تاریخ انتشار: ۲۴ ارديبهشت ۱۳۹۸ - ۰۹:۱۵
کد خبر: ۱۸۲۸۱۶
نسخه چاپی ارسال به دوستان ذخیره
تحقق وعده های دولت در سیلاب، مهمترین مطالبه در حوزه اجتماعی
  معاون سیاسی اجتماعی استاندار خوزستان تحقق وعده های دولت را مهمترین درخواست در حوزه اجتماعی دانست و گفت: عملی نشدن تعهدات دولت در مناطق سیل زده، منجر به فرسایش و کاهش اعتماد اجتماعی خواهد شد.
 
  پنجاهمین «کافه کتاب»، یکشنبه با موضوع میزگرد «بررسی آثار و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، روانشناختی و محیط زیستی در مناطق سیل زده» با حضور 6 نفر از اساتید دانشکده های اقتصاد و علوم اجتماعی، علوم تربیتی و روانشناسی، جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز در کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد این دانشگاه برگزار شد.
علی‌حسین حسین زاده معاون استاندار خوزستان در این نشست عملی شدن تعهدات دولت در سیلاب اخیر را مهمترین درخواست در حوزه اجتماعی دانست و گفت: عدم تحقق تعهدات دولت، به اعتماد اجتماعی ضربه وارد می کند، در بازدید از مناطق سیل زده به ویژه در بخش شعیبیه شوشتر، خواسته اول مردم پرداخت خسارت سیل سال 1395 به کشاورزان بود که به تاخیر افتاده بود.
عضو هیات علمی گروه جامعه شناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، با بیان اینکه در این شرایط بیش از پیش نیازمند همدلی و انسجام هستیم، افزود: در صورت عملی نشدن تعهدات دولت، بسیاری از سیل زدگان نمی توانند به لحاظ اقتصادی معیشت خود را ادامه دهند، به طور نمونه بسیاری از آنها محصولات خود را پیش فروش کرده و یا برای خرید نهاده های کشاورزی پول قرض کرده بودند، که بدون کمک دولت امکان بازپرداخت بدهی خود را ندارند.
وی همچنین مرگ و میر و شیوع بیماری ها را از پیامدهای اجتماعی بعد سیل دانست و در پاسخ به سوالی درباره بازداشت فعالان مدنی و اجتماعی در زمان امدادرسانی در سیلاب، نسبت به وضعیت آنها اظهار بی اطلاعی کرد.
حسین زاده در جواب پرسشی درباره آمار سه نفر کشته در سیلاب اخیر اعلام شده اظهار داشت: مرگ و میر، پیامدهای جمعیتی و اجتماعی در بردارد و آسیب آن سخت است که در سیل اخیر خوشبختانه هیچگونه تلفاتی نداشتیم، اما مرگ و میر ناشی از غرق شدگی و تصادف در زمان سیلاب داشتیم که نمونه آن غرق شدن دو کودک در آبادان بود که این آمار به عنوان کشته های ناشی از سیلاب به شمار نمی آید.
وی افزود: شیوع بیماری های واگیردار بعد از بحران، نیز در دنیا یکی از مشکلاتی است که می تواند منجر به مهاجرت های گروهی با پیامدهای سنگین شود، که در حال حاضر با اقداماتی انجام شده، این مشکل در مناطق سیل زده کاهش یافته و کنترل شده است.
حسین زاده با بیان اینکه تاکنون گزارشی از بیماری های واگیردار شاهد نبودیم، تاکید کرد: هیچ منطقه ای نبوده که گروه های بهداشت و درمان و هلال احمر در آن مستقر نباشند، و اگر اقدامات این گروه ها نبود شاهد پیامدهای سنگین بهداشتی بودیم.
وی با اشاره به مقاومت هایی که از سوی مردم، گروه های مردمی و برخی نهادها برای جلوگیری از ورود سیل به شهرها صورت گرفت، اضافه کرد: در این سیل جامعه روستایی به ویژه در حوزه رودخانه های دز و کرخه آسیب شدیدی را متحمل شدند و بخش مهمی از جمعیت که بیشتر آنها کشاورز و دامدار هستند، خسارت دیدند.
