آغاز سال جدید در کشور با وقوع سیل در بیشتر استان‌ها همراه شد. سیلی که به خوزستان هم رسید؛ استان خوزستان را از نظر پستی و بلندی می‌توان به دو منطقه کوهستانی و جلگه‌ای تقسیم کرد. با نگاه به این شرایط اقلیمی باید گفت بخش جلگه‌ای خوزستان تحت تأثیر سیلی قرار گرفت که علاوه بر میزان بالای بارندگی در استان، ناشی از بارندگی‌های استان‌های بالادست بود و وسعت خرابی‌ها را به شکل دیگری در شهرهای غرب و جنوب غرب خوزستان رقم زد.
با آغاز بارندگی‌های شدید و وقوع سیل در خوزستانی که طی سال‌های گذشته همواره از حاکم بودن شرایط خشکسالی بر آن سخن به میان می‌آمد، نظرات مختلفی در خصوص علت شرایط جدید این استان مطرح شد.
با انتشار نامه‌ای از سوی مدیرعامل وقت سازمان آب و برق خوزستان به تاریخ ۲۴ تیرماه سال گذشته خطاب به استاندار مبنی بر پیش‌بینی بارش‌ها و وضعیت سدهای استان تا دی‌ماه همان سال، نقدها بیش‌ازپیش متوجه این سازمان شد چراکه طبق این نامه برای سد دز از تاریخ ۱۰ آذر تا ۱۰ دی پیش‌بینی باران و آبدهی بسیار خشک شده بود. همچنین شرایط در همین مقطع زمانی برای سدهای کارون علیا و کارون بزرگ خشک ملایم و خشک شدید پیش‌بینی و برای دیگر سدهای استان نیز شرایط به همین شکل به ثبت رسیده بود.
سخنان پرویز فتاح، رئیس کمیته امداد امام خمینی (ره) به‌عنوان سخنران پیش از خطبه‌های نماز جمعه تهران در تاریخ ۳۰ فروردین سال جاری نیز موج جدیدی از نقدها را در پی داشت. وزیر نیروی دولت هشتم در سخنرانی پیش از نماز جمعه گفته بود: «من به‌عنوان کسی که متخصص آب است و مدتی هم وزیر نیرو بوده می‌دانم که می‌شد این حادثه در خوزستان رخ ندهد. حتماً پیش‌بینی‌ها در مدیریت مخازن سدها اشکال داشته است.»
عدم توانایی در پیش‌بینی بارش‌های سیل‌آسا، عدم برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح سدهای استان، عدم لایروبی سدها و رودخانه‌ها، ساخت‌وساز در حریم رودخانه‌ها تنها بخشی از نقدهای مطرح‌شده طی روزهای اخیر است.
هشدارهایی که داده شد
اولین نقد مطرح‌شده در سیل خوزستان، عدم اقدام به‌موقع هواشناسی استان در پیش‌بینی‌های بارندگی بود. موضوعی که مدیرکل هواشناسی خوزستان در گفتگو با خبرنگار مهر در توضیح آن می‌گوید: پیش‌بینی‌های سطحی از سوی مرکز اقلیم‌شناسی سازمان هواشناسی در مشهد برای کل کشور و آسیای میانه انجام می‌شود. این مرکز هر ماه برای سه ماه آینده پیش‌بینی صادر می‌کند اما باید توجه داشت پیش‌بینی‌های سطحی با مدل‌های پیش‌بینی کوتاه‌مدت متفاوت هستند چون درصد خطای بالایی دارند.
محمد سبزه زاری می‌افزاید: در پیش‌بینی‌های سطحی، پیش‌بینی سیل داده نمی‌شود و حالت بارش‌ها به‌صورت نرمال و غیر نرمال در مناطق اعلام خواهد شد. مرکز اقلیم‌شناسی سازمان هواشناسی در بهمن‌ماه سال ۹۷ پیش‌بینی کرد طی سه ماه اسفند، فروردین و اردیبهشت بارش‌ها نرمال است اما در اسفند از سوی این مرکز اعلام شد بارش‌ها در منطقه جنوب غرب کشور بالاتر از نرمال خواهد بود.
اولین هشدار
وی ادامه می‌دهد: مدل‌های هواشناسی از ۱۵ روز قبل قابل پیش‌بینی هستند اما به دلیل تغییر مدل‌ها و امکان بروز خطا، پیش‌بینی‌ها و اخطاریه‌های هواشناسی به‌طورمعمول و رسمی ۷۲ ساعت قبل از وقوع اعلام می‌شوند.
