مهدی قمشی با حضور در برنامه زنده اینستاگرامی انجمن دیده‌بان جلگه سبز خوزستان با موضوع بررسی اثرات مخرب انتقال آب بهشت آباد اظهار داشت: این طرح تبعات بسیار نگران کننده‌ای برای محیط زیست کشور بخصوص استان خوزستان دارد و اگر جامعه دانشگاهی امروز نسبت اجرای آن هشدار می‌دهد به این خاطر است که در آینده باید درقبال این خسارت زیست محیطی پاسخگو باشیم.
وی با انتقاد از اینکه یک دفتر در وزارت نیرو با حضور ۲ یا سه کارشناس متولی اجرای این طرح هستند ، گفت: وزارت نیرو و شخص وزیر باید به این هشدارها توجه کنند و نظرات کارشناسی که در این رابطه داده می‌شود را مورد بررسی قرار دهند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با اشاره به اینکه طرح بهