وجود معتادان با ظاهر و وضعیت نامناسب این روزها به یکی از المان‌های شهر اهواز تبدیل شده است که شاید علاوه بر خدشه‌دار کردن ظاهر شهر تا حدی برای برخی مردم احساس عدم امنیت را به همراه داشته باشد.

در خیابان‌های اهواز که قدم می‌زنیم یکی از صحنه‌های تاسف‌بار که می‌بینیم وجود متکدیان و معتادان با ظاهر و وضعیت نامناسب است که شاید علاوه بر خدشه‌دار کردن ظاهر شهر تا حدی برای برخی مردم احساس عدم امنیت را به همراه داشته باشد.

شاید برخی مناطق شهر به دلیل حضور تعداد بیشتری از این افراد رنگ عوض کرده باشد و هنگام عبور از آن منطقه با دلهره خاصی عبور کنیم. شاید افرادی هم چیزی آرام در گوش ما نجوا کنند و به گونه‌ای برای آن‌ها تبدیل به پاتوقی همیشگی شده و موجب نارضایتی مردم منطقه شده است.

عنوان معتاد متجاهر را به کسی اطلاق می‌کنند که با وجود بستر مناسب برای درمان و وجود همه امکانات، حاضر نشده باشد برای ترک اقدام کند. دراین‌صورت این فرد متجاهر شناخته شده و در چنین شرایطی ناگزیر باید او را به مراکز درمان اجباری ارجاع داد.

احمد سراج، معاون فرهنگی و امور اجتماعی شهرداری اهواز اظهار کرد: در حوزه متکدیان و کارتن خواب‌ها، حوزه کودکان کار و معتادان متجاهر سه قانون کشوری وجود دارد. و در هر کدام از این قوانین بین ۱۲ دستگاه تا ۲۲ دستگاه متولی امر هستند. شهرداری در هیچ کدام از این سه قانون محوریت ندارد و محوریت با دستگاه‌های دیگر است. عموماً شهرداری وظیفه جمع‌آوری این افراد را با کمک نیروی انتظامی و مددکار اجتماعی معرفی شده از طرف بهزیستی بر عهده دارد.

وی افزود: جمع‌آوری متکدیان و معتادان متجاهر باید در یک پروسه کوتاه مدت صورت بگیرد. پس از جمع‌آوری این افراد باید به دستگاه‌هایی که ادامه ساماندهی برعهده آنهاست تحویل داده شوند.

سراج با اشاره به جلسات متعددی که در فرمانداری و استانداری در خصوص جمع‌آوری متکدیان و معتادان متجاهر انجام گرفت، اظهار کرد: با توجه به این‌که شهر تبریز در این مورد بسیار خوب عمل کرده است، پس از مشاهده مرکز تبریز و اقدامات انجام شده، مقرر شد که مدلی با الگوگیری از مدل موفق تبریز البته به صورت بومی آن با محوریت استانداری در اهواز انجام شود. همچنین شورای اجتماعی کشور این طرح را تصویب کرد.

معاون فرهنگی و امور اجتماعی شهرداری اهواز با بیان اینکه این امر نیازمند همکاری همه دستگاه‌ها است، اظهار کرد: بهزیستی، اداره کار و امور اجتماعی با توجه به اینکه بحث کارآفرینی و اشتغال این افراد برای برگشت به جامعه و توانمندسازی آن‌ها  باید مورد توجه قرار بگیرد. همچنین کمیته امداد با توجه به اینکه بسیاری از افراد کارتن‌خواب در شرایط اقتصادی نامناسب قرار دارند نیاز به حمایت این نهاد وجود دارد.

وی افزود: بهداشت و درمان نقش ویژه‌ای در این موضوع دارد بسیاری از این افراد دچار مشکلات حاد پزشکی هستند و بیماری‌های مزمن دارند که اگر درمان نشود می‌تواند برای سلامت جامعه خطرآفرین باشد.