مدیرکل هواشناسی خوزستان می‌گوید: در تاریخ ۲۰ اسفند ۹۷ و ۱۵ روز قبل از ورود دو سامانه بارشی به خوزستان، در جلسه شورای آب و برق استان در محل ساختمان مدیریت بحران استانداری اولین هشدار جدی در خصوص بارش‌های شدید و وقوع سیل از سوی اداره کل هواشناسی استان داده شد.
سبزه زاری تأکید می‌کند: در خصوص سامانه‌های بسیار قوی، پیش‌بینی‌ها از ۱۵ روز قبل مشخص می‌شوند و به‌این‌ترتیب هشدارهای لازم در جلسات رسمی مدیریت بحران داده می‌شود. اولین پیش‌بینی ما برای ورود سامانه بارشی پنج فروردین بود که اتفاق افتاد. علاوه بر این در فاصله یکم تا پنجم فروردین دو اخطاریه هواشناسی نیز صادر شد.
بارندگی‌ها ارتباطی به بارور کردن ابرها ندارد
سیلاب اخیر در کشور به‌ویژه در استان خوزستان اظهارنظرهای کارشناسی و غیرکارشناسی زیادی را در پی داشت. اظهارنظرهایی همچون بارور کردن ابرها که پرویز کردوانی، جغرافیدان، استاد دانشگاه تهران و پدر کویر شناسی ایران در گفتگو با خبرنگار مهر در این خصوص اذعان می‌کند که بارندگی‌های اخیر ارتباطی با بارور کردن ابرها ندارند.
بارندگی‌های اخیر در کشور و حتی یخبندانی که برخی استان‌ها در حال حاضر با آن مواجه شده‌اند، نتیجه گرم شدن زمین است وی می‌گوید: بارندگی‌های اخیر در کشور و حتی یخبندانی که برخی استان‌ها در حال حاضر با آن مواجه شده‌اند، نتیجه گرم شدن زمین است.
کردوانی تأکید می‌کند: بارندگی‌های اخیر هیچ ارتباطی با باور کردن ابرها ندارد. با افزایش دمای زمین، رطوبت در آسمان به شکل کیسه‌های هوایی پدیدار می‌شوند و با سرد شدن هوا شاهد بارندگی خواهیم بود ازاین‌رو باید گفت بارندگی‌ها به‌شدت بی‌نظم شده‌اند. گرم شدن کره زمین منجر به کاهش بارش برف شده و تنها در ارتفاعات شاهد بارش برف هستیم.
مسئولان باید توجه می‌کردند
پدر علم کویر شناسی ایران می‌گوید: مسئولان باید به این بی‌نظمی در بارندگی‌ها توجه می‌کردند و این بارندگی‌ها در صورت عملکرد درست مسئولان، نعمتی بزرگ برای کشور بود و بسیاری از مشکلات کم‌آبی را رفع می‌کرد.
وی تأکید دارد: بعد از سال‌ها خشکسالی، سازمان هواشناسی کشور اعلام بارندگی شدید داشت و مسئولان باید از این فرصت استفاده می‌کردند و نمی‌گذاشتند شهرهایی مثل اهواز و دیگر شهرهای پایین‌دست خوزستان دچار مشکل شوند.
سفره‌های زیرزمینی سیراب نشد
کردوانی می‌افزاید: بارندگی‌های اخیر محاسنی در حوزه کشت دیم، مراتع، جاری شدن چشمه‌ها، احیا شدن تالاب‌ها و دریاچه‌ها داشت اما خرابی‌های زیادی به وجود آورد. این بارندگی‌ها شرایط آبی را بیش از گذشته بدتر کرد چراکه یک هزار و ۶۰۰ رشته قنات و ۲۰۰ چاه کشور در پی این بارندگی‌ها نابود شد.
وی می‌افزاید: سیلاب اخیر گل‌ولای پنج استان را وارد خوزستان کرده است در نتیجه سدها نیز با رسوب گِل مواجه شده‌اند. وزارت نیرو پنج سال پیش برای سد دز اعلام کرد از ۲۰۲ متر ارتفاع سد، ۸۵ متر آن رسوب است و بدون تردید بعدازاین سیلاب این سد با رسوب گِل بیشتری مواجه شد. افزایش رسوب باعث می‌شود ظرفیت ذخیره‌سازی آب کمتر و با بارندگی‌های بعدی به‌منظور جلوگیری از ورود آسیب به سد، دریچه خروجی سد بیشتر باز شود.
