هرچند این پروژه‌های برای تبدیل کردن خوزستان به قطب گردشگری آبی کشور انجام شد اما به گفته کارشناسان، در این پروژه‌ها فقط بحث تفریحات آبی در نظر گرفته شد و به دلیل تنوع ساخت و سازها، حریم رودخانه کارون مورد تعرض واقع شد.

در ابتدا سازمان آب و برق مخالفت‌هایی با این پروژه‌ها داشت اما پافشاری استاندار وقت خوزستان و ادامه مسیر آن توسط شریعتی، این پروژه‌ها را به مرحله بهره برداری رساند.

چه کسی مجوز داد؟

یکی از متخصصان حوزه آب با بیان اینکه رودخانه کارون حریم دارد و منابع طبیعی و سازمان آب و برق متولی این موضوع هستند، می‌گوید: با کاهش ورودی آب به رودخانه حریم رودخانه کاهش پیدا کرد و این سبب شده که متولیان رودخانه برای ساخت و ساز، حریم رودخانه را کوچک‌تر کنند.

ابراهیم رجب زاده ادامه می‌دهد: هنوز مشخص نشده که چه کسی اجازه این ساحل سازی غلط را داده است و هرچند وقت یک بار یک سازمانی از این ساخت‌ و سازها انتقاد می‌کند. در برخی از نقاط  از جاده ساحلی رودخانه کاروم تابلوهای حریم رودخانه در وسط جاده قرار دارد اما سوال اینجا است که اگر حریم رودخانه در وسط جاده قرار گرفته پس چه کسی و بر چه اساسی اجازه ساخت و ساز را داده است.

وی می‌افزاید: حالا که برخی ادعای ساخت و ساز غیر اصولی در رودخانه را دارند باید ببینیم چه کسی این طرح را ارزیابی کرده و چه کسی ناظر این طرح بوده است.

این استاد دانشگاه عنوان می‌کند: آیا انجام طرح‌های عمرانی در حاشیه رودخانه کارون مورد ارزیابی و تأئید ضوابط استقرار محیط‌های طبیعی و تأئید شورای عالی محیط زیست قرار گرفته است؟ این سوالی است که باید متولیان رودخانه کارون و کسانی که در حاشیه این رودخانه ساخت و ساز انجام می‌دهند پاسخگو باشند. اگر ارزیابی انجام شده مشخصص کنند که این کارشناسی توسط کدام کارشناسان و مطابق بر چه نوع تحلیلی این ارزیابی‌ها صورت گرفته است.

وی درباره ساحل سازی و تأثیر آن بر خودپالایی رودخانه کارون می‌گوید: این موضوع از نظر علمی غلط است چرا که گِل رودخانه ثابت است و با افزایش دبی رودخانه از بالا دست و کاهش حریم رودخانه در محدوده ای کوچک سبب افزایش آلودگی می‌شود.

سازه‌ها تخریب می‌شوند مگر اینکه...

معاون حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب سازمان آب و برق خوزستان نیز با اشاره به بهبود وضعیت دبی و آورد آب رودخانه کارون در مقطع اهواز می‌گوید: در حال پیگیری هستیم تا ساخت و سازهای غیر مجاز در حاشیه رودخانه کارون را تخریب کنیم. این ساخت و سازها تنها در صورتی می‌توانند به فعالیت خود ادامه دهند که شرایط فنی مد نظر ما را رعایت کنند.

حمیدرضا لشکری می‌افزاید: حساسیت‌هایی که در خصوص ساخت و ساز در حاشیه رودخانه کارون وجود دارد را با شهرداری اهواز و استانداری خوزستان مطرح کرده‌ایم، زیرا برخی از این ساخت وسازها ممکن است با توجه به وضعیت رودخانه کارون با مشکل مواجه شوند.

وی ادامه می‌دهد: به دنبال آن هستیم تا ساخت و سازهایی که شرایط فنی را رعایت نمی‌کنند و برای خود و شهروندان خطراتی را ایجاد می‌کنند، از حاشیه کارون برچیده شوند.

معاون حفاظت و بهره‌برداری از منابع آب سازمان آب و برق خوزستان بیان می‌کند: با توجه به شرایط بارندگی وضعیت دبی و آورد آب رودخانه کارون بهبود پیدا کرده است و این مسئله باعث می‌شود تا ساخت و سازهایی که اصول فنی مد نظر سازمان آب و برق را رعایت نکنند با خطراتی مواجه شوند. به این دلیل و بر اساس قانون موظف هستیم تا ساخت و سازهای غیرمجاز را از حاشیه رودخانه کارون حذف کنیم.

