مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان با اشاره به افزایش کشت شلتوک در حوضه رودخانه کرخه، نسبت به احتمال طغیان زهکش ها و آبگرفتگی اراضی کشاورزی شهرستان های دشت آزادگان و هویزه به دلیل چند برابر شدن زهاب های تولیدی هشدار داد.

فرهاد ایزدجو با اشاره به افزایش سه برابری کشت شلتوک در حوضه رودخانه کرخه افزود: بر اساس آخرین تصاویر ماهواره ای استخراج شده، سطحی بالغ بر ٥٧ هزار هکتار شلتوک در اراضی پایین دست سد کرخه کشت شده است، که بیش از ٢٨ هزار هکتار از آن فقط در شبکه آبیاری کرخه و شاوور، شامل شهرستان های بالادست سد تنظیمی انحرافی حمیدیه و پایین دست حمیدیه (دشت آزادگان و هویزه) قرار دارد، این در حالیست که طبق مبانی طراحی؛ کشت شلتوک در الگوی کشت شبکه های آبیاری و زهکشی از سوی مشاوران دیده نشده است.

وی اضافه کرد: شلتوک حدود سه الی پنج برابر کشت های معمول آب مصرف می کند و به همان نسبت نیز بیش از سایر محصولات زهاب تولید می کند.

ایزدجو ادامه داد: در سال ۱۳۹۵ که در حدود ۱۱ هزار و ۵۰۰ هکتار شلتوک در دشت آزادگان و بیش از الگوی متعارف کشت شده بود، چهار هزار هکتار از اراضی اطراف کانال های EMD و CMD دچار آبگرفتگی شده بود، بنابراین پیش بینی می شود که به رغم تلاش های صورت گرفته باز هم با آبگرفتگی زمین ها مواجه شویم.

وی با اشاره به اقدامات انجام شده برای افزایش ظرفیت شبکه های زهکشی، ادامه داد: سه قرارداد به صورت اضطراری برای افزایش ظرفیت آبگذری مجاری انتقال آب و لایروبی شبکه ها منعقد شده تا ظرفیت شبکه ها افزایش و میزان خسارت کاهش یابد.

آب به آخر کرخه و جراحی نمی رسد

ایزدجو همچنین مشکل کمبود آب در پایین دست رودخانه کرخه در شهرستان هویزه را افزایش بی رویه کشت شلتوک در مناطق بالادست عنوان کرد و درباره خشک شدن رودخانه کرخه نور در انتهای این حوضه گفت: در جنوب کرخه نور نیز توسعه کشاورزی و تخصیص سهمیه آب تعریف نشده، در حالی که هم اکنون بیش از یک هزار و سیصد هکتار شلتوک در این ناحیه کشت شده به طوری که باعث شده برداشت کنندگان آب توسط موتورتلمبه با چالش مواجه شوند.

به گفته وی با وجود افزایش قابل توجه دبی کرخه به منظور تامین آب کشت تابستانه، اما به دلیل تقاضای بالا، جریان آب در کرخه نور کاهش داشته است.

وی توضیح داد: در حال حاضر علاوه بر کانال وصیله با استفاده از کانال رابط MC1، ایستگاه پمپاژ معرض و کانال فاضل (رابط کانال سلمان به کرخه نور) کرخه نور بیشتر تغذیه می شود و امید است در هفته آتی ضمن کنترل شرایط؛ تامین آب این منطقه تثبیت شود.

ایزدجو تصریح کرد: سطوح قابل توجهی از اراضی در دشت آزادگان فاقد پروانه بهره برداری بوده و جزو کشاورزان حق آبه دار نیستند که به صورت غیر مجاز اقدام به برداشت آب می‌کنند، بر همین اساس برای رعایت قانون توزیع عادلانه آب و حفظ حقوق حقابه داران ضمن اخذ دستورات قضایی لازم نسبت به جمع آوری موتورتلمبه های غیرمجاز، اقدامهای لازم برای برخورد با برداشت کنندگان خارج از عرف در حال انجام است، اما متاسفانه پس از پلمپ و جمع آوری، بهره برداران غیرمجاز نسبت به نصب موتورتلمبه های جدید اقدام می‌کنند.

مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان مشکل کمبود آب در شهرستان شادگان (در انتهای حوزه مارون- جراحی) را نیز همانند کرخه به دلیل افزایش شلتوک کاری در بالادست شادگان عنوان کرد و گفت: با توجه به محدودیت آب در این حوضه مقرر بود کشت شلتوک به صورت محدود و در سطح سه هزار هکتار انجام شود اما در حال حاضر حدود سه برابر (هشت هزار و ۵۰۰ هکتار) کشت شده است.

وی افزود: افزایش موقتی خروجی سد مارون و مدیریت برداشت آب در طول رودخانه اقداماتی بوده که به وسیله آن سعی شده سهمیه شادگان تامین شود که بر اساس آخرین گزارش‌ها در یک هفته اخیر دبی ایستگاه «گرگر» در ورودی شادگان بین ۳۰ تا ۴۵ مترمکعب درثانیه بوده است.

سد کرخه به تراز نرمال رسید

ایزدجو در ادامه با تشریح آخرین وضعیت سدهای استان گفت: در حال حاضر سد گتوند ۴.۴ میلیارد مترمکعب ذخیره و ۲.۲ میلیارد مترمکعب حجم مفید دارد و خروجی این سد ۶۹۰ مترمکعب در ثانیه است.

وی اضافه کرد: سد دز ۲.۶ میلیارد مترمکعب ذخیره و ۱.۹ میلیارد مترمکعب حجم مفید دارد و خروجی آن ۲۳۰ مترمکعب درثانیه است.

ایزدجو خروجی سد کرخه را ۴۰۰ مترمکعب درثانیه عنوان کرد و افزود: حجم ذخیره این سد ۴.۸ میلیارد مترمکعب و حجم مفید آن ۳.۳ میلیارد مترمکعب است و تراز این سد که مدتی بالاتر از حداکثر تراز نرمال بوده اکنون به کمتر از شرایط نرمال رسیده است.

وی بیان کرد: حجم ذخیره سد مارون یک میلیارد مترمکعب و حجم مفید آن ۸۵۰ میلیون مترمکعب و خروجی آن ۷۵ مترمکعب درثانیه است.

به دنبال وقوع سیلاب در حوضه رودخانه‌های کرخه، کارون و دز و پر شدن سدهای خوزستان، استاندار وعده کرد که برای جبران خسارت سیل و نابودی کشت زمستانه روستائیان، کشت تابستانه بدون محدودیت اجرا شود. این در حالیست که با وجود امکان تامین آب (به گفته مسئولان سازمان آب و برق) به دلیل محدودیت شبکه های آبیاری، امکان کشت تابستانه بدون محدودیت وجود ندارد.

در یک ماه اخیر کشاورزان در برخی شهرستان‌ها نسبت به نبود آب اعتراض کرده‌اند. به ویژه کشاورزان حاشیه رودخانه کرخه نور در هویزه (پایین دست رودخانه و سد کرخه) به دلیل خشک شدن این رودخانه و تامین نشدن آب کشت تابستانه تجمع اعتراضی برگزار کرده‌اند. کشاورزان شادگان نیز که در انتهای حوضه رودخانه مارون- جراحی قرار دارند می‌گویند آبی برای آبیاری زمین‌های کشاورزی ندارند.

کرخه نور در پایین دست کرخه در حالی در مدت یک ماه بعد از سیل به خشکی گراییده که در سیلاب اخیر خروجی سد کرخه تا بیش از ۲ هزار مترمکعب درثانیه نیز افزایش یافته بود که باعث زیر آب رفتن بخش‌های زیادی از روستاها و اراضی کشاورزی شهرستان‌های مسیر این رودخانه اعم از شوش، حمیدیه، دشت آزادگان و هویزه شد. سیلاب کرخه تا اهواز پیشروی کرد و ورودی اهواز و برخی محله‌های غرب این شهر را نیز با آبگرفتگی مواجه کرد.