پدر علم کویر شناسی ایران می‌گوید: کشور از ۳۲۰ دشت بهره‌مند است اما متأسفانه در بیشتر این دشت‌ها با حفر چاه، سطح آب پایین رفت و دشت‌ها نشست کردند ازاین‌رو بارندگی‌های اخیر منجر به سیراب شدن سفره‌های زیرزمینی نشد.
اقداماتی که صورت نگرفت
کردوانی عنوان می‌کند: در بالادست و پایین‌دست سدهای دز و کرخه درصورتی‌که مدیریت صحیحی صورت می‌گرفت، یک قطره آب در خوزستان هدر نمی‌رفت. در بالادست سدها باید به‌درستی آبخیزداری صورت می‌گرفت اما آبخیزداری‌های صورت گرفته مربوط به سال‌های گذشته است و تمام اقدامات مثل ایجاد جوی‌ها و جنگل‌کاری که در این حوزه انجام داده بودند، طی این سال‌ها از بین رفته است.
وی ادامه می‌دهد: علاوه بر این وزارت نیرو باید در پایین‌دست آبخیزداری‌ها و پیش از سدهای اصلی، سدهای ذخیره‌ای و رسوب‌گیر احداث کند. بعدازاین اقدامات، باید در سدهای اصلی شستشوی هیدرولیک انجام شود تا عمر رسوب‌ها افزایش پیدا نکند. در پایین‌دست سدها نیز ابتدای دشت که آب وارد می‌شود، باید علاوه بر ساخت سد انحرافی-تنظیمی یا شبکه آبیاری مدرن، سیستم تغذیه مصنوعی سفره‌های زیرزمینی با آب سد ایجاد کرد.
پدر علم کویر شناسی ایران اظهار می‌کند: دلیل اینکه سفره‌های زیرزمینی مصنوعی از سوی وزارت نیرو ایجاد نمی‌شود این است که این وزارتخانه از ساخت این سفره‌ها درآمدی نخواهد داشت اما با احداث سد و فروش آب به کشاورزان و مردم شهر درآمدزایی دارد.
کشور همچنان در شرایط خشکسالی است
کردوانی تأکید دارد: بارندگی‌های اخیر نشانه عبور از مرحله خشکسالی و ورود به مرحله ترسالی نیست. این بارش‌هایی که اخیراً در ایران رخ‌داده اتفاقی بوده و تا زمانی که کره زمین گرم است ما در خشکسالی هستیم و نباید با این بارش‌ها تصور کرد که خشکسالی تمام و آب‌وهوای ایران مرطوب شده است؛ ایران همچنان در شرایط کم‌آبی و خشکسالی خواهد بود.
وی می‌افزاید: خانه‌هایی که در بستر رودخانه‌ها ساخته شده‌اند باید حتماً تخلیه شوند چون بی‌نظمی بارندگی‌ها همچنان ادامه دارد و شرایط قابل پیش‌بینی نیست و ممکن است این خانه‌ها در بارندگی‌ها و سیلاب‌های بعدی به‌صورت کامل تخریب شوند.
آبراه‌ها در خوزستان دستکاری شده‌اند
یکی دیگر از نقدهای مطرح‌شده در سیلاب اخیر خوزستان به‌ویژه در مقطع اهواز، عدم لایروبی رودخانه کارون و ساخت‌وسازهای صورت گرفته در بستر این رودخانه است. موضوعی که به زبان ساده‌تر به‌عنوان دستکاری کردن آبراه‌های استان به‌ویژه رودخانه کارون مطرح می‌شود.
آبراه‌ها در خوزستان دستکاری شده و شکل تاریخی خود را ندارند و دچار تغییر شده‌اند عضو هیأت علمی دانشکده امور آب دانشگاه شهید چمران اهواز نیز در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص علت بروز سیلاب در خوزستان و درگیر شدن بیشتر شهرهای استان با آن می‌گوید: هر اتفاق بارشی در استان‌های بالادست وارد رودخانه‌های دز، کرخه، کارون و جراحی‌شده و در نهایت به خوزستان می‌رسد و بعدازآن وارد مجراهایی مثل هورالعظیم، تالاب شادگان، اروندرود و یا خلیج‌فارس می‌شود.
