مرگ سه کارگر به دلیل کار در دمای بالا، تغییر زمان و شرایط کار برای کارگران در خوزستان را دوباره به میان آورده است.

هفتم مرداد ماه امسال یک کارگر 55 ساله در کارخانه آلومینیوم سازی مسجدسلیمان ساعت 16 هنگام کار در اوج گرما به دلیل توقف عملکرد قلب و ریه جان خود را از دست داد.

یک کارگر 31 ساله نیز ساعت 16 دوشنبه 19 تیر ماه امسال براثر گرمازدگی در یک کوره آجرپزی در حاشیه شهر کوت عبدالله شهرستان کارون در جنوب اهواز کشته شد و در تیرماه سال گذشته نیز نیز یک کارگر ساختمان بر اثر گرمازدگی در اهواز درگذشت.

خرداد ماه و تیرماه 95 اهواز هشت روز و در سال جاری نیز 24 روز دمای 49 درجه و بالاتر را تجربه کرده است.

تابستان های گذشته، ساعت کار اداری در خوزستان با کاهش همراه بوده است که استانداری طی مصوبه ای زمان پایان کار ادارات را در روزهایی که دما 49 درجه سانتیگراد و بیشتر از آن می رسد ساعت 13 اعلام کرده است.

از 22 خرداد امسال که ستاد بحران خوزستان کاهش ساعت اداری را اجرایی کرده، در 34 روز گرم، زمان کار اداری کاهش یافته است اگر چه شریعتی استاندار خوزستان پارسال تاکید کرده بود که این مصوبه برای همه کارگران و کارمندان استان لازم الاجراست اما هیچگاه شامل کارگران نشده و کارمندان تنها مخاطب ستاد بحران بوده اند.

مدیر کل مدیریت بحران استانداری خوزستان در این باره می گوید: تعطیلی در ساعت 13 تنها شامل قسمت های اداری است و ستاد بحران نمی تواند کارخانجات و شرکت ها را که جزو بخش خصوصی هستند در شیفت تولید تعطیل کند.

کیامرث حاجی زاده می افزاید: اطلاعیه ستاد بحران در زمینه کاهش ساعت اداری صرفا با هدف صرفه جویی در مصرف برق بوده است.

وی اظهار می کند: وظیفه اداره کل مدیریت بحران در زمان بالا رفتن دما اطلاع رسانی و آموزش و هشدار به شهروندان است که این اقدام انجام شده و اگر کسی به این مساله عمل نمی کند، ما مقصر نیستیم.

حاجی زاده تاکید می کند: تعطیلی و تغییر ساعت کاری کارگران جزو وظیفه ذاتی ستاد بحران نیست و اداره کار و بهداشت باید در این زمینه ورود کنند.

وی همچنین می گوید: تا کنون نامه ای از خانه کارگر برای تغییر شرایط کاری کارگران در زمان افزایش دما نداشتیم.

*کارگران بحران

یکی از کارگران کارخانه فولاد مصوبه ستاد بحران استان را تنها به نفع کارمندان می داند و می گوید: این مصوبه برای کارمندان که در زیر کولر کار می کنند اجرا شده اما نسبت به کارگرانی که در حین کار بیهوش و یا خون دماغ می شوند و جانشان در خطر است اجرائی نشده است.

او که خواست نامش فاش نشود اظهار می کند: حتی اگر بپذیریم که تعطیلی مکرر با تداوم گرما غیرممکن است، اما راه های جایگزین دیگری برای کاهش فشار بر کارگرانی که در دمای بالا مجبور به کار هستند وجود دارد تا لااقل زندگی معمولی این کارگران به بحران کشیده نشود.

همچنین دبیر اجرایی خانه کارگر خوزستان پیش از این از شورای سلامت استان خواسته بود با توجه به اینکه فعالیت و کار کارگران در دمای بالا سلامت آنان را به خطر می اندازد لازم است موضوع تعطیلی کارگران در دمای بالا را طرح و بررسی کنند.

آقایار حسینی گفته است: گرمای شدید در خوزستان آمار حوادث کار را بالا برده و کاهش دقت، افزایش ضریب حوادث و افزایش تلفات کارگران را در پی داشته همچنین کار در گرمای شدید باعث تحلیل رفتن قوای جسمی، پیری زودرس و افزایش مرگ و میر کارگران در دوران بازنشستگی می شود.

*بازوی مشورتی اختیار ندارد

با اینحال معاون فنی مرکز بهداشت خوزستان اگر چه مدعی است که این مرکز بازوی مشورتی ستاد بحران است اما می گوید: وظیفه مرکز بهداشت توصیه و آموزش به شهروندان در زمان گرم شدن هواست و وظیفه ای در قبال شرایط کاری کارگران و تعطیلی آنها ندارد.

ناصر ضیغمی اظهار می کند: ما تصمیم گیرنده نیستیم و این مساله از اختیارات ستاد بحران استان است و فقط در زمانی که طرف مشورت قرار بگیریم، پاسخ می دهیم.

