همه‌چیز یک‌دفعه اتفاق افتاد، خوزستانی‌ها تا به خودشان آمدند نه آب داشتند، نه برق و نه می‌توانستند از تلفن‌هایشان استفاده کنند؛ البته این ماجرا برای مسئولان خوزستان دیگر نه «اتفاق» است و نه «یک‌دفعه» رخ‌داده، بارهاست که این مشکل مسئولان این استان را غافلگیر می‌کند.

وزیر نیرو می‌گوید « این پدیده‌ها، پدیده‌های بی‌سابقه‌ای بوده که شرایط جدیدی را برای ما ایجاد کرده است»، استاندار هم در حرف‌هایش تکرار می‌کند: «هیچ‌وقت» این‌ میزان گردوخاک را تجربه نکرده بودیم.

اما حافظه عمومی مردم آن‌قدری که مسئولان فکر می‌کنند ضعیف نیست، خیلی دور نرویم، همین بهمن‌ماه را مرور کنیم، هشتم بهمن‌ماه جاری آسمان اهواز دوباره شکلاتی شد، رنگی که طی سال‌های اخیر بارها چشم مردم خوزستان به جمال آن روشن‌شده است. دقیقاً در همین بحبوحه بود که برق ۷۰ درصد اهواز قطع شد، پس به نظر می‌رسد نه مشکل گردوغبار اهواز بی‌سابقه بوده و نه قطعی برق در این استان برای اولین بار است که رخ می‌دهد.

البته بار آخری که گردوغبار برق اهواز را قطع کرد استاندار مسافر لهستان بود و گویا از مشکلات مردم در آن روز چیزی نشنیده است که مشکلات امروز را بی‌سابقه می‌داند اما معصومه ابتکار که کمتر از دو هفته پیش اهواز بود هم ریز گردها را ندیده است؟ هرچند که معاون رئیس‌جمهور تاکنون چند باری در ردای ریاست سازمان محیط‌زیست عزم خوزستان کرده و دست بر قضا چند باری هم حضورش مقارن با ورود گردوغبار شده است.

این روزها گویا دولتمردان از استاندار گرفته تا مسئولان ارشد ملی خود را به ندیدن زده‌اند و با الفاظ «کم‌سابقه» و «بی‌سابقه» می‌خواهند از بار فشار افکار عمومی بکاهند اما رسانه‌ها از تکرار این اظهارات «خاطره‌ها» دارند و مردم از مشکلات حل‌نشده «رنج‌ها»!

مسئولان همیشه غافلگیر

گردوغبار مهمان تازه‌رسیده دیروز و امروز اهواز و شهرهای جنوبی و غربی کشور نیست، قرار نیست دیگر با دیدنش غافلگیر شویم و کاسه «چه کنم» دست بگیریم، کاسه‌ای که سال‌هاست دست‌به‌دست می‌چرخد و حالا به دست دولتی رسیده که در برنامه هایش از اولویت‌های زیست‌محیطی و پیگیری رفع مشکل گردوغبار می‌گفت.

امروز استاندار در حالی می‌گوید که «برای رفع دغدغه‌های مردم کل روز را تعطیل کردیم» که یا نمی‌داند دغدغه مردم چیست و یا نمی‌تواند برای رفع دغدغه اصلی مردم کاری از پیش ببرد؛ البته این هم سبک جدیدی از مدیریت بحران است؛ «هرچه پیش آید خوش آید».

گویا دیگر زمانِ ضرب‌المثل‌هایی مثل «علاج واقعه پیش از وقوع باید کرد» گذشته است، وقتی وزیر نیرو تازه از اتخاذ تمهیدات برای ایمن‌سازی شبکه و تأسیسات برق و اختصاص اعتبار برای رفع مشکل قطعی در زمان گردوغبار می‌گوید، آن‌هم در روزی که تولید نفت ایران ۷۰۰ هزار بشکه کاهش پیداکرده است، آن‌هم به خاطر حادثه‌ای که می‌شد پیش از وقوع برای آن «تدبیری» اندیشید و به «امید» روز واقعه ننشست.