مهدی قمشی ادامه می‌دهد: حسن این روند این است که وقتی بارشی در بالادست اتفاق می‌افتد، در استان خوزستان می‌توانیم تمهیدات لازم برای سیلاب‌های احتمالی را داشته باشیم اما باید توجه داشت که آبراه‌ها در خوزستان دستکاری شده و شکل تاریخی خود را ندارند و دچار تغییر شده‌اند. به‌طور مثال در گذشته از مقطع رودخانه کارون در اهواز دبی پنج هزار مترمکعب بر ثانیه عبور کرده و هیچ اتفاقی رخ نداده است اما در حال حاضر کشش دبی رودخانه کارون در مقطع اهواز بیشتر از سه هزار مترمکعب بر ثانیه نیست و این نشان از تغییر شکل رودخانه دارد.
وی عنوان می‌کند: رودخانه کرخه نیز دچار دستکاری شد و پرورش ماهی و زمین‌های کشاورزی در مسیر آن قرار گرفت به همین دلیل کشش آب که در این رودخانه، هزار مترمکعب بر ثانیه بود الآن به ۵۰۰ مترمکعب بر ثانیه رسیده است.
عضو هیئت‌علمی دانشکده امور آب دانشگاه شهید چمران اهواز ادامه می‌دهد: در بالادست نیز دخل و تصرف‌هایی در محیط‌زیست مثل از دست دادن جنگل‌های بلوط، جاده‌سازی و توسعه زمین‌های کشاورزی شکل گرفته است و این امر باعث شده آب در بالادست به‌گونه‌ای که انتظار می‌رود جذب منابع زیرزمینی نشود و چون پوشش گیاهی کاهش پیدا کرده، بارش‌ها به‌صورت روان آب جریان پیدا می‌کنند.
گذر سیلاب در خوزستان تضعیف شده است
قمشی عنوان می‌کند: علاوه بر آن به دلیل اینکه در بیشتر طول مسیر پوشش گیاهی وجود ندارد، روان آب‌ها رسوب زمین را با خود به پایین‌دست آورده و مشکل مضاعفی را ایجاد می‌کند. باید توجه داشت بیشتر از مقدار آبی که در کشور از دست دادیم، خاک به دلیل شسته شدن توسط روان آب‌ها از بین رفته است و تولید خاک زمان خیلی زیادی لازم دارد.
وی تأکید دارد: گذر سیلاب در خوزستان تضعیف شده است. در گذشته سیلاب برهایی در حوزه کارون و کرخه وجود داشت که اگر توان رودخانه‌ها برای گذر سیلاب کم می‌شد، آب از طریق این سیلاب برها به هورالعظیم، تالاب شادگان و دیگر مسیرها راه پیدا می‌کرد اما این سیلاب برها در گذر زمان دچار تغییر و کور شدند.
نگران پایداری سدها نباشید
وی در خصوص پایداری سدهای استان خوزستان می‌گوید: پایداری سدهای استان موضوعی است که برای مردم ایجاد نگرانی کرد. تاریخ تکنولوژی ساختن سدهای بزرگ و هواپیمای مسافربری تقریباً هم‌زمان است. یعنی تقریباً از ۱۰۰ سال پیش رشد صنعت هوافضا آغاز شد و عمر سدهای بزرگ در دنیا نیز تقریباً به همین میزان است. در مقام مقایسه تعداد سانحه‌های هوایی را با تعداد حوادث رخ‌داده برای سدها، باید گفت تعداد اتفاق‌هایی که برای سدهای بزرگ دنیا اتفاق افتاده یک‌پنجاهم سوانحی است که برای هواپیماها اتفاق افتاده است.
قمشی اظهار می‌کند: در کشور ما تاکنون هیچ سانحه و اتفاقی در سدها رخ نداده است. سیل‌ها احتمال ایجاد اتفاق برای سدها را بیشتر می‌کنند ولی این احتمال آن‌قدر کم است که می‌توان با آرامش به این موضوع و پایداری سدهای کشور و استان فکر کرد.
وی تأکید می‌کند: سدها از ابزار دقیق برخوردار هستند و خیلی پیش‌تر از وقوع هرگونه حادثه‌ای مثل شکستن سد، ابزار دقیق هشدار لازم را می‌دهد و با این هشدار مسئولان نسبت به رفع مشکل اقدام می‌کنند. درصورتی‌که امکان رفع مشکل وجود نداشته باشد، شرایط آورد سدها با خروجی آن‌ها را هم‌تراز می‌کنند تا مشکلی برای سدها رخ ندهد.