این عضو دبیرخانه شورای سلامت استان همچنین از آمار کارگران خوزستانی که در تابستان دچار گرمازدگی شده اند اظهار بی اطلاعی می کند و می افزاید: سلامت و صیانت از کارگران از وظایف اداره کار است.

*یک میلیون کارگر در انتظار عدالت

در خوزستان 900 هزار نفر شاغل مشمول تامین اجتماعی هستند.

فعالان کارگری معتقد هستند بر اساس ماده 7 قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا در شرایط بحران، دانشگاه علوم پزشکی با همکاری محیط زیست و وزارت کشور باید نسبت به تعطیلی کارگران و کارمندان اقدام کند؛ اگرچه مشکل این است که قانون در اینجا صراحتا به افزایش دما اشاره نکرده و همین مساله باعث شده، گرما مورد غفلت قرار گیرد.

ماده 41 قانون کار همچنین تعیین حقوق کارگران را بر اساس مناطق مختلف و شرایط آب و هوایی عنوان کرده که این ماده قانونی نیز رعایت نشده است.

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی اما می گوید: در قانون، کار در شرایط گرمای شدید پیش بینی نشده و هیچ قانونی در زمینه تغییر شرایط و یا کاهش ساعت کار در دمای بالا و مناطق گرمسیری وجود ندارد.

سید نور محمدپور می افزاید: بخشنامه ای که از سوی ستاد بحران استانداری ابلاغ می شود، برای صرفه جویی در مصرف برق و کاهش ساعت کار کارمندان است و ما حتی در شرایط گرد و غبار دستورالعمل و یا شیوه نامه و قانونی نداریم که کارگاه های خصوصی را مجبور به تعطیلی و یا کاهش ساعت کاری کارگران کند.

وی اضافه می کند: قانون کار تنها مشاغل سخت و زیان آور را پیش بینی کرده که برای آنها 36 ساعت کار در نظر گرفته است و در خوزستان نیز برخی مشاغل را در این دسته قرار داده ایم.

محمدپور تغییر در زمان کار کارگران هنگام افزایش دما را مستلزم تصویب قوانین و اصلاح قانون کار می داند و می گوید: تصویب راهکار و تغییر در شرایط کار کارگران در مناطق گرمسیر نیازمند ورود نمایندگان مجلس به این موضوع و بررسی کارشناسی است.

به گفته وی، مشاغلی که خطر جانی و بیماری برای کارگران را به دنبال دارد باید در شورای عالی حفاظت فنی مطرح و درباره آنها تصمیم گیری شود.

محمدپور اظهار می کند: کاهش و یا تغییر ساعت کاری برای واحدهای صنعتی و کارگاهی از اختیارات بخش خصوصی است که مدعی هستند با تعطیلی متضرر می شوند به طوری که این واحدها برای زمان های گرد و غبار نیز مطالبه خسارت می کنند.

وی اذعان کرد: همه قبول دارند که کار در دمای 51 درجه برای برخی مشاغل که در فضای باز هستند و یا کارکنان کوره های ذوب و پتروشیمی ها بسیار سخت و طاقت فرساست بنابراین نیاز است که این موضوع به صورت کارشناسی بررسی شود تا هم جان کارگران حفظ شود و هم واحدهای تولیدی متضرر نشوند.

*خلاءقانونی برای گرمسیرها

عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی همچنین معتقد است: قانونی برای کارگران مناطق گرمسیر وجود ندارد و نوعی خلاءقانونی در این زمینه مشاهده می شود.

علی ساری با اشاره به اینکه اهواز عنوان گرم ترین شهر جهان را در روزهای اخیر داشته، تاکید می کند: دمای بالا در خوزستان باید به عنوان یک فاکتور محیطی که قابل حذف و تغییر نیست مورد توجه قرار گیرد.

نماینده اهواز، کارون، باوی و حمیدیه در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه باید از تمام ظرفیت های قانونی خود استفاده کنیم، وعده می دهد که بهبود شرایط کاری کارگران خوزستانی را در کمیسیون های مجلس طرح کند.

ساری همچنین تصریح می کند: آمارها نشان می دهد که در صورت عدم علاج این مساله انسان های بیگناه صرفا برای تامین روزی، جان خود را از دست می دهند بنابراین باید از سوی متولیان حقوق این افراد تضمین شود.

*کارگران گرمترین شهر دنیا

خوزستان، دومین استان صنعتی کشور، همیشه یک استان گرم و با شرایط متفاوت آب و هوایی بوده است.

اهواز که تا کنون 2 بار لقب آلوده ترین شهر جهان را کسب کرده، امسال عنوان گرم ترین شهر جهان را نیز دریافت کرده است. با این حال مسئولان ابایی ندارند که توپ را به زمین دیگران بیندازند و بگویند هنوز هیچ قانون و یا بخشنامه ای برای نجات جان کارگران استان های گرمسیر در کار نیست.