فعال شدن کانون‌های گرد و غبار در روزهای اخیر سبب شده که آثار این پدیده جدید روی عملکرد کشاورزی خوزستان را بررسی کنیم.
کارشناسان معتقدند که نشست گرد و غبار روی ساقه گیاه سبب بسته شدن تنفس گیاه و در پی آن کاهش و خرابی محصول می‌شود و همین مسئله سبب وارد آمدن خسارت‌های هنگفت به کشاورزان شده است.
کاهش درآمد کشاورزان
یکی از کشاورزان شمال اهواز در تأیید این حرف می‌گوید: در سال‌های اولیه راه مناسبی برای مقابله با خاک نداشیتم و به همین دلیل مجبور بودیم که فقط نظاره گر خسارت وارد شده به محصولاتمان در پی گرد و خاک باشیم اما برخی از کارشناسان پیشنهاد دادند که روی محصولاتمان پلاستیک بکشیم.
ابوعلی می‌افزاید: پوشاندن محصولات با پلاستیک این مزیت را داشت که تنفس گیاهان آسیب نبیند اما افزایش روزهای آلوده به ریزگرد سبب می‌شد که پلاستیک‌ها روزهای زیادی روی محصولات قرار بگیرند و انباشت خاک روی پلاستیک، سبب می‌شود که نور کافی به گیاه نرسد.
وی بیان می‌کند: برای برای رسیدن نور کافی به گیاهان و جلوگیری از بسته شدن راه تنفس آنها پلاستیک‌ها را فقط در روزهای گرد و غباری می‌گذاریم اما همین موضوع سبب افزایش هزینه‌ها کشاورزان می‌شود و گاهی این موضوع سبب کاهش 20 تا 30 درصدی درآمد یک کشاورز می‌شود.
این کشاورز اهوازی عنوان می‌کند: در وضعیت فعلی انتظار نداریم که دولت در کوتاه مدت ساز و کاری برای جلوگیری از بروز گرد و خاک طراحی کند اما امیدواریم دولت در این موضوع در کنار کشاورزان قرار گیرد و با پرداخت بخشی از خسارت‌ها از افزایش قیمت تمام شده محصولات کشاورزی جلوگیری کند. در چند سال اخیر کشاورزانی را داشتیم که یا کشاورزی را رها کردند و یا در برخی از فصل‌های سال به دلیل هزینه بالای تمام شده محصول، محصولات خود را برداشت نمی‌کنند. این موضوع قطعاً در آینده روی معیشت افراد زیادی تأثیر خواهد گذاشت.
گرد و خاک سبب تحمیل هزینه‌های جدید به کشاورزان شده است
یک کارشناس کشاورزی نیز به فارس می‌گوید: پدیده گرد و خاک در خوزستان پدیده آب و هوایی جدیدی نیست و حدوداً 15 سالی است که استان با این موضوع مواجه است. در این 15 سال هیچ آمار دقیق و رسمی درباره آسیب‌های وارد آمده به کشاورزی خوزستان پس از ریزگرد منتشر نشده است.
عباس محمدی بیان می‌کند: منتشر نشدن آمار دقیق از میزان خسارت وارد شده به بخش کشاورزی و هزینه‌های تحمیل شده به کشاورزان اجازه برنامه ریزی دقیق را از کارشناسان و اساتید دانشگاه سلب می‌کند و امیدواریم این موضوع با اساتید دانشگاه در میان گذاشته شود تا راهی برای کاهش آسیب‌ها پیدا شود.
وی عقب افتادن سمپاشی، آبیاری و سایر عملیات کشاورزی را از عوارض گرد و خاک برشمرد و ادامه داد: همچنین گرد و خاک روی میزان آبیاری و میزان تبخیر آب تأثیر منفی می‌گذارد و همین دو عامل علاوه بر کاهش درآمد کشاورز سبب تحمیل هزینه‌های جدید بر او می‌شود.
این کارشناس کشاورزی می‌افزاید: برخی از ریزگردها حامل ویروس‌های مختلفی هستند که این ویروس‌ها پس از نشست روی گیاهان و آبیاری مزارع جذب ساقه می‌شوند و به همین دلیل گاهی اوقات خسارت‌هایی به کشاورز وارد می‌کنند و گاهی هم امنیت غذایی شهروندان را تهدید می‌کنند که در هر دو صورت سبب تحمیل هزینه‌های جدید به کشاورزان می‌شود.
وی آبیاری بارانی را بهترین سیستم آبیاری در استان‌های درگیر با گرد و خاک می‌داند و عنوان می‌کند: در این روش گیاهان شست‌وشو می‌شوند اثرات منفی گرد و خاک روی انها کاهش می‌یابد اما این سیستم آبیاری معایبی همچون هزینه‌های زیاد دارد و در استان‌های بادخیز پِرتی آب زیادی دارد.
لزوم اعلام رقم دقیق خسارت‌های وارد آمده به کشاورزان
محمدی می‌گوید: تغییر کاربری اراضی کشاورزی یکی از عوامل پدید آمدن گرد و غبار در کشور و توسعه کانون‌های ریزگرد است و در صورتی که نتوانیم هزینه‌های تحمیل شده به کشاورز را کاهش دهیم در سال‌های آینده شاهد روی آوردن این کشاورزان به کارهای دیگر خواهیم بود و همین موضوع سبب تغییر کاربری اراضی کشاورزی و توسعه کانون‌های ریزگرد می‌شود.
وی می‌افزاید: با توجه به اثرات این پدیده بر روی کاهش عملکرد محصولات زراعی و باغی به نظر می‌آید که توسعه سیستم آبیاری تحت فشار بارانی بهترین راه برای کاهش خسارات خواهد بود حتی می‌توان به شست‌وشوی سطح برگ گیاهان با استفاده از مخزن‌های محلول پاشی روی آورد.
این کارشناس کشاورزی بیان می‌کند: در مقطع زمانی فعلی باید میزان خسارت وارد شده به کشاورزان به صورت دقیق اعلام شود تا ببینیم ریزگردها روی کدام محصولات کشاورزی و کدام اراضی بیشترین تأثیر را گذاشته‌اند.
پیگیری‌های فارس برای گفت‌وگو با مدیرکل جهاد کشاورزی خوزستان نتیجه نداد و وی پاسخگوی تماس‌های خبرنگار ما نبود. هرچند کیخسروچنگلوایی در گذشته گفته بود زیربخش‌هایی مانند زراعت، باغبانی، دام و طیور، شیلات و زنبورداری از پدیده گرد و خاک متاثر شده و خسارت زیادی دیدند اما میزان دقیق خسارات وارد شده را اعلام نکرده است.
هرچند جهاد کشاورزی در پایان هر سال شمسی میزان تولیدات کشاورزی در خوزستان را بیش از سال‌های گذشته اعلام می‌کند ولی با گذشت 15 سال از بروز نخستین پدیده گرد و غبار هنور مشخص نشده که کیفیت محصولات کشاورزی استان کاهش پیدا کرده است یا نه اما سوال مهم این است که در چند سال اخیر چند کشاورز خوزستانی به دلیل کاهش درآمدهای ناشی از خسارت وارد آمده به مزارعشان شاهد کوچک شدن سفره‌شان بودند؟