رهاسازی آب برای کشاورزی بدون توجه به حجم استراتژیک سدها
یکی از نکاتی که پس از نقد به عدم پیش‌بینی‌های به‌موقع در خصوص ورود سامانه بارش‌های سیل‌آسا در خوزستان مورداشاره منتقدان قرار گرفت، عدم رهاسازی آب از سدها در تابستان و جلوگیری از کشت تابستانه در استان بود. موضوعی که مدیر دفتر برنامه‌ریزی منابع آب سازمان آب و برق خوزستان در توضیح آن به خبرنگار مهر می‌گوید: آغاز هر سال آبی از مهرماه است. در پاسخ به اینکه عنوان می‌شود اگر رهاسازی آب برای کشاورزان خوزستان در تابستان انجام می‌شد در سیل اخیر دچار مشکل نمی‌شدیم، باید گفت تصمیم‌گیری در این خصوص مربوط به سال آبی گذشته است.
داریوش بهارلویی می‌افزاید: در سال آبی گذشته رهاسازی بر اساس مصوبات ستاد خشکسالی استانداری خوزستان انجام شد و سازمان آب و برق استان بر اساس این مصوبات رهاسازی را به‌طور کامل انجام داد. در برخی حوزه‌ها به‌طور مثال حوزه کرخه، دو برابر از سهم مصوب شده، اقدام به رهاسازی آب کردیم.
وی ادامه می‌دهد: سال گذشته آب ورودی به سدهای استان حدود ۱۱.۳ میلیارد مترمکعب بود اما خروجی آب حدود ۱۳.۲ میلیارد مترمکعب ثبت شد. این ارقام نشان می‌دهد حدود دو میلیارد مترمکعب بیش از حجم ورودی، آب برای کشت منطقه و تعدیل خشکسالی خارج شده است و برای رهاسازی آب از حجم استراتژیک سدها کاسته شد.
مدیر دفتر برنامه‌ریزی منابع آب سازمان آب و برق خوزستان عنوان می‌کند: در ۶ ماه گذشته و قبل از سیلاب، بیش از ۱۲ هزار میلیارد مترمکعب یعنی معادل ۹۸ درصد مدت مشابه در سال آبی گذشته و ۴۵ درصد بیش از متوسط بلندمدت، رهاسازی آب از سدهای استان صورت گرفت.
کاربری سدهای خوزستان چندمنظوره است
بهارلویی در خصوص نقد مطرح‌شده مبنی بر ضعف سدهای استان در کنترل سیلاب می‌گوید: برخی سدها تنها برای کنترل سیلاب احداث می‌شوند و قرار نیست کاربری دیگری داشته باشند اما سدهای خوزستان چندمنظوره هستند و ازجمله اهداف آن‌ها می‌توان به تولید انرژی برق‌آبی در کشور، تأمین آب پایدار برای شرب، کشاورزی و محیط‌زیست استان و تعدیل سیلاب اشاره کرد. اینکه انتظار داشته باشیم سدهای خوزستان در پایان هر سال خالی باشند تا سیلاب‌ها را کنترل کنند غیرمعقول و غیر فنی است.
بهارلویی عنوان می‌کند: بر اساس استانداردها و دستورالعمل‌ها ۲۰ تا ۳۰ درصد ظرفیت سدها باید در ابتدای فصل بهار برای کنترل سیلاب‌های این فصل خالی باشد. این ظرفیت با توجه به حجم فعال سدهای خوزستان اگر ۳۰ درصد محاسبه شود معادل سه میلیارد و ۶۰۰ میلیون مترمکعب بود. این میزان ظرفیت سدهای خوزستان نه‌تنها خالی بود بلکه سازمان آب و برق خوزستان با توجه به پیش‌بینی‌ها و آینده‌نگری‌های صورت گرفته ظرفیت را به چهار میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب رساند؛ متوسط ورودی سدها در فروردین هر سال حدود پنج میلیارد مترمکعب است و با توجه به این رقم، ظرفیت بسیار مناسبی برای سدها در نظر گرفته شده بود.
مدیر دفتر برنامه‌ریزی منابع آب سازمان آب و برق خوزستان بر این باور است که سدها از یک توان خروجی برخوردار هستند و میزان آب خروجی از هر سد در زمان سیلاب، معادل تاب‌آوری رودخانه است.
وی در این خصوص می‌گوید: اگر قدرت مانور سد را نیز محاسبه کنیم، سدهای خوزستان توانستند بیش از ۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب سیلاب را مهار کنند که عدد بسیار مناسبی برای کنترل سیلاب‌های متعارف در منطقه است.
اگر سدهای خوزستان نبودند…
بهارلویی در خصوص اظهارنظر فتاح عنوان می‌کند: فتاح وزیر نیرو بود اما متخصص منابع آب و یا سد نبود. سازمان آب و برق در جوابیه‌ای به‌صورت واضح و مشخص پاسخ وی را داد. دو سیل متوالی در یک فاصله کوتاه برای خوزستان رخ داد. حجم فعال سدها پس از پر و خالی شدن در یک سال، ۱۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون مترمکعب است اما این رقم در فروردین‌ماه امسال تنها ۱۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب بود پس به‌طور حتم باید سیل رخ می‌داد.
سدها باعث شکسته شدن پیک سیل شدند و اجازه ندادند آب کل استان را فرا گیرد و مردم را غافلگیر کند وی تصریح می‌کند: سدها باعث شکسته شدن پیک سیل شدند و اجازه ندادند آب کل استان را فرا گیرد و مردم را غافلگیر کند؛ اینکه ما در سیلاب اخیر فاجعه جانی نداشتیم بسیار حائز اهمیت است. سدها باعث شدند سیلاب به‌صورت کنترل‌شده از مجاری که حداقل خسارت را به استان وارد می‌کنند تخلیه شود.
مدیر دفتر برنامه‌ریزی منابع آب سازمان آب و برق خوزستان تأکید می‌کند: سیل نباید با چیزی که اتفاق افتاده است سنجیده شود بلکه باید آن را با چیزی که قرار بود اتفاق بیافتد سنجید. اگر مدیریت صحیح در سدهای استان شکل نمی‌گرفت قطعاً همه استان را آب فرامی‌گرفت و با تلفات جانی مواجه می‌شدیم.
بهارلویی می‌افزاید: در حال حاضر تعدادی از شهرهای از استان خوزستان دچار خسارت‌های ناشی از سیلاب شدند که جای ناراحتی دارد اما تعدیل خسارت و جلوگیری از به خطر افتادن جان انسان‌ها در مقابل خسارت‌های وارده قابل‌ملاحظه و مهم است. ما نگران سازه‌های سدهای استان و پایداری آن‌ها نیستیم بلکه حفظ جان مردم برای ما مهم است. برای حفظ جان مردم موظف هستیم پایداری سدها را موردتوجه قرار دهیم.
سیلاب اخیر ارتباطی به رسوب سد دز ندارد
مدیر دفتر برنامه‌ریزی منابع آب سازمان آب و برق خوزستان در بخش دیگری از سخنان خود به بحث عدم رسوب‌زدایی سد دز اشاره‌کرده و می‌گوید: طول عمر سد دز ۱۰۰ ساله است و ۵۶ سال از عمر آن می‌گذرد؛ اگر در بالادست آن اقدامات آبخیزداری انجام شود، می‌توان به افزایش طول عمر آن کمک کرد.
وی تأکید می‌کند: در طراحی سدها بحث رسوب لحاظ می‌شود به همین دلیل برای افزایش عمر سد، آبخیزداری در بالادست سدها در دستور کار قرار می‌گیرد. برای سد دز در سال‌هایی که آب زیادی پشت سد بود، بخشی از رسوب‌ها را در حد استاندارد محیط‌زیست رودخانه، با آب رقیق کرده و تخلیه کردند اما اگر آبخیزداری در بالادست سد موردتوجه قرار گیرد رسوب کمتری وارد سد می‌شود.
بهارلویی اذعان می‌کند: در سیلاب اخیر با توجه به آورد سد دز، رسوب موجود در سد تأثیری در فرآیند اتفاق افتاده نداشت.
سیل یک بلای طبیعی است که هر کشوری از جمله کشور ما باید آمادگی مقابله با این بحران را داشته باشد تا خسارت‌های ناشی از آن به حداقل برسد.
اختلاف‌نظر در خصوص عبور کشور از مرحله خشکسالی و ورود به مرحله ترسالی شاید اصلی‌ترین موضوعی باشد که اگر به‌صورت تخصصی به آن پرداخته نشود، باید گفت سیل اخیر نه‌تنها تجربه‌ای برای مدیران به دنبال نخواهد داشت بلکه ممکن است در شرایطی مشابه، مشکلات و خسارات بیشتری را در پی داشته باشد. «پای لنگ» اقدامات پیشگیرانه باید با استفاده از همین تجربه‌ها درمان شود.