هنوز بخش‌هایی از اهواز در خاموشی به سر می‌برد و مردم ۱۱ شهر خوزستان یکی از سخت‌ترین روزهای خود را تجربه کرده‌اند، هنوز تعدادی از مردم در دسترس نیستند و آب به شبکه‌های شهر نیامده است. روی خط اخبار وضعیت ۲۴ ساعت گذشته خوزستان را مرور می‌کنیم.

تکرار یک بحران در فاصله کمتر از سه هفته

بعد از اتفاقی که در روز شنبه ۹ بهمن‌ماه افتاد، امروز نیز دوباره اول هفته اهالی شهرهای اهواز، حمیدیه، باوی، کارون، آبادان، خرمشهر، ماهشهر، دشت آزادگان، شادگان، هویزه و هندیجان با اتفاقات تکراری همراه شد.

مردمی که از صبح امروز شاهد قطعی برق بودند به‌تبع آن آب خانه‌هایشان قطع شد و بعد هم مدیریت بحران در اولین اقدام ادارات و مدارس را تعطیل کرد؛ هرچند که پیش از اقدام مسئولان زندگی در خوزستان تعطیل‌شده بود!

بعد از انتقادات چند هفته قبل در مورد تأخیر در اطلاع‌رسانی‌ها حالا مدیریت بحران کمی چابک‌تر شده بود و اطلاع‌رسانی را این بار از ساعت چهار تا ۶ صبح انجام داد اما مردم نه برقی داشتند که زیرنویس تلویزیون را ببینند و نه آنتن موبایلی که قادر به دریافت پیامک‌های تعطیلی ادارات و مدارس باشند.

در بهمن‌ماه این بار دوم است که اهواز شاهد چنین وضعیتی است، و طبق معمول اولین نسخه «جلسه درمانی» است، جلسه ساعت هشت و ۳۰ دقیقه ترویج فرهنگ ایثار و شهادت لغو و جلسه ستاد بحران جایگزین آن می‌شود. اما این جلسه هم بدون حضور خبرنگاران برگزار شد تا خبرنگاران فرصت کوتاه بعد از جلسه را برای گفتگو با استاندار داشته باشند.

به دنبال بحران رخ‌داده در خوزستان وزیر نیرو به‌عنوان نماینده دولت راهی اهواز می‌شود، جلسه دوم ستاد بحران قرار بود که ساعت ۱۳ برگزار شود اما برای این جلسه هم از رسانه‌های استان دعوت نشد.

بسیاری از شهرهای خوزستان قفل‌شده است، نانوایی‌ها و نان فانتزی‌ها تعطیل هستند، پمپ‌بنزین‌ها فعال نیستند، داروخانه‌ها هم برق ندارند. خودپردازها قطع هستند و مردم برای تأمین مایحتاج اولیه خود دچار مشکل شده‌اند.

پس از گذشت ساعت‌ها از قطعی برق و آب هنوز هم مشکل در ۱۱ شهر بزرگ خوزستان پابرجاست، طبق گفته مسئولان استان رسوب گِل ناشی از خاک و ریز گردها و رطوبت ناشی از مه شدید منجر به قطعی خطوط انتقال برق شده است. اکثر کسبه و مغازه‌های بازار این شهرها نیز کار را تعطیل کرده‌اند و کرکره مغازه‌ها پایین است.

با تردد در سطح شهرها مشاهده می‌شود که در حال حاضر مردم به دلیل قطعی آب با چالش جدی مواجه و به خرید آب‌معدنی از مغازه‌های سطح شهر روی آورده‌اند بااین‌وجود ساکنان این شهرها برای تأمین آب مایحتاج اولیه هم با مشکل مواجه‌اند.

در نبود آب و برق و تلفن همراه در کنار تعطیلی ادارات و مدارس و بانک‌ها، اغلب واحدهای تجاری نیز کرکره را پائین کشیده‌اند.

اغلب چراغ‌های راهنما در شهر خاموش شده‌اند و راننده‌های خودروها که عادت به وجود چراغ‌های اخطار در برخی میدان‌ها و معابر شهرها دارند به‌نوعی با سردرگمی مواجه شده‌اند.

