وقتنی صحبت از کیفیت در آموزش و پرورش و کلاس‌های درس می‌شود، موضوع توسعه مدارس غیردولتی و نحوه فعالیت آنها اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، به‌ویژه در خوزستان که توسعه مدارس غیردولتی در دستور کار قرار گرفته است.

هرچند براساس اصلی سی‌ام قانون اساسی «دولت‏ موظف‏ است‏ وسایل‏ آموزش‏ و پرورش‏ رایگان‏ را برای‏ همه‏ ملت‏ تا پایان‏ دوره‏ متوسطه‏ فراهم‏ سازد و وسایل‏ تحصیلات‏ عالی‏ را تا سر حد خودکفایی‏ کشور به‏ طور رایگان‏ گسترش‏ دهد» اما در سال‌های اخیر حجم مدارس غیردولتی و هیئت امنایی در استان افزایش داشته و همین موضوع سبب اعتراض برخی از والدین شده است.

یکی از والدین دانش آموزان اهوازی می‌گوید: در ابتدای سال برای ثبت نام در یکی از مدارس مجبور شدم 300 هزار تومان را پرداخت کنم چرا که مدیر مدرسه معتقد بود این مدرسه به‌صورت هیئت امنایی اداره می‌شود و باید خود دانش آموزان بخشی از هزینه‌ها را پرداخت کنند.

این شهروند اهوازی ادامه می‌دهد: چند روز پیش و پس از امتحانات نوبت اول هم مجبور شدم 150 هزار تومان دیگر پرداخت کنم و این موضوع در شرایط اقتصادی فعلی سخت است. به‌ویژه برای خانواده‌هایی که دو یا سه فرزند دانش آموز دارند. جدا از مسئله هزینه‌ها امیدواریم که این پول‌ها منجر به افزایش توان تحصیلی فرزندان‌مان شود در غیر این صورت هیچ فرقی در دولتی و غیر دولتی بودن این مدارس نیست.

یکی دیگر از شهروندان نیز از نحوه دریافت پول در برخی از مدارس گلایه دارد و می‌گوید: چند روز پس از امتحانات نوبت اول، دختر 6 ساله‌ام به خانه آمد و گفت باید 100 هزار تومان به‌عنوان کمک به مدرسه پرداخت کنم.

آقای رمضانی می‌افزاید: من به این موضوع بی توجهی کردم و پولی به دخترم ندادم و به او گفتم که ما فعلاً پولی برای کمک به مدرسه نداریم اما روز بعد دخترم گریه کنان آمد و گفت تا این پول را به او ندهم دیگر بر سر کلاس درس حاضر نمی‌شود.

او ادامه می‌دهد: ظاهراً معلم به دخترم گفته بود که اگر این پول را نیاورد اجازه نمی‌دهد در کلاس حاضر شود و چون خیلی دانش آموزان این مبلغ را پرداخت کرده بودند، او را در کلاس درس خجالت زده کرده است. هرچند وقتی که به مدرسه مراجعه کردم مدیریت مدرسه و معلم این موضوع را منکر شدند اما به نظرم این موضوع صحت دارد چرا که یک بچه 6 ساله توان داستان سرایی به این گونه را ندارد.

وی عنوان می‌کند: عنوان مدرسه را از دولتی به هیئت امنایی تغییر داده‌اند اما پس از یک سال تحصیلی جمع هزینه‌‍‌های پرداخت شده از سوی والدین تحت عناوین مختلفی مانند کمک به مدرسه، کلاس‌های فوق برنامه، هزینه سالانه و... بیش از یک مدرسه غیردولتی است و معلوم نیست دولت کدام بار هزینه را به دوش کشیده است.

رمضانی بیان می‌کند: از همین حالا نمی‌توان درباره کیفیت این مدارس اظهار نظر کرد اما به نظر نمی‌رسد با این شیوه‌هایی که برای درآمدزایی اتخاذ کرده‌اند، بتوانیم شیوه‌های نوین آموزشی را مشاهده کنیم.