این جامعه شناس، افزود: بیش از 230 روستا با جمعیت 500 تا یک هزار نفر متاثر از سیل بودند که پیامدهای سیل در این روستاها در چند روز قابل حل نیست.
وی با تاکید بر ضرورت اجرای برنامه اجتماعی، اقتصادی و معیشتی برای جبران زندگی از دست رفته سیل زدگان، گفت: زندگی کشاورزان روستایی با شهرنشینان متفاوت است، زیرا یک سال درآمد آنها از کشت، با این سیل از بین رفت که این مساله آسیب هایی به لحاظ روحی و روانی و اجتماعی برجای می گذارد.
حسین زاده در ادامه گفت: با توجه به پیش بینی های هواشناسی و پر شدن ظرفیت سدها، رهاسازی آب از سدها افزایش یافت که برای آمادگی در مقابل سیل، دستور تخلیه جمعیتی صادر شد که این هشدارها به ویژه برای کودکان، زنان و سالمندان بود.
وی در حال حاضر با فروکش کردن سیلاب هیچ اردوگاه اسکان اضطراری نداریم و مردم در اردوگاه اسکان موقت ساکن هستند، افزود: با وجود مقاومت هایی که در مقابل ورود سیلاب به شهرها صورت می گرفت، اما هشدار برای ترک خانه ها یک کار عقلانی بود، زیرا بعد از وقوع سیل و آبگرفتگی جابجایی جمعیت با قایق و بالگرد دشوار می شد.
معاون استاندار خوزستان تصریح کرد: من باید از مردم عذرخواهی و از صبر و حوصله آنها تقدیر و تشکر کنم.

*زنگ خطر خودکشی و از هم پاشیدگی خانواده ها
مسئول تشکیل کارگروه مداخلات روانشناسی همچنین در این نشست نسبت به بروز بحران های روانشناختی فردی در میان سیل زدگان هشدار داد و گفت: این سیل احتمال خودکشی، بحران در روابط بین فردی و از هم پاشیدگی خانواده ها اضطراب به ویژه در کودکان را می تواند برای سیل زدگان به دنبال داشته باشد.
عباس امان اللهی با بیان اینکه در مهر ماه با سیل ترک تحصیل کودکان سیل زده روبرو می شویم، اظهار داشت: مردانی که اقتصاد خانواده را از دست داده اند، نمی توانند درباره دردهای خود حرف بزنند و این به خشم تبدیل می شود.
وی با انتقاد از اقدامات انجام شده در امدادرسانی به سیل زدگان گفت: برخلاف گزارش های برخی مسئولان درباره عملکرد مطلوب در امدادرسانی به سیل زدگان در اردوگاه ها اما مشاهدات و تجربیات ما نشان می دهد که عملکردها ضعیف بوده و اگر چه همه کار میکردند ولی خوب عمل نمیکردند.
این عضو هیات علمی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، با اشاره به مدیریت ناهماهنگ در اداره اردوگاه ها تاکید کرد: یکپارچه سازی مدیریت در اردوگاه ها باید در حوادث آینده موردتوجه قرار گیرد.
وی اظهار داشت: سیل خوزستان با لرستان متفاوت بود و آب به تدریج بالا آمد، این مساله باعث شد کمتر با افرادی برخورد کنیم که دچار شوک و اضطراب بعد از سیل شده اند.
امان اللهی از بین رفتن بنیان های اساسی اقتصاد و خانواده و امنیت روانشناختی مردم را از پیامدهای این سیل دانست و افزود: در بسیاری از مناطق به جای اینکه نگران از دست رفتن اعتماد نسبت به دولتی ها باشیم باید به فکر بازسازی اعتماد باشیم، به طوری بعد از برخورد با مردم در پوشیدن کت و شلوار که تداعی گر مدیران دولتی بود، تجدیدنظر کردیم.
وی اضافه کرد: به گفته سیل زده ها این سیل از سیل دهه 40 بدتر بوده زیرا به دلیل گرانی و تورم امکان بازسازی آسیب ها بسیار دشوارتر است.
امان اللهی گفت: در این سیلاب 80 تا 100 مشاور داوطلب برای کمک به سیل زدگان همکاری کردند.