مه گرفتگی و قطع برق

مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان در این خصوص می‌گوید: به علت مه گرفتگی و قطع خطوط و ایستگاه‌های برق ۱۳۲ و ۲۳۰ و ۴۰۰  آب نیز قطع‌شده است.

هاشم بالدی با اشاره به تلاش تیم‌های اعزام‌شده برای رفع مشکل برق افزود: برای کاهش مشکلات تمامی مدارس و مراکز آموزش عالی در نوبت صبح شنبه و ادارات و بانک‌ها در این شهرها تعطیل هستند.

این در حالی است که عدم اطلاع‌رسانی به‌موقع در خصوص تعطیلی مدارس و ادارات منجر به بروز مشکلات بیشتری ازجمله ترافیک در برخی از نقاط شهرهای خوزستان شده است.

اطلاعیه آبفای خوزستان

قطعی برق در استان تصفیه‌خانه آب این شهرها را نیز دچار مشکل و از شبکه خارج کرده است. شرکت آبفای استان نیز در اطلاعیه‌ای اعلام کرده است که  تصفیه‌خانه‌های آب شماره یک و دو اهواز به دلیل قطعی برق از مدار خارج و آب مناطق تحت پوشش این تصفیه‌خانه‌ها قطع‌شده است. این تصفیه‌خانه‌ها ۹۰ درصد آب اهواز را تأمین می‌کند.

با توجه به ادامه‌دار بودن مشکل قطعی برق و آب که از صبح شنبه در برخی از شهرهای استان خوزستان رخ‌داده بود روابط عمومی استانداری خوزستان  با صدور اطلاعیه‌ای مدارس ۱۱ شهر اهواز، باوی، کارون، حمیدیه، ماهشهر، هندیجان، هویزه، دشت آزادگان، آبادان، خرمشهر و شادگان شهرستان این استان در پی قطعی آب و برق در نوبت عصر تعطیل اعلام کرد.

استاندار خوزستان هم صبح امروز در حاشیه ستاد بحران در جمع خبرنگاران اظهار کرد: به دلیل بروز پدیده ریزگردها طی روزهای اخیر شاهد افزایش خاک گرفتگی بودیم و مه بر آن سوار شده و مشکلاتی ایجاد کرده است.

غلامرضا شریعتی بابیان اینکه  قبل از این توانستیم یک سری از پست‌های فوق توزیع را شستشو داده ولی  با توجه به اینکه خطوط انتقال برق ۳۵ هزار کیلومتر بوده موفق به شستشوی مابقی پست‌ها نشدیم، افزود:  همچنین ایستگاه‌های توزیع عادی و همچنین بالای ۳۴ هزار در استان را نتوانستیم  به‌طور کامل پاک‌سازی کنیم.

استاندار؛ چشم‌به‌راه باران

وی با اشاره به اینکه بارش باران می‌تواند منجر به کاهش مشکلات شود، گفت: وضعیت مه امروز پیش‌بینی‌شده بود ولی اینکه چه تعدادی از ایستگاه‌ها از مدار خارج می‌شود قابل پیش‌بینی نبود.

استاندار خوزستان با اشاره به اینکه میزان رطوبت در اهواز به بالای ۹۷ درصد رسیده است، بیان کرد: تقریباً دیشب از ساعت ۱۲ در مناطق مختلف با این مشکل مواجه و تاکنون نیز ادامه دارد.

وی با اشاره به اینکه خط ۴۰۰ کیلوولت ما دچار مشکل شده است، عنوان کرد: یکی از خطوط از روی مقره پاره شده و روی آزادراه اهواز ـ بندر امام افتاده و آن مسیر را هم مسدود و راه بسته‌شده است.

شریعتی در ادامه اظهار کرد: اقدامات لازم در این زمینه از زمان وقوع شروع‌شده و اکنون چند واحد از نیروگاه‌های آبادان و خرمشهر وارد مدار و به ایستگاه‌ها منتقل‌شده است.

وی گفت: آب پخش‌هایی را برای نقاط حساس مثل بیمارستان آماده کرده و درعین‌حال آب پخش‌های شهرهای بدون مشکل به شهرهای مشکل‌دار برای کمک به توزیع آب فراخوانده شده‌اند.

