عضو هیات علمی گروه طب اورژانس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: گرمادزگی، افزایش دمای بدن به دنبال بالا رفتن دمای محیط به بیش از حد طبیعی است که راهکارهایی برای پیشگیری از آن توصیه می شود.

دکتر علیرضا رفعتی نوایی  بیان کرد: حد طبیعی دمای بدن ۳۶ تا ۳۸ درجه است و در دوره های خیلی کوتاه امکان رسیدن این دما به ۴۰ تا ۴۲ درجه نیز وجود دارد؛ بنابراین پاسخ هایی برای بدن تعریف شده که مانع گرم شدن بیش از حد بدن می شود.

وی افزود: این پاسخ ها شامل بازشدن بستر مویرگی و افزایش یافتن جریان خون به ویژه بر روی پوست بدن است که باعث از دست دادن بیشتر گرما می شود.

رفعتی نوایی بیان کرد: از دیگر پاسخ های بدن افزایش تعریق است که با خیس شدن پوست بدن و تبخیر باعث دفع گرما می شود.

معاون درمان بیمارستان گلستان اهواز ادامه داد: علایم هیت استرس (استرس گرمایی) یا گرمازدگی شامل سردرد، تهوع، استفراغ، ضعف عضلانی، گیجی و گرفتگی عضلانی و تبخیر آب بدن بدون جایگزینی است که برخی از این علایم یا همه علایم ممکن است در فرد بروز کند و در صورت کاهش سطح هوشیاری، فرد واکنش شدید گرمایی را تجربه می کند که باید بستری شود.

وی با اشاره به اینکه واکنش به گرما و بیماری های ناشی از آن به خفیف تا متوسط و شدید تقسیم بندی می شود گفت: تورم برخی از اندام ها، ظاهر شدن جوش های ناشی از گرما و یا عرق سوز و گرفتگی عضلانی از جمله واکنش های خفیف تا متوسط است و گرمازدگی شدید باعث ایجاد سکته (استروک) گرمایی در فرد می شود.

رفعتی نوایی اضافه کرد: اگر دمای بدن فرد به ۴۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر برسد فرد گرمازدگی شدید بروز می کند که باعث از بین رفتن سلول های عضلانی و کاهش سطح هوشیاری می شود.

عضو هیات علمی گروه طب اورژانس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز ادامه داد: به دنبال تعریق های شدید در بدن، گرفتگی عضلانی ناشی از گرما ممکن است در فرد ایجاد شود که به دلیل کمبود نسبی مایعات و الکترولیت های بدن (سدیم، پتاسیم و منیزیم) است.

وی گفت: درمان گرفتگی عضلانی دردناک به درمان علت آن بستگی دارد و باید از آب و الکترولیت ها استفاده شود به گونه ای که مصرف ۶۵۰ میلی گرمی نمک خوراکی و محلول آب و نمک (به میزان کم) پیشنهاد می شود.

رفعتی نوایی بیان کرد: تورم ناشی از گرما نیز خود محدود شونده است که تورم در مچ دست، مچ پاها و اندام های تحتانی بیشتر دیده می شود و زمانی که فرد از محیط معتدل به محیط گرم منتقل می شود و هنوز به گرما عادت نکرده این اتفاق رخ می دهد و نیاز به به اقدام خاصی ندارد و خود به خود از بین می رود.

معاون درمان بیمارستان گلستان اهواز افزود: در استروک های گرمایی (سکته گرمایی با کاهش سطح هوشیاری از ناشی از گرما) فرد دچار از بین رفتن سلول های عضلانی، افزایش کراتین و از دست دادن برخی پروتیین ها و ایجاد اختلالات الکترولیتی می شود.

وی ادامه داد: برای پیشگیری از استرس گرمایی یا گرمازدگی که دمای بدن تا ۴۰ درجه بالا می رود و بالاتر از این دما به صورت معمول اتفاق نمی افتد مصرف آب و الکترولیت ها به میزان مناسب و خروج از محیط گرم تا حد امکان توصیه می شود.

رفعتی نوایی گفت: افرادی که محیط کار آنها گرم تر است و بیشتر در محیط های بدون سرپوش و خارج از ساختمان ها کار می کنند و به دلیل تردد زیاد امکان توقف در یک منطقه را ندارند دچار گرمازدگی می شوند و برای جلوگیری از گرمازدگی مصرف مداوم آب به همراه الکترولیت ها کمک کننده است.

عضو هیات علمی گروه طب اورژانس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپوراهواز افزود: از دیگر روش ها برای پیشگیری، خیس کردن بدن، صورت، دست ها و پاها توصیه می شود.

وی ادامه داد: افرادی که با عوارض شدید گرمایی به مراکز درمانی مراجعه می کنند مهمترین درمان علاوه بر تجویز سرم و کنترل الکترولیت های خون، استفاده از روش های تبخیر مصنوعی یا چیزی شبیه تعریق برای بدن است.

رفعتی نوایی بیان کرد: معمولاً آب خنک در حد ۱۵ درجه بر روی بدن اسپری و همزمان از فن هایی با ایجاد هوایی با حدود ۴۰ درجه بر روی بدن استفاده می شود که باعث تبخیر آب شده و گرمای بدن را می گیرد.

معاون درمان بیمارستان گلستان اهواز گفت: این افراد ممکن است دچار احساس لرز شوند که مشکلی ایجاد نمی کند و در صورت شدت بالا و غیر قابل تحمل بودن با مصرف برخی داروها قابل کنترل است و مشکل خاصی پیش نمی آید اما باید دمای بدن کاهش یابد.

وی بیان کرد: برای کاهش دمای بدن در موارد پیشرفته این روش ها در دستگاه مخصوص ادغام و بیمار در زمان قرار گرفتن در دستگاه از همه طرف زیر تهویه هوا قرار می گیرد و اسپری مداوم آب به روی بدن استفاده می شود.

رفعتی نوایی اضافه کرد: با این حال به شکل خیلی ساده می توان، بدن فرد را حتی در زمان دسترسی نداشتن به پزشک خیس کرد و دمای بدن را با استفاده از فن و هوای معمولی کاهش داد و هدف از پایین آوردن دمای بدن رساندن دمای بدن به زیر ۳۹ درجه است.

عضو هیات علمی گروه طب اورژانس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپوراهواز گفت: در مجموع بهترین درمان برای فرد گرمازده خارج کردن فرد از محیط گرم، انتقال به محیط خنک، خارج کردن لباس ها و مصرف مایعات است که در مراحل اولیه و خفیف مصرف خوراکی آب، نمک و استراحت در محیط خنک به تنهایی کفایت می کند اما در موارد شدیدتر و استروک های گرمایی باید تزریق وریدی انجام شود.