*خطر سالک و «ناگ»
رئیس اندیشگاه سلامت همچنین در این نشست با اشاره به تبدیل سیلاب به مانداب در روستاها گفت: نگرانی از تداوم این مانداب ها با توجه به ایجاد محلی برای تجمع پشه های بیماری زا وجود دارد.
غلامرضا گودرزی افزود: پشه خاکی و عامل بیماری سالک در خوزستان وجود دارد، که باید با آن مبارزه شود.
عضو هیات علمی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اهواز اظهار داشت: با اقدامات بهداشتی و آهک پاشی، حشرات و بیماری ها به حداقل رسیده است.
وی توزیع بطری های آب معدنی را نقطه قوت فعالیت های امدادی در سیل اخیر دانست و افزود: با توجه به مشاهده اجساد حیوانات تلف شده در سیل، اگر آب آشامیدنی بطری توزیع نمی شد امکان شیوع برخی بیماری ها وجود داشت.
گودرزی درباره بروز بیماری «ناگ» در میان سیل زدگان نیز گفت: ناگ نوعی بیماری روده ای است که پیک آن در خوزستان در فصول پائیز و بهار است که با سیل امسال مقارن شده و گزارش ها از میزان آن تاکنون طبیعی بوده است.

*تخریب 127 روستا
رئیس مرکز مطالعات پدافند غیرعامل دانشگاه شهید چمران اهواز همچنین گفت: 127 روستای خوزستان که در سیل اخیر بیش از 50 تا 60 درصد تخریب شده اند، قرار است بازسازی و یا جابه جا شوند.
مصطفی محمدی ده چشمه افزود: با توجه به دوره بلندمدت خشکسالی، توسعه فیزیکی روستاها در حریم و بستر رودخانه ها اتفاق افتاده بود که این مساله مهمترین علت تخریب این روستاها در سیل بوده است.
وی اضافه کرد: با توجه به شاخص جمعیتی، عملی بودن جابجایی و یا مقاوم سازی روستاها به عنوان یکی از راهبردها اجرایی می شود؛ به این ترتیب اگر امکان باشد مقاوم سازی و یا بازسازی روستا انجام می شود، در غیراینصورت مکان های جدیدی برای تجمیع و انتقال آنها پیشنهاد داده می شود، اما برای این کار نیاز است که ملاحظات دقیقی صورت گیرد و مردم نیز آن را بپذیرند.
محمدی ده چشمه مهمترین اقدام برای مناطق سیل زده را ترمیم و یا بازسازی زیرساخت های تخریب شده در سیلاب عنوان کرد که نخستین گام آن برقراری راه ها، آب، برق و گاز در روستاهاست.
وی با بیان اینکه محل های اسکان سیل زدگان وضع خوبی از نظر آلودگی و بهداشتی ندارند، افزود: قصور و نارسایی هایی که در سیل اخیر وجود داشت، استعداد تبدیل شدن به چالش امنیتی را دارد.
محمدی ده چشمه با اشاره به همگرایی مردم در سیل اخیر، افزود: تجربه نشان داده که مردم در مواجهه با بحران ها با شور و احساسات رفتار می کنند و به آسیب دیدگان بحران کمک می کنند اما بعد از فروکش کردن بحران، که مناطق آسیب دیده نیاز بیشتری به سرکشی دارند، این کمک ها قطع می شود.

*بازسازی مردمی
مدیرگروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران نیز بر توجه به نظر ذینفعان در بازسازی خرابی های سیل، تاکید کرد.
محمدعلی فیروزی با اشاره به تجربه بازسازی بعد از جنگ افزود: بعد از جنگ بازسازی منازل دشت آزادگان با سنگ و آهن و آجر انجام شد اما مردم از خانه ها استفاده نکردند و بعدها مشاهده کردیم که مصالح را به شیوه خود مورد استفاده قرار دادند، امروزه ثابت شده که بدون موافقت ذینفعان هیچ اقدامی موفق نخواهد بود.
وی واژه «بلایای طبیعی» و «حوادث غیرمترقبه» را تلقی نادرستی از حوادثی همچون سیل و زلزله دانست و گفت: محیط ما یک سیستم زنده و قانونمند است، به همین دلیل اجازه دخل و تصرف بی رویه در آن را نداریم، این حوادث فرآیند پویایی زمینی است که روی آن زندگی می کنیم.
به گفته وی برای این رویداد ها واژه «مخاطرات طبیعی» را می توانیم استفاده کنیم که این مخاطرات بر اقتصاد، سلامت جسمانی و مسائل اجتماعی تاثیرگذار است.
فیروزی اظهار داشت: در گذشته این مخاطرات مدیریت شده و انسان خردمند و اندیشمند مطابق با محیط پیرامونی زیستگاه خود را انتخاب می کرد، اما در سال های اخیر با افزایش بی رویه جمعیت شهری و رشد تکنولوژی، این محیط طبیعی آسیب دیده است.
وی با اشاره به سه مرحله قبل، حین و بعد از مخاطره اظهار داشت: قبل از مخاطره باید محیط و فرآیند رفتاری آن را بشناسیم، این در حالیست که قبل از سیل توجهی به رفتار طبیعی رودخانه ها نشده و در سال های خشکسالی در مسیل های طبیعی سیلاب ها ساخت و ساز صورت گرفته بود.
فیروزی همچنین با اشاره به ویژگی خودپالایی در رودخانه ها افزود: در صورت دستکاری در مسیر رودخانه ها با سدسازی و یا ساخت و ساز، لایروبی را باید خودمان انجام دهیم، در غیراینصورت وضعیت رسوبگذاری تشدید می شود، نمونه آن پارک جزیره شادی است که در گذشته مساحت آن بسیار کوچک بوده است.
وی تاکید کرد: نمی گویم هیچ سازه ای نباید در اطراف رودخانه باشد، اما باید حیات رودخانه حفظ شود تا بقیه خدمات را بتواند انجام دهد.

*سیل و تورم
رئیس دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه شهید چمران اهواز همچنین در این نشست با اشاره به منابع تامین اعتبار خسارت های سیل در کشور گفت: استفاده از صندوق توسعه ملی برای جبران خسارت های سیل آثار تورمی و ثانوی به همراه دارد.
منصور زرانژاد افزود: برای تامین مالی خسارت های سیل 3 راهکار وجود دارد که شامل استفاده از ظرفیت بودجه، استفاده از صندوق توسعه ملی و استفاده از ظرفیت بخش خصوصی است.
وی اضافه کرد: در صورت استفاده از ظرفیت بودجه، 5.2 درصد از بودجه را می توان به جبران خسارت های سیل اختصاص داد و استفاده از این راهکار تبعات ثانوی کمتری به همراه دارد.
به گفته وی استفاده از ظرفیت های بخش خصوصی، سازمان ها و خیران نیز می توان برای جبران این خسارت ها اقدام کرد، اما مشخص نیست ظرفیت این راهکار چقدر است.
وی خسارت های سیل اخیر را بسیار وسیع دانست و گفت: برآوردهای اولیه خسارت های سیل را 300 هزار تا 400 هزار ریال نشان می دهد، البته برآوردهای خسارت تا کنون بسیار متشتت بوده و تیمی به دستور رئیس جهوری با تشکیل یک کارگروه بررسی خسارت و شیوه تامین مالی را بررسی می کند.
وی با اشاره به تاثیر خسارت های اقتصادی بر دیگر جنبه های سیل تصریح کرد: خسارت های اقتصادی می تواند تا بیش از سه برابر سایر آسیب ها اعم از روانی، اجتماعی و بهداشتی را تشدید کند.
در پی طغیان رودخانه های کرخه، دز و کارون، 21 شهرستان از سیلاب متاثر شدند. 133 روستا را آب برد و 374 روستا به صورت جزئی و کلی تخلیه شدند.
به گزارش جمعیت هلال احمر خوزستان، از چهارم فروردین تاکنون به 256 هزار و 701 نفر سیل زده در استان (بیش از 46 هزار و 808 خانوار) امدادرسانی شده و هشت هزار و 800 نفر به مناطق امن جا به جا شدند. اردوگاه اسکان اضطراری هلال احمر از 91 به سه اردوگاه کاهش یافته است.
مرجع / ایرنا
:
:
:
آخرین اخبار