تحصیل 15 درصد دانش آموزان خوزستانی در مدارس غیردولتی

مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان بیان اینکه مدارس و مراکز غیردولتی سهم قابل توجهی در ارتقای شاخص های علمی آموزش و پرورش دارند گفت: بیش از 15 درصد دانش آموزان خوزستانی در مراکز غیردولتی مشغول تحصیل هستند.

محمد تقی‌زاده با اشاره به اینکه 180 هزار دانش آموز خوزستانی در سه هزار و 600 مدرسه غیردولتی مشغول به تحصیل هستند بیان کرد: خوزستان مقام نخست کشور را درتوسعه مدارس هیئت امنایی کسب کرده است.

وی ادامه می‌دهد: بالغ بر 85 هزار دانش آموز خوزستانی در سال تحصیلی 97-96 در مدارس هیئت امنایی مشغول تحصیل بودند که آمار زیادی است و باید برای این جمعیت دانش آموزی برنامه ریزی شود. همچنین توسعه مراکز آموزشی غیر دولتی نیز از دیگر اهداف آموزش و پرورش خوزستان است که برای توسعه این مراکز می‌توان از خیران کمک گرفت.

تقی زاده اظهار می‌کند: مدارس و مراکز غیردولتی سهم به سزایی در ارتقای شاخص‌های علمی آموزش و پرورش استان داشته اند که بیش از 15 درصد دانش آموزان خوزستانی در مراکز غیردولتی مشغول تحصیل هستند که این امر نشان از ظرفیت بالای این مراکز در ارائه خدمات آموزشی به شهروندان خوزستانی دارد.

مدارس غیرانتفاعی، محلی برای رشد تنبل‌ها

یک کارشناس مسائل آموزشی با انتقاد از خصوصی‌سازی در آموزش و پرورش، می‌گوید: آموزش و پرورش عنوان توسعه مشارکت‌های مردمی را برای این موضوع به کار برده است ولی باید توجه داشت آنچه که در حال وقوع است، خصوصی‌سازی آموزش و پرورش است چرا که شاهد واگذاری اموال و فرصت‌های دولتی به بخش خصوصی هستیم.

مهدی محمدی‌امین می‌افزاید: شاهد تلاقی دو نظام اقتصادی و مالی با نظام تعلیم و تربیت هستیم و آنچه که تحت عنوان توسعه مشارکت‌های مردمی در این قانون مشاهده می‌شود استفاده از یک عنوان جذاب و جالب برای موضوعی است که مشخص نیست پشت صحنه آن چیست.

وی با بیان اینکه ما در سه دهه گذشته بیش از کشورهای غربی آموزش و پرورش را به بخش خصوصی واگذار کرد­ه ­ایم، ادامه می‌دهد: باید توجه داشت که مشارکت صرفا در فرآیند تامین مالی خلاصه نمی‌شود بلکه می‌تواند ظرفیت مردمی برای مشارکت در مدیریت و اجرا و تصمیم‌گیری‌های خرد و کلان مدارس بهره‌مند شد. پس به بهانه مدارس غیردولتی و هیئت امنایی نباید فقط از پول مردم استفاده کرد بلکه باید نقش والدین در مدیریت مدارس پررنگ‌تر شود تا واقعاً کیفیت در این مدارس رشد کند.

کیفیت فدای رفاه شده است

این کارشناس مسائل آموزشی اظهار می‌کند: مدارس غیرانتفاعی، امروز در بدترین شرایط ممکن به سر می‌برند و محلی شده‌اند که تنبل‌ها برای اخذ مدرک و پایان تحصیلات خود در مقاطع مختلف به آنها مراجعه می‌کنند. محمدی‌امین می‌گوید: یکی دیگر از مشکلات در این حوزه این است که این مدارس از فضای مناسبی برخوردار نیستند و به مسائل فرهنگی، پرورشی و ورزشی اهمیتی داده نمی‌شود، چرا که در آنجا بیشتر به مسائل رفاهی توجه می‌شود.

وی می‌افزاید: در بسیاری از مدارس غیرانتفاعی از یک معلم برای تدریس چندین کتاب استفاده می‌کنند و این موضوع به غیر از بحث تخصصی سبب می‌شود که این معلم نتواند کلاس خود را به خوبی اداره کند. گرچه به دلیل کمبودها این موضوع در مدارس دولتی هم دیده می‌شود اما با توجه به ساز و کار دولتی این موضوعات کم‌تر رخ می‌دهد و به همین دلیل کیفیت آموزشی در مدارس دولتی بیشتر است.

محمدی امین عنوان می‌کند: به صورت کلی نمی‌توان یک اظهار نظر واحد درباره همه مدارس دولتی، غیردولتی و یا هیئت امنایی کرد اما باید توسعه هرکدام از این واحدهای آموزشی براساس یک اصول خاص و برنامه مشخص شده باشد.

وی ادامه می‌دهد: نمی‌توان فقط به افزایش تعداد مدارس هیئت امنایی و غیرانتفاعی افتخار کرد بلکه این موضوع باید در یک جای مشخص مانند افزایش ورودی‌ها به دانشگاه‌های دولتی، تربیت دانش آموزان متخصص و یا پر کردن خلاءهای موجود در آموزش دولتی خود را نشان دهد. برای نمونه در شهرستان کارون با کمبود هنرستان مواجه هستیم و زمانی می‌توان به رشد مدارس غیردولتی در این شهرستان افتخار کرد که مدارس ایجاد شده در زمینه رشته‌های فنی و حرفه‌ای و هنرستان باشند.

این کارشناس آموزش و پرورش معتقد است که مدارس غیردولتی و هیئت امنایی بخشی از زنجیره آموزش و پرورش هستند اما باید تعداد این مدارس مشخص شود و اینگونه نباشد که 10 سال دیگر تعداد مدارس غیردولتی و هیئت امنایی بیش از مدارس دولتی باشد.

مدیران مدارس هیئت امنایی نهایت استفاده را از این ظرفیت ببرند

«280 هزار دانش آموز خوزستانی در مدارس هیئت امنایی و غیردولتی مشغول به تحصیل هستند» رئیس اداره مشارکت های مردمی آموزش و پرورش خوزستان با بیان این مطلب می‌گوید: از این تعداد دانش آموز 180 هزار نفر در مدارس غیردولتی و 100 هزار دانش آموز در مدارس هیئت امنایی در حال تحصیل هستند.

اسفندیار بلدی با اشاره به اینکه مدارس هیئت امنایی با تصویب شورای آموزش و پرورش ایجاد شده اند، می‌افزاید: مدیران مدارس هیئت امنایی نهایت استفاده را از این ظرفیت داشته باشند چرا که تصمیمی بر انحلال این مدارس گرفته شده ولی وزیر آموزش و پرورش در تلاش است که این اتفاق رخ ندهد.

وی اظهار می‌کند: آموزش و پرورش خوزستان با استفاده از ظرفیت شوراهای آموزش و پرورش و جذب مشارکت های مردم در حوزه توسعه کمی و کیفی مدارس هیات امنایی و غیردولتی موفق به کسب رتبه اول کشوری شد‌. با توجه به تعداد مدارس هیئت امنایی و غیردولتی حجم مشارکت مردمی در خوزستان در حوزه آموزش بالاتر از میانگین کشوری است.

اهمیت کیفیت آموزش مسئله‌ای است که عدم توجه به آن چرخ‌های رشد و توسعه علمی یک کشور را از حرکت باز می‌دارد. با توجه به اینکه مردم کشور ما علاقه زیادی به آموزش و تربیت و رشد کودکان خود در سیستمی قوی دارند و بی توجهی به کیفیت، امکانات، معلمان، تراکم دانش آموزان و اخذ بسیاری از هزینه‌های جاری مدرسه از والدین در مدارس دولتی روز به روز بیشتر می‌شود این مسئله باعث سرخوردگی والدین شده و بر گرمی بازار مدارس غیر دولتی می‌افزاید. در مقابل مدارس غیر دولتی ماجراهای مخصوص به خود دارند؛ از شهریه‌های بعضا بالا تا کیفیت آموزشی که تفاوتی با مدارس دولتی ندارد. حالا باید پس از کسب رتبه‌های نخست در توسعه مدارس غیردولتی و هیئت امنایی، کیفیت این مدارس در خوزستان هم سنجیده شود تا بتوان درباره موفقیت یا عدم موفقیت این مدارس اظهار نظر کرد.