حسرت کشیدن یک نفس عمیق در هوای سالم و آزاد این روزها بر دل تمام مردم خوزستان چنگ می زند، این در حالی است که حل مسئله گرد و غبار که در سال به سال استانهای بیشتری از کشور را درگیر خود می کند در بین هیاهو و چانه زنیهای سیاسی این روزهای نمایندگان ملت و مسئولان دولت به فراموشی سپرده شده و کسی به فکر ماجراهای تلخی که برای مردم این استان می گذرد نیست.

 

 

این یک حقیقت تلخ است که برای حل مسئله گرد و غبار و خلاصی مردم از مشکلات بی شمار آن تاکنون قدم محکمی از سوی مسئولان برداشته نشده و تمام وعده های مطرح شده تاکنون مرهمی برای رفع چند روزه نگرانی مردم بوده و شاید وعده های اینچنین تنها تشکیل دهنده تیترهای جذاب برای رسانه ها بوده است تا علاجی برای پدیده مخرب ریزگردهای مزاحم.

سال قبل بر اساس همین آلودگیهای بی شمار که باید تزریق روزانه ده ها تن مواد آلاینده نفتی به هوا به علت تراکم فعالیتهای شرکتهای عظیم نفتی در اهواز را نیز به آن اضافه کرد، سازمان بهداشت جهانی، شهرستان اهواز را به عنوان آلوده ترین شهر جهان معرفی کرد که به نظر می رسید با بلاهایی که سر مردم استان خوزستان و مرکز آن می آید این انتخاب بیراهه نبوده ولی مسئولان به جای نگاه اصلاحی و مشکل گشا به این موضوع، این اطلاعیه سازمان جهانی را اشتباه و غیرکارشناسی اعلام کرده اند در حالیکه این مسئولان معترض به این خبر بودند که همواره وعده های کارشناسی نشده تحویل مردم مظلوم خوزستان داده اند.

در همین خصوص نماینده مردم اهواز در مجلس در خصوص اعلام شهر اهواز به عنوان آلوده ترین شهر جهان به خبرنگار مهر گفت: البته این خبر برای مردم خوزستان که با پوست و خون خود آلودگیهای چند سال اخیر ناشی از گرد و غبار را لمس کرده اند خبر عجیبی نیست و تنها فرق اساسی این خبر این بود که از سوی یک سازمان بین المللی مورد تاکید قرار گرفته است.

 

 

سید شریف حسینی افزود: در حالیکه ذرات معلق با 20 میکروگرم باعث بروز مشکلات تنفسی برای هر فردی می شود، خوزستانی ها گرد و غبار با غلظت 327 میکروگرم و حتی فراتر از آن را در سالهای اخیر تحمل کرده اند بنابراین انتخاب این شهر و حتی استان خوزستان به عنوان آلوده ترین شهر یا استان جهان موضوع عجیبی برای خوزستانیها نیست ولی بی شک این موضوع یک امری حساب می آید که با ندانم کاری و تعلل باعث به وجود آمدن چنین وضعیتی اسفناکی در استان شده است.
 

اما عواقب گرد و غبار برای مردم خوزستان فراتر از محرومیت از زندگی در یک هوای سالم و انواع بیماریهای پوستی و تنفسی بوده به گونه ای که اکنون اغلب نخبگان استان راه مهاجرت از شهر و استان خود را در پیش گرفته اند و انواع محدودیتهای اعمال شده مثل ممنوعیت انتقال کارمندان به سایر استانها هم نتوانسته جلو سیل ویرانگر خروج نخبگان از استان را بگیرد.
 
حسینی در این خصوص می گوید: وضعیت غیر قابل تحمل گرد و غبار در استان خوزستان باعث شده اغلب نخبه های استان، پزشکان، سرمایه داران، کارمندان، معلمان و استادان دانشگاه مهاجرت به خوزستان را به ماندن در شهرهای آن ترجیح دهند به گونه ای که بعد از بیکاران، این روزها اغلب مراجعات به دفاتر نمایندگان خوزستان را افرادی تشکیل می دهند که خواستار کمک نمایندگان برای تسریع در مهاجرت آنها به بیرون از خوزستان می شوند البته برخی از آنها حق هم دارند زیرا به توصیه پزشکان ماندن در هوای آلوده شهرهای استان خوزستان برای آنها کشنده است و بیماریهای آنها را تشدید می کند.
 

 

وی خروج این افراد را در بلندمدت و حتی میان مدت باعث نابودی استان خوزستان دانست و تاکید کرد: از دولت انتظار داریم فرصتهای از دست رفته در خوزستان را احیا کند و با عظم جدی و ملی، مسئله گرد و غبار در خوزستان را خاتمه دهد.
 

سازمان بهداشت جهانی همچنین با اعلام اینکه همین ریزگردها در سال، موجب مرگ زودرس برای یک میلیون  و 340 هزار نفر می شوند از کشورهای جهان خواسته تا اقدامات خود برای کاهش آلودگی شهرهای خود را کاهش دهند این در حالی است که بی شک در مدت اخیر مرگ و میرهایی ناشی از بروز پدیده گرد و غبار در استان به وقوع پیوسته که بی شک از سوی مسئولان امر کتمان شده است.
 