یونس احمدی کارشناس مسؤول برنامه پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی خوزستان با اشاره به وجود چند آیین‌نامه در حوزه معتادان متجاهر، اظهار کرد: برطبق قانونی معروف به ماده 15 که فقط برای معتادهای خودمعرف است، این افراد وارد مراکز می‌شوند و مراحل درمان را طی می‌کنند. همچنین در ماده 16 که اجباری و برای معتادان متجاهر است که در خیابان‌ها توسط نیروی انتظامی دستگیر می‌شوند و به مرکز اقامتی می‌روند. درحال حاضر در خوزستان مرکز ماده 16 نداریم.

وی افزود: با وجود تلاش‌های صورت گرفته هنوز موفق به اخذ مجوز و راه‌اندازی مرکز ویژه معتادان متجاهر در استان نشدیم. 3 سال است طرح سامان‌دهی معتادان متجاهر را اجرا می‌کنیم. معتادها از سطح شهر جمع‌آوری می‌شوند و چون ما مراکز ویژه این افراد نداریم فعلا به مراکز افراد خودمعرف انتقال داده می‌شوند.

کارشناس مسؤول برنامه پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی خوزستان عنوان کرد: هر معتاد متجاهر که توسط نیروی انتظامی دستگیر شده است در اردوگاه شهرداری برای غربالگری 24 ساعت نگهداری می‌شود و سپس در مراکز بهزیستی منتقل می‌شود. مدت زمان نگهداری در مراکز بین 1 ماه تا 3 ماه بر اساس حکم قاضی است.

وی گفت: در مراکز فعلی اجازه ارائه دارو متادون را نداریم ولی اگر مراکز ویژه این افراد وجود داشته باشد اجازه تجویز این دارو وجود دارد. تعداد جمع‌آوری معتادان متجاهر امسال در حد سال گذشته است و افزایش خاصی وجود نداشت.

احمدی عنوان کرد: برخی بیماران هستند که انگیزه و تمایلی برای ترک اعتیاد ندارند ازجمله معتادان متجاهر، در بحث کاهش آسیب و ایدز مراکزی به نام مراکز گذری دی آی سی برای این افراد در شیفت روز و شب وجود دارد. هدف از این مراکز پیشگیری از بیماری‌هایی از قبیل ایدز است. این مراکز روزانه از 8 صبح تا 4 بعدازظهر و مراکز شبانه از 5 بعدازظهر تا 8 صبح روز بعد باز هستند.

وی گفت: مکانی است در مناطق حاشیه‌ای شهر که سرنگ مورد نیاز در اختیار آن‌ها قرار داده می‌شود. راه‌های تزریق ایمن و پیشگیری از ایدز به آن‌ها آموزش داده می‌شود. غذای گرم و شرایط استحمام ایجاد می‌شود. همچنین مکانی برای معتادان متجاهر که محلی برای خواب ندارند به این مراکز مراجعه می‌کنند. 5 مرکز روزانه و 6 مرکز شبانه در خوزستان وجود دارد که 2 مرکز شبانه مختص بانوان در اهواز و اندیمشک است.

اگرچه جمع‌آوری این افراد و آماده‌سازی مراکز مناسبی جهت نگهداری و درمان این افراد اهمیت بسیاری دارد، اما باید تصمیم جدی‌تری برای آینده و ایجاد اشتغال برای این افراد گرفته شود. بهزیستی و برخی نهادهای حمایتی وام‌های اشتغالزایی در جهت برگشت به زندگی این افراد دارند ولی مشکل فراهم کردن ضامن برای این افراد از مردم عادی جامعه بسیار مشکل‌تر است.

حضور خیرین در عرصه‌های مختلف جامعه کاملا مشهود است، شاید نیاز باشد برخی از خیرین وارد این حوزه شوند و کمی به نهادهای مسؤول کمک کنند. بسیاری از معتادان متجاهر اگر حمایت‌های روانی و مالی کافی را نداشته باشند پس پایان حضور در مراکز و کمپ‌ها بار دیگر به کف خیابان برمی گردند. تهیه مسکن و اشتغال اساسی‌ترین نیاز این افراد است که علاوه بر زندگی دوباره برای آن‌ها، امنیت و آرامش را برای شهروندان سطح شهر به ارمغان می‌آورد.