فضای زیبای فروشگاهی، وسعت فروشگاهها، جور بودن اجناس و از همه مهمتر تخفیفهای کم و زیاد روی انواع اجناس باعث شده مشتریان هایپرمارکتها روز به روز افزایش یابند؛ آتشی که با گسترش هایپرمارکتها در سطح شهر ایجاد شده، از طرفی باعث دلگرمی مشتریان شده و از طرفی دودش به چشم سوپرمارکتهای محلی رفته و بسیاری از این بنگاههای کوچک اقتصادی را به مرز تعطیلی نزدیک کرده است.
خرید در هایپرمارکتها جذاب است
محمدعلی یکی از شهروندان اهوازی ساکن در منطقه کمپلو یا کوی انقلاب اهواز است که یک فرزند 6 ساله دارد؛ او درباره اینکه اغلب از چه فروشگاههایی خرید منزل را انجام میدهد به خبرنگار فارس گفت: طبیعی است که خرید از فروشگاههای زنجیرهای و هایپرمارکتها به خودی خود یک تفریح برای خانواده به حساب میآید و فضای جذاب فروشگاهی خانواده را به سمت این فروشگاهها میکشاند ضمن اینکه از تخفیفهای ریز و درشت اجناس در این فروشگاهها هم نمیتوانیم چشمپوشی کنیم.
وی افزود: در منطقه ما و در شعاع یک یا دو کیلومتری منزلمان حداقل 4 یا 5 فروشگاه زنجیرهای با برندهای مختلف وجود دارد که کار اهالی را برای دسترسی به آنها راحت کرده است.
محمد علی بیان کرد: حتی تا همین 2، 3 سال پیش هم خریدهای معمول منزل را از سوپرمارکتها انجام میدادیم اما الان نزدیکترین هایپرمارکت به خانه ما کمتر از 300 متر فاصله دارد.
فروشمان شدیداً اُفت کرده است
به سراغ یکی از سوپرمارکتها در منطقه فاز2 پادادشهر نیز رفتیم. سامان که به گفته خودش بیش از 10 سال است که سوپرمارکت دارد به خبرنگار فارس گفت: همانطور که همه میدانند با رشد قارچگونه فروشگاههای زنجیرهای، فروش ما بهشدت اُفت کرده و روز به روز مشتریها کمتر میشوند.
وی افزود: همواره سعی کردهام دکور مغازهام را شیک و جدید نگه دارم و کارهای مختلف را در جهت جذب مشتری انجام دهم اما در یکی دو سال اخیر شرایط بسیار سخت شده و تعدد هایپرمارکتها و تخفیفهای مختلف آنها توان رقابت را از ما گرفته است.
سامان عنوان کرد: زمانی که این کار را آغاز کردم تا چند سال درآمد نسبتاً خوبی داشتم و چرخ زندگیام تقریباً خوب میچرخید اما در این مدت اخیر درآمدم بسیار کاهش یافته است.
مردم برای خریدهای عمده به هایپر میروند
علی نیز در خیابان ادهم، در مرکز شهر اهواز 16 سال است یک سوپرمارکت را به همراه برادرش اداره میکند. او میگوید: بازار ما در مرکز شهر به نسبت بازارهای محلی در مناطق دیگر خیلی تحتالشعاع هایپرها قرار نگرفته است اما مشتری ما همواره کسانی بودهاند که عمدتاً خرید جزئی داشتهاند.
وی افزود: اندک مشتریهایی که از ما خرید کلی میکردند نیز تعدادشان به حداقل رسیده و فقط تعداد انگشتشماری از مشتریان را که حساب دفتری دارند و نسیه میبرند در مغازه میبینیم و بقیه همه مشتریهای جزء هستند.
تخفیف؛ مؤلفهای مهم در جذب مشتری
اما حسین معاونی، از کارشناسان اقتصادی خوزستان در این باره اظهار کرد: ابتدا باید توجه کنیم که جنبه مثبت و مزیت رشد هایپرمارکتهای زنجیرهای، تخفیفهایی است که مشتریان میگیرند و آن هم به دلیل خرید عمده و مستقیم این فروشگاهها از تولیدکننده است.
وی افزود: یکی دیگر از نکات مثبت این فروشگاهها برای مصرفکنندگان، ایجاد امکان خرید یکجا است که مشتری برای تهیه مایحتاج خانهاش، مشکل خاصی ندارد و میتواند اقلام مورد نظرش را بهصورت کلی از یک فروشگاه خریداری نماید.
خریدهای غیرضروری و احساسی منتج به مصرفگرایی میشود
این کارشناس ارشد اقتصاد گفت: یکی از تأثیرات منفی رشد هایپرمارکتها، ترویج مصرفگرایی است بهطوریکه مشتری خارج از نیاز واقعی خود اجناسی را میخرد و با توجه به رنگ و لعاب و لذتی که خرید در چنین فروشگاههایی دارد، مشتریان خریدهای بعضاً احساسی انجام میدهند.
وی ادامه داد: اما تأثیر منفی اصلی این موضوع، تعطیلی و کاهش تعداد مشتری سوپرمارکتهای محلی است که بهدلیل عدم توانایی در رقابت، عمدتاً یا ورشکست میشوند و یا در آستانه ورشکستگی هستند.
معاونی عنوان کرد: نکتهای که باید توجه کرد این است که مسلماً قانون و ضابطهای وجود ندارد که رشد و تأسیس هایپرمارکتها را محدود کند اما موردی که باید به آن دقت کرد، جانمایی این فروشگاهها است که طبق مصوبه اتحادیهها، بنا بود این فروشگاهها در مکانهایی احداث شوند که کمترین آسیب را به بازار سوپرمارکتهای محلی بزنند در حالیکه امروز میبینیم تعداد هایپرها در یک محله گاهی از تعداد سوپرمارکتها و بقالیها تجاوز میکند.
وی با تأکید بر اینکه با گسترش اصولی هایپرمارکتها مخالف نیست، افزود: قرار بر این بود که یک توازن بین تعداد این 2 نوع فروشگاه در هر منطقه باشد و استاندارد تعداد هایپرها در هر منطقه رعایت شود؛ اگر این موارد و اصول رعایت شود بحث رشد هایپرها مشکلی ندارد.
معاونی گفت: با توجه به اینکه از اولویتهای اصلی کشور مشکل بیکاری است و از این جهت حساسیتهایی برای نظارت بیشتر از شرایط معمول بر نحوه رشد هایپرمارکتها باید اعمال شود.
بههرحال واضح است که نمیشود جلوی گسترش کار فروشگاههای زنجیرهای را گرفت اما میشود با مدیریت مکان تأسیس این فروشگاهها و توجه بیشتر به سوپرمارکتهای محلی، از بیکار شدن و ورشکستگی این صنف از بازار جلوگیری کرد