نماینده مردم شوشتر در مجلس شورای اسلامی که این روزها شهرش به شدت تحت تاثیر این پدیده قرار گرفته است با تشریح آثار و زیانهای پدیده گردو غبار در استان خوزستان گفت: هیچ اقدامی برای حل معضل گرد و غبار این استان انجام نشده است.
 
سیدمحمد سادات ابراهیمی تصریح کرد: مهمترین معضل استان خوزستان پدیده گرد و غبار است که آسیبهای فراوانی را به بخشهای مختلف اقتصادی مردم وارد کرده ولی با وجود اینکه دولت برای حل مشکل گردوغبار استان خوزستان مصوبه داشت و وزارت کشور مامور شد تا برای حل این مسئله هماهنگیهای لازم را بین وزارت نفت، امور خارجه و جهاد کشاورزی به‌وجود آورد، اما بعد از گذشت ماه ها هیچ اقدامی در این باره انجام نشده است.
 

 

وی افزود: پدیده گرد و غبار کشاورزی استان خوزستان را در معرض نابودی قرار داده، بهداشت عمومی به شدت تهدید می‌شود و مراجع ذی‌ربط پاسخ قانع کننده ای در این خصوص نمی دهند.
 

عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس تصریح کرد: عدم اقدام لازم در زمینه بیابان زدایی، قطع درختان جنگل، تخریب تالابها و انتقال آب از جمله عوامل اصلی پدیدآورنده معضل گرد و غبار هستند که این معضل با جنگلکاری و مالچ پاشی در بیابانهای کشور ایران و عراق برطرف می شود.

مدتی قبل 60 نفر از کارشناسان محیط زیست عراق با حضور در شهرستان اهواز، آموزشهای لازم برای آغاز کار مالچ پاشی به منظور تثبیت خاکهای بیابان های کشور خود را دیدند ولی مالچ پاشی در کشور عراق که بخش عمده ای از گرد و غباری که این روزها آسمان خوزستان و سایر استانهای کشور را تیره و تار می کند و  از این کشور می آید شروع نشده است.

مسئول کمیته مقابله با ریزگردها در مجلس شورای اسلامی نیز در خصوص پدیده گرد و غبار به خبرنگار مهر می گوید: یکی دیگر از مواردی که باعث آلودگی شهر اهواز شده، وجود پدیده مخرب گرد و غبار در شهر است که 90 درصد منشا این پدیده از کشور عراق است ولی در این کشور به علت مشکلات فراوان ناشی از جنگ و حضور اشغالگران، توجه به این پدیده در اولویت کاری این کشور قرار ندارد.
 

شبیب جویجری با بیان اینکه بخشی اعظمی از تالاب هورالعظیم در کشور عراق خشک شده، گفت: کشور ترکیه در سالهای اخیر اقدام به احداث سدهای فراوانی در سرشاخه های رودخانه های دجله و فرات به عنوان منابع اصلی تغذیه آب تالاب هورالعظیم کرده که این موضوع در نهایت باعث خشک شدن تالاب شده است.
 

 

نماینده مردم اهواز در مجلس هشتم تصریح کرد: خشک شدن تالاب باعث سبک شدن خاک منطقه شده و در نتیجه با اندک ورزش بادی این خاک به سمت مرزهای ایران حرکت و در اولین نقطه خوزستان را تحت الشعاع خود قرار می دهد.
 

وی با رد این تصور غلط که بخشی از منشاء گرد و غبار خوزستان کشور عربستان است، تاکید کرد: در ابتدا حتی خود من نیز و اغلب کارشناسان نیز چنین نظری داشتند ولی با مطالعات ماهواره ای و دقیق صورت گرفته، مشخص شد عربستان نقش فوق العاده اندکی در این گرد و غبار دارد.
 

جویجری در خصوص آخرین اقدامات کشور عراق برای مهار پدیده گرد و غبار گرفت: به دنبال رایزنیهای صورت گرفته کارشناسان عراق آموزشهای لازم را برای انجام مالچ پاشی و بیابیان زدایی در کشور خود را در شهرستان اهواز دیده اند.

 

وی البته گفت: قرار بود مالچ پاشی در کشور عراق از ابتدای امسال انجام شود که تاکنون این امر محقق نشده و این روزها متاسفانه شاهد هستیم روز به روز بر شدت گرد و غبار در شهرهای مختلف استان خوزستان افزوده می شود که به نظر می رسد دولت باید یک همت اساسی در رایزنی با کشور عراق برای جلوگیری از این امر از خود نشان دهد.

 

جویجری تاکید کرد: در صورت اجرای پروژه بیابان زدایی و مالچ پاشی در کشور عراق به طور حتم 90 درصد پدیده مخرب گرد و غبار در خوزستان و شهرهای دیگر از بین می رود.
 

مسئول کمیته مقابله با ریزگردها در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: قرار است عملیات بیابان زدایی در کشور عراق با اعتباری بالغ بر یک میلیارد دلار که از سوی مجلس تصویب شده از سوی ایران البته با آموزش کارشناسان عراقی صورت گیرد که انتظار می رود مشکل بروز این پدیده که زندگی را در پنج سال اخیر به کام مرم ایران تلخ کرده است حل شود.

جویجری با بیان اینکه بخشی اعظمی از تالاب هورالعظیم در کشور عراق خشک شده، گفت: در سالهای اخیر اقدام به احداث سدهای فراوانی در سرشاخه های رودخانه های دجله و فرات به عنوان منابع اصلی تغذیه آب تالاب هورالعظیم شده که این موضوع در نهایت باعث خشک شدن تالاب شده است.

تعطیلی گاه و بیگاه مدارس خوزستان در سالهای اخیر نیز یکی از معضلاتی که نظام آموزشی و آینده علمی دانش آموزان استان را با چالش جدی مواجه کرده است زیرا تعداد ساعات تحصیل دانش آموزان در سال در خوزستان در مقایسه با سایر استانهای کشور کمتر است و این موضوع با تعطیلی زودهنگام مدارس درخوزستان به علت گرمای زودرس تشدید می شود.

در همین خصوص مدیرکل محیط زیست استان خوزستان در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص استانداردهای آلودگی هوا گفت: استاندارد جهانی برای رسیدن گرد و غبار در هوا، 150 میکروگرم بر مترمکعب است ولی ما در کارگروه استان خوزستان استانداردهای جدیدی تعریف کردیم که بر اساس آن اگر غلظت گرد و غبار به دو هزار میکروگرم بر مترمکعب برسد مقطع ابتدایی، اگر به سه هزار میکروگرم بر مترمکعب برسد تمام مراکز آموزشی و اگر به بالای سه هزار میکروگرم بر مترمکعب برسد تمام مراکز آموزشی و دستگاه های دولتی تعطیل می شود.
 

 

تورج همتی عنوان کرد: اگر غلظت گرد و غبار به 625 میکروگرم بر مترمکعب شرایط هوایی کاملا ناسالم و برای زندگی مردم خطر آفرین است که مردم خوزستان بارها غلظتی چندین برابر این رقم را تجربه کرده اند.
 
وی در خصوص خطرات گرد و غبار گفت: بخشی از گرد و غبار که به آن ریزگرد می گویند به صورت مستقیم وارد خون می شود و در خون به صورت گلوله جمع می شود. این حالت باعث ایست قلبی می شود به همین دلیل مردم باید مراقب باشند که به هیچ وجه در هوای آزاد تردد نکنند.
 

همتی به مردم خوزستان توصیه کرد: هنگام گرد و غبار برای کاهش میزان آلودگی هوا از برخی گیاهان طبیعی در منازل خود استفاده کنند زیرا آنها می توانند تا حدودی هوای داخل منازل را پاک کنند.

از سوی دیگر استنشاق هوای آلوده به ذرات گرد و غبار سبب نفوذ ذرات ریز به کیسه های هوایی ریه ها می شود و این عمل باعث اختلال در عملکرد اکسیژن رسانی ریه به بافتها به خصوص قلب می شود و این امر بی نظمی در ضربان قلب و حملات قلبی در افراد دارای بیماریهای قلبی را درپی دارد.
 

 از طرفی در دراز مدت ذارت بسیار ریز گرد و غبار وارد دستگاه خون شده و در جدار عروق رسوب کرده و شرایط را برای تصلب شرایین و تنگی عروق فراهم می کند. از دیگر عوارض گرد و غبار تشدید موارد آلرژی تنفسی در بیماران دارای زمینه است. ریه سالمندان از کار کرد طولانی و تغییر در دستگاه تنفسی دچار فرسودگی شده است.
 
در همین خصوص به سالمندان توصیه می شود تا حد امکان از منزل خارج نشوید و از سفرهای غیر ضروری خودداری کنند همچنین اگر بیماریهای زمینه ای قلبی دارید به هیچ وجه خود را در معرض آلودگی قرار ندهید در صورت علائم تنگی نفس و احساس خفگی و تهوع و سر درد شدید فورا به مرکز بهداشتی و درمانی مراجعه کنند.
 
سالمندان در فضاهای آلوده از تنفس عمیق خودداری کنند. به سالمندان، کودکان زیر هشت سال، بیماران تنفسی و زنان بار دار اکیدا توصیه می شود در موقع آلودگی از منزل خارج نشوند.
 

همچنین افراد باید به صورت جدی از انجام فعالیتهای ورزشی خودداری کنند چون فعالیت ورزشی باعث افزایش ضربان قلب و تنگی نفس و متعاقب آن افزایش ورود هوای آلوده به ریه ها می شود ضمن اینکه در صورت ضرورت هنگام خروج از منزل از ماسک مناسبی که دهان و بینی را کامل بپوشاند استفاده شود.

به هر حال وقتی عنوان می شود پدیده گرد و غبار در کشور با مالچ پاشی در خاک عراق قابل مرتفع شدن است و از سوی دیگر مالچ در کشور ما به علت وجود پالایشگاه های نفتی فراوان به وفور یافت می شود، تعلل مسئولان در این خصوص نابخشودنی و بازی با جان مردم است.