دانشگاه جندی شاپور ( گندی شاپور ) که در عصر خود در حدود 18 قرن پیش معتبرترین مرکز علمی جهان شناخته شده در فاصله زمانی 330 تا 382 میلادی و برای مدت 52 سال به عنوان چهار راه علوم جهان از جایگاه برجسته ای برخوردار بوده است.

به گزارش ایرنا از منابع مستند تاریخی ، این نهاد علمی با قدمت 1800 ساله و با شاخص های واقعی نه تنها افتخار ایرانیان بلکه یکی از مفاخر جهان بشریت است و می توان از آن به عنوان یک نماد تاریخی و بهشت باستان شناسی ایران یاد کرد.

شهر جندی شاپور در محل روستای اسلام آباد و در مجاورت شهر کنونی دزفول توسط شاپور اول ساسانی بنا شد و مدرسه طب خسرو انوشیروان در این شهر بنا شد.

این شهر به وسیله مهندسان ایرانی و طراحان یونانی ساخته شد ، شهر گندی شاپور یا جندی شاپور پس از گذشت یک دهه از بنایش تبدیل به یک شهر بزرگ تجاری و مرکزی برای داد و ستد شد.

به دلیل رونق تجاری جندی شاپور ، نخبگان سرزمین های دیگر مانند بین النهرین ، سوریه و یونان به این شهر مهاجرت کردند ، در این میان سریانیانی بودند که در بین آنها پزشک نیز وجود داشت ، بعدها نیز تعدادی از فلاسفه یونانی سریانی و یهود به تدریج به این شهر کوچ کردند. این تحولات زمینه جنبش های بعدی علمی و فرهنگی را در این منطقه ایجاد کرد.

شاپور دوم ، گندی شاپور را پایتخت زمستانی خود قرار داد و بدین ترتیب سازمان های علمی آموزشی در این شهر بر پا شد و مقدمه تاسیس دانشگاه بزرگ گندی شاپور در حدود 18 قرن پیش فراهم گشت.

نخستین دوره علوم در گندی شاپور از سال 250 میلادی و زمان شاپور دوم ساسانی تا سال 382 میلادی زمان شاپور سوم رواج داشته و دوران طلایی این دوران مربوط به سالهای 330 تا 382 میلادی می باشد که گندی شاپور تبدیل به یکی از پایگاه های بزرگ فرهنگ و دانش بشری شد.

دانشکده پزشکی جندی شاپور و سازمان های وابسته به آن در نیم قرن پادشاهی شاپور دوم ساسانی ( 330 تا 382 میلادی)به عنوان یکی از سازنده ترین مراکز پزشکی جهان نام گرفت.

حوزه های فلسفه و حکمت با ریشه های باختری و عرفان خاور زمین در جندی شاپور آن چنان شرح و بسط داده شدند که عظمت آن تا سال 900 میلادی پایدار ماند.

حوزه های نجوم ، ریاضی ، هندسه ، فیزیک ، هنر و صنعت و حتی موسیقی در این دوره در جندی شاپور مورد تحقیق و آموزش قرار گرفت و به نتایج درخشانی رسید.

دانشگاه جندی شاپور را در فاصله زمانی 330 تا 382 میلادی چهار راه علوم جهان دانسته و آنرا میراثی از فرهنگ و دانش در تاریخ تمدن جهان می دانند.

دومین دوره علوم در جندی شاپور با اقدامات زیربنایی و نوسازی برخی حوزه های علمی شروع شد و زمینه گسترش مجموعه بزرگ و پرشکوه دانشگاه در زمان خسروانوشیروان را فراهم آورد.

در این جنبش علمی ، دانشکده های پزشکی ، ریاضی ، هندسه و مثلثات ، نجوم ، فلسفه و رشته های وابسته به آنها و همچنین علم کتابداری در جندی شاپور به چنان پایه ای رسید که به بزرگترین سازمان های علمی جهان تبدیل شد و عظمت آن تا حدود هفت قرن پایدار ماند و حوزه های علمی اسلامی را سیراب نمود.

سومین دوره علوم در جندی شاپور با ورود تازیان شروع می شود ، در این دوره برخی از حوزه های علوم تعطیل شدند و تنها سازمان های پزشکی ، فلسفه ، ریاضی ، نجوم و دارشفا و رشته های وابسته به آنها مصون ماند ولی به مرور رکود تالارهای درس و کم شدن رونق بیمارستان رخ داد.

سیر تاریخ تکامل علوم و فنون مهندسی نشان می دهد که پس از انتقال دانشکده های دانشگاه جندی شاپور به بغداد این فناوری ها توسط مسلمانان از راه افریقا و اسپانیا وارد اروپا شد و احتمالا یکی از زمینه های رنسانس را در اروپا فراهم آورد.

به گفته محمدرضا عصاری دبیر اولین کنگره بین المللی جندی شاپور ، نقش بی بدیل جندی شاپور در توسعه تمدن بشری به خصوص در تجمع تمدن های مختلف و دستاوردهای کم نظیر این نهاد علمی در رشد و توسعه علم در جهان گواهی روشن بر پیشگامی ایرانیان در علم است.

وی گفت:این نهاد علمی با قدمتی بیش از 18 قرن با شاخصه های واقعی نه تنها افتخار ایرانیان است بلکه یکی از مفاخر جهان بشریت است و می توان از آن به عنوان یک نماد تاریخی و بهشت باستان شناسی ایران یاد کرد.

عصاری اظهار کرد:این میراث علمی و فرهنگی سالهاست که مغفول مانده و از منظر نگاه ژرف اندیشمندان و اصحاب فرهنگ به دور مانده است و عزمی ملی و جهانی می طلبد تا غبار از چهره این میراث درخشان بزداید.

وی هدف از برگزاری اولین کنگره بین المللی جندی شاپور در اسفند ماه امسال در دزفول را بازشناسی ابعاد تاریخی ، علمی و فرهنگ همچنین معرفی نقش آن در توسعه تمدن با رویکرد تقویت خودباوری ملی و افزایش نفوذ علمی و فرهنگی ایران در مجامع بین المللی عنوان کرد.