینه و حتی موجب شکستگی دنده می‌شود، افزود: ممکن است حین سرفه‌ های پشت سر هم و شدید، بازگشت خون به ارگان‌های بدن با اشکال صورت بگیرد و هوشیاری فرد کاهش پیدا کند بنابراین امکان این‌که فرد حین سرفه‌های شدید، هوشیاری خود را از دست بدهد و دچار عدم هوشیاری موقت شود، وجود دارد.

این فوق تخصص ریه اظهارکرد: از دیگر عوارض سرفه‌های شدید این است که ممکن است فرد بعد از سرفه دچار استفراغ شود. همچنین سرفه‌های مکرر در فردی که فتق دارد یا تحت عمل جراحی چشم قرار گرفته باشد، موجب بدتر شدن شرایط بیمار خواهد شد. در خانم‌ها نیز سرفه‌های شدید، بی‌اختیاری ادرار ایجاد می‌کند.

توکل ادامه داد: سرفه‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ دسته اول سرفه‌های حاد است که کمتر از سه هفته طول می‌کشد و دسته دوم سرفه‌های مزمن هستند که بهبودی آنها بین سه تا هشت هفته به طول می‌انجامد.

وی گفت: سرفه‌های حاد معمولا علت خطرناکی ندارند و بیشتر این نوع سرفه‌ها به دلیل عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی ایجاد می‌شوند ولی علت سرفه‌هایی که بیش از سه هفته طول می‌کشند باید بررسی شود؛ حدود 80 تا 90 درصد این نوع سرفه‌ها چند علت مشخص دارند که یکی از این علل، افزایش تحریک‌پذیری راه‌های هوایی است. ریه برخی از افراد به صورت زمینه‌ای تحریک پذیر است و معمولا یک سرماخوردگی یا مصرف یک ماده غذایی موجب تشدید این تحریک پذیری می‌شود.

توکل افزود: افراد دارای ریه حساس، شاید هفته‌ها بعد از سرماخوردگی به محض مواجهه با یک عامل محرک مانند هوای سرد کولر در تابستان، دود سیگار و قلیان و غیره، دچار سرفه های شدید می‌شوند. هنگام خندیدن یا ورزش کردن به لحاظ این‌که ورود هوا به ریه‌ها مستقیم صورت می‌گیرد و هوا فرصت گرم و مرطوب شدن پیدا نخواهد کرد، این افراد دچار سرفه می شود. این موضوع در کودکان بیشتر مشاهده می‌شود.

وی اظهارکرد: یکی دیگر از علل بروز سرفه‌های مزمن ترشحات پشت حلق است؛ افرادی که به علت حساسیت یا عفونت به خصوص در سینوس‌ها، ترشحات پشت حلق دارند دچار سرفه‌های مزمن می‌شوند. این گونه افراد باید دائما گلوی خود را از ترشحات پاک کنند.

این فوق تخصص ریه برگشت اسید معده به مری را نیز علت دیگر ایجاد سرفه های مزمن دانست و گفت: در انتهای مری گیرنده‌های سرفه وجود دارد و وقتی اسید معده با مخاط مری تماس پیدا می‌کند، فرد دچار سرفه می‌شود. در این شرایط سرفه ممکن است با سوزش سر دل و علایم ریفلاکس معده همراه باشد.

توکل عنوان کرد: عامل دیگری که موجب بروز سرفه‌های مزمن می‌شود، استفاده از برخی داروهای کنترل فشار خون است که ممکن است با قطع این داروها سرفه برطرف شود، البته به این بیماران توصیه می‌شود هرگز دارو را خودسرانه قطع نکنند و برای مشاوره به پزشک معالج خود مراجعه کنند.

وی افزود: افراد سیگاری معمولا خلط و سرفه طولانی دارند و درمان آن قطع سیگار است. همچنین افرادی که به سرفه‌های مزمن دچارند اگر بیماری خاصی ندارند می‌توانند از داروهایی مانند دکسترومتورفان و شربت‌های حاوی کدئین استفاده کنند البته این داروها برای چند روز و مصرف محدود توصیه می‌شود و نباید به صورت طولانی‌مدت از این داروها استفاده کرد.

این فوق تخصص ریه گفت: چنانچه سرفه‌های طولانی همراه با خلط و دفع خون باشد، فرد باید به پزشک مراجعه کند. دفع خون به خصوص اگر کم و به صورت رگه خونی و در فرد زیر 40 سال و غیر سیگاری باشد، بیشتر مواقع ناشی از یک عفونت ویروسی است ولی اگر سرفه در فرد بالای 40 سال و سیگاری با دفع خون همراه باشد باید پس از مراجعه به پزشک متخصص، بررسی لازم درباره تشخیص علت این سرفه‌ها به دقت انجام بگیرد.

توکل اظهارکرد: آنچه که برای پزشک بسیار اهمیت دارد این است که چه عواملی موجب تشدید یا کاهش سرفه در فرد می‌شود؛ برای تشخیص علت سرفه‌ها، بعد از گرفتن شرح حال از بیمار و معاینه، معمولا رادیوگرافی قفسه سینه و سینوس تجویز می‌شود. در برخی موارد نیز ضرورت پیدا می‌کند که پزشک تست‌های تخصصی تر مانند سی تی اسکن یا اسپیرومتری انجام دهد.