تأخیر و لغو  پروازها

با توجه به مه و گردوغبار و کاهش دید مدیرکل فرودگاه‌های خوزستان گفت: چهار پرواز تهران ـ اهواز به دلیل مه غلیظ و شعاع دید کم با تأخیر انجام شد.

محمدرضا رضایی اظهار کرد: امروز چهار پرواز از مقصد تهران به فرودگاه اهواز به دلیل مه غلیظ تأخیر داشتند.

وی افزود: چهار پرواز از تهران به مقصد فرودگاه استان خوزستان به دلیل دید کم انجام نشد ولی ساعت ۹ که دید خوب شد آماده انجام دوباره پروازها شدیم.

مدیرکل هواپیمایی خوزستان تصریح کرد: البته شرکت هواپیمایی ماهان مسیرهای دیگر را نیز تعطیل کرده بود.

رضایی در ادامه گفت: هم‌اکنون وضعیت در فرودگاه‌های استان عادی است و خدمات‌رسانی ادامه دارد.

اظهارات استاندار در ظهر شنبه

بعد از گذشت چند ساعت از بروز مشکل در خطوط انتقال برق و آب استان خوزستان ظهر شنبه استاندار خوزستان گفت:  پست اصلی برق نیروگاه رامین وصل و مناطق تحت پوشش این نیروگاه تا دو ساعت آینده از برق و آب پایدار بهره‌مند می‌شوند.

غلامرضا شریعتی گفت: مشکل قطعی آب و برق اهواز در حال بررسی فنی است و ایستگاه شمال غرب این شهرستان برق‌دار شده و همچنین برق منطقه کیان‌آباد به‌طور کامل وصل شده است.

وی با اشاره به وضعیت دیگر شهرستان‌ها تصریح کرد: چهار ایستگاه از پنج ایستگاه خرمشهر از پنج ایستگاه وارد مدار شده و در آبادان نیز ٥٠ درصد مشکلات حل و این در حالی است که مشکل قطعی آب و برق شادگان به‌طور کامل برطرف و ایستگاه اصلی ماهشهر نیز وصل و ایستگاه‌های فرعی در حال بررسی است.

برق تصفیه‌خانه وصل شد

بعد از گذشت چندین ساعت از قطعی برق و آب مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب اهواز گفت: برق تصفیه‌خانه شماره یک و دو اهواز وصل و وارد مدار شدند.

غلامرضا براتی اظهار کرد: از ساعت ۱۲ ظهر امروز برق تصفیه‌خانه شماره دو وصل شده و وارد مدار شد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب اهواز در ارتباط با زمان وصل شدن آب مناطق مختلف اهواز گفت: چون شبکه خالی بوده چندساعتی یعنی حدود پنج ساعت بعد آبگیری انجام می‌شود. بنابراین پنج ساعت بعد از برق‌دار شدن تصفیه‌خانه‌ها آب مناطق نیز وصل می‌شود.

۷۰۰ هزار بشکه نفت ضرر

قطعی برق نه‌تنها برای مردم ایجاد مشکل کرده بلکه به گفته مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، قطعی شبکه برق در ساعات گذشته، موجب شد بخشی از تأسیسات فراورشی این شرکت در منطقه اهواز از مدار عملیات خارج و تولید این شرکت حدود ۷۰۰ هزار بشکه کاهش داده شود.

بیژن عالی پور تصریح کرد: بخشی از این کاهش به‌منظور ایجاد ظرفیت برای دریافت نفت خام میادین غرب کارون به میزان ۳۰۰ هزار بشکه بوده است.

وی افزود: بااتصال دوباره برق و راه‌اندازی تدریجی تأسیسات فراورشی تولید مطابق برنامه از سر گرفته‌شده و کاهش ساعات گذشته نیز تا حد ممکن جبران خواهد شد.