وی عنوان می‌کند: مطالعاتی که بر روی رودخانه کارون انجام می‌شود، ارتباطی به وضعیت آب رودخانه کارون ندارد و بر اساس برنامه‌های بلند مدتی که وجود دارد، این مطالعات را انجام می‌دهیم و حریم رودخانه‌ها را مشخص می‌کنیم. در این زمینه حد بستر رودخانه کارون نیز از پیش مشخص شده است و اکنون وضعیت آورد آب این رودخانه بهبود پیدا کرده است، کسانی که در ساخت و ساز، حریم بستر رودخانه را رعایت نکرده‌اند، دچار مشکل شده‌اند و با خطر مواجه شده‌اند.

ساخت و سازها مجوز دارد

علیرضا شربت‌دار مدیرعامل سازمان عمران ساحل کارون در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با رد انجام ساخت‌وسازهای غیرمجاز در حریم رودخانه کارون اظهار کرد: مجوز احداث 4 مجموعه تفریحی گردشگری در دوره مقتدایی استاندار سابق گرفته شد؛ مجوز احداث پل طبیعت نیز در زمان غلام‌رضا شریعتی استاندار فعلی گرفته شد.

وی با تأکید بر مجوز دار بودن پروژه‌های ساحل کارون، افزود: هر سازه پایداری که در حریم رودخانه ساخته شود باید مجوز وزارت نیرو داشته باشد.

مدیرعامل سازمان عمران ساحلی کارون با اشاره به 4 مجموعه تفریحی که در ساحل کارون احداث‌شده است، عنوان کرد: اکنون با دستور به وزارت کشور تمام سازمان‌های عمران ساحلی در استان‌ها باید به شهرداری‌ها واگذار شود و به همین دلیل سازمان عمران ساحلی کارون به دلیل واگذاری به شهرداری در مرحله تغییر و تحول است و پروژه خاصی برای اجرا ندارد.

تغییر الگوی رودخانه کارون

یک استاد دانشگاه با انتقاد از ساحل سازی غیر اصولی در اطراف رودخانه کارون می‌گوید: این ساحل سازی بدون توجه به دوره بازگشت آب و تغییرات اقلیمی انجام شده و تأثیرات منفی مختلفی بر کیفیت آب و زیستگاه در این منطقه دارد.

جعفر مرشدی ادامه می‌دهد: البته از نظر «منظر شناسی» این نوع ساحل سازی سبب از بین رفتن اکوسیستم کارون شده است، چرا که این باریک سازی در محدوده شهر انجام شده و سبب تأثیر گذاری بر بالا دست و پائین دست رودخانه کارون می‌شود.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه تأثیرات منفی رودخانه در کوتاه مدت و دراز مدت قابل مشاهده است، می‌افزاید: برخی معتقدند که ساحل سازی کارون سبب خودپالایی آب می‌شود و با کم عرض شدن رودخانه در محدوده شهر کیفیت آب افزایش پیدا می‌کند ولی در شرایط فعلی رودخانه کارون امکان پذیر نیست چرا که دبی آب رودخانه در بالادست کنترل شده است.

«در حال حاضر فقط ورود پساب فاضلاب سبب در جریان بودن آب در رودخانه کارون شده است» مرشدی با بیان این مطلب می‌گوید: خودپالایی رودانه زمانی امکان پذیر است که دبی آب افزایش یابد و یا اینکه سیلاب رخ دهد.

وی با تأکید بر این موضوع که حریم رودخانه کارون در شرایط علی هر چقد هم باریک‌تر شود این خودپالایی صورت نمی‌گیرد، ادامه می‌دهد: با ثابت بودن دبی آب و این نوع ساحل سازی فقط الگوی رودخانه تغییر می‌یابد.

به گزارش خبرگزاری فارس، گرچه ساحل سازی رودخانه کارون و ساماندهی آن یکی از خواسته‌های قدیمی اهوازی‌ها است اما این پروژه در سال‌های اخیر بدون توجه به پیوست‌های زیست محیطی و الگوی رودخانه انجام و سبب بروز مشکلات فعلی شد. باید دید در مدت زمان اجرای این پروژه‌ها نظارت بر اجرای پروژه بر عهده چه کسی و چه سازمانی بوده و مجوزهای ساخت و ساز توسط چه کسی صادر شده است.

حال باید دید که سایر پروژه‌های در حال اجرا در ساحل رودخانه کارون به ضوابط فنی سازمان آب و برق توجه کرده‌اند یا 4 سال دیگر باید دوباره شاهد مصاحبه‌های مسؤولان این سازمان درباره تخریب این سازه‌ها باشیم.