شبکه مخابرات پر

قطعی شبکه مخابرات از دیگر مصائب ۲۴ ساعت گذشته خوزستان بود، حسین فلاح جوشقانی، معاون نظارت و اعمال مقررات سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در این رابطه گفت: از ساعت ۲ بامداد، به دلیل رطوبت شدید و مه گرفتگی، سیستم برق در استان خوزستان دچار اختلال شد و ازآنجایی‌که سایت‌های تلفن همراه نیز از سیستم برق استفاده می‌کنند، این قطعی برق روی دستگاه‌های ارتباطی تأثیر گذاشت.

وی بابیان اینکه در پی بروز این مشکل، اپراتورهای تلفن همراه از سیستم برق اضطراری (UPS ) استفاده کرده‌اند، ادامه داد: اما باتری برق اضطراری نیز بیشتر از ۳ تا ۴ ساعت عمل نمی‌کند و به دنبال اتمام این باتری‌ها، از ساعت حدود ۷ صبح امروز، سایت‌های تلفن همراه در حدود ۱۰ شهر این استان، از مدار خارج شد.

فلاح جوشقانی با تأکید بااینکه تا زمانی که مشکل قطعی برق رفع نشود نمی‌توان این تعداد سایت را به مدار بازگرداند، افزود: مشکل به وجود آمده سبب قطع بیش از نیمی از شبکه تلفن همراه در استان خوزستان شده است.

معاون رگولاتوری با اشاره به اینکه سایت‌های موبایل اصلی به دلیل به‌کارگیری دیزل ژنراتور همچنان برقرار است، تأکید کرد: قطع ارتباط مربوط به سایت‌های عمومی است که در سطح شهر و روی پشت‌بام برخی منازل، نصب‌شده است.

وی با تأکید براینکه طی این مدت‌زمان، حتی سوخت دیزل ژنراتورها نیز به اتمام رسیده است، گفت: با تمهیدات صورت گرفته سوخت‌رسانی مجدد به این سایت‌ها انجام‌شده است.

فلاح جوشقانی بابیان اینکه نیمی از خطوط موبایل مربوط به سایت‌های BTS عمومی در پی بحران به وجود آمده، از مدار خارج‌شده است، افزود: مشکلی در برقراری ارتباط خطوط تلفن ثابت در این استان گزارش نشده است.

وی با اعلام عذرخواهی از مردم استان خوزستان برای مشکل به وجود آمده، تأکید کرد که تا زمانی که سیستم برق نرمال نشود، نمی‌توان ارتباط این خطوط را متصل کرد.

معاون رگولاتوری تأکید کرد: مسئولان در وزارت ارتباطات و سایر وزارتخانه‌ها در تلاش برای رفع مشکل به وجود آمده هستند.

وزیر نیرو چه گفت؟

وزیر نیرو هم که پیش از ظهر امروز برای بررسی مشکل وارد خوزستان شده بعد از جلسه ستاد مدیریت بحران در گفتگو با رسانه‌ها ضمن عذرخواهی از بروز مشکلات برای مردم خوزستان، در مورد دلیل مشکلات رخ‌داده توضیح داد.

وی با اشاره به اینکه در هنگام بارش‌های سنگین نیز صنعت برق به فعالیت خود ادامه داده است، افزود: وجود گردوغبار هم به‌تنهایی نمی‌تواند ایجاد مشکل کند بلکه بر روی تأسیسات، خطوط و پست‌های برق نشسته و برطرف شده و مشکلی ایجاد نمی‌کند.

وزیر نیرو خاطرنشان کرد: مشکل زمانی بروز می‌کند که گردوغبار دارای املاحی بوده و با اضافه شدن رطوبت تأسیسات و رله‌های حفاظتی صنعت برق را حساس کرده و تجهیزاتی که باید به‌صورت کامل عایق بوده به‌صورت هادی درمی‌آیند.

وزیر نیرو با اشاره به اینکه تمامی تأسیسات متناسب با بالاترین استانداردها ساخته‌شده است، اظهار کرد: این پدیده‌ها، پدیده‌های بی‌سابقه‌ای بوده که شرایط جدیدی را برای ما ایجاد کرده است.

۱۴۰۰ مگاوات خاموشی

وی بابیان اینکه حدود یک هزار و ۴۰۰ مگاوات خاموشی در اهواز، جنوب و در جنوب شرقی استان خوزستان رخ‌داده است، افزود: پنج نیروگاه اعم از نیروگاه‌های رامین، زرگان، خرمشهر، آبادان و ماهشهر از مدار تولید خارج‌شده است.

چیت چیان بابیان اینکه از طلوع آفتاب و با کاهش رطوبت این امکان به وجود آمده که به‌تدریج پست‌ها وارد مدار شوند، گفت: تاکنون چهار نیروگاه وارد مدار شده و تولید برق در حال انجام است.

وی با اشاره به اینکه تنها نیروگاه «رامین» وارد مدار نشده است، خاطرنشان کرد: این نیروگاه نیز طی یکی دو ساعت آینده وارد مدار خواهد شد.

وزیر نیرو  بابیان اینکه تمام پست‌های انتقال ۲۳۰ ولت و ۴۰۰ کیلوولت وارد مدار شده‌اند، تصریح کرد: در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد از کل مشترکان استان خوزستان دارای برق هستند.

وی بابیان اینکه با توجه به نبود برق در شهر اهواز تصفیه‌خانه و ایستگاه‌های پمپاژ آب هم نمی‌توانست فعالیت کند، یادآور شد: در ساعت ۱۲ با یک خط توانستیم برق را به تصفیه‌خانه شماره دو رسانده و در ساعت ۱۳:۱۵ هم تصفیه‌خانه شماره دو به مدار وارد شد و در حال حاضر همه تصفیه‌خانه‌ها و ایستگاه‌های پمپاژ با صد درصد ظرفیت در حال فعالیت هستند.

چیت چیان خاطرنشان کرد: بیش از دو ساعت طول خواهد کشید تا لوله‌های خالی‌شده پُر و مردم بدون دغدغه و مشکل از آب برخوردار شوند.

اعتبار رفع مشکل بعد از وقوع حادثه

وی  با اشاره به اتخاذ تصمیمات جدی برای درازمدت در خصوص پیشگیری از وقوع چنین حوادثی، تصریح کرد: ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای تعمیرات و تغییرات تمام زنجیره‌های مقره ها، خطوط انتقال و پست‌های استان خوزستان اختصاص داده شد.

وزیر نیرو ادامه داد: این اعتبارات برای دادن پوشش‌های عایق به‌تمامی پست‌ها و خریداری ۱۵ دستگاه «مقره شور» اختصاص‌یافته تا در تمام مواردی که استان دچار گردوغبار خواهد شد بتوانیم آن‌ها را سریعاً شستشو داده و مشکلی برای شهروندان خوزستانی رخ ندهد

اسماعیل ارزانی بیرگانی فرماندار اهواز هم علت قطع برق اهواز را گردوخاک و رطوبت ۹۶ درصدی هوا عنوان کرده و می‌گوید: در حال حاضر برق بیشتر نقاط اهواز وصل شده است و نقاط دیگر شهر نیز تا ساعات آینده متصل می‌شوند.

ارزانی بیرگانی بابیان اینکه شرایط موجود طی ساعات آینده به حالت عادی برمی‌گردد، بیان کرد: پس از بازدید از تصفیه‌خانه شماره دو و یکی از ایستگاه‌های برق اهواز مشکلات این مناطق پس از وصل شدن برق رفع شد.

بنابراین گزارش بیش از ۱۳ سال است که خوزستانی ها در حال خوردن غبار و مدفون شدن زیر خروارها خاکند و این روزها هم مردم شاهد روی دیگر سکه گردوغبار هستند، حالا ریز گردها نه‌تنها شهر و استان که زندگی مردم را تعطیل کرده‌اند.

اینجا خوزستان است و تکرار روزهای غبارآلود و مصائب آن شهرها و مردمانش را از تک و تا انداخته است، ناقوس مرگ در اهواز نواخته شده و مردمی که سال‌های جنگ آن‌ها را از پا نینداخته است حالا خسته‌تر از همیشه‌اند.

راستی برای آن‌ها که حالِ امروز اهواز را «بی‌سابقه» می‌دانند: درماندگی مردم این دیار «واقعاً» بی‌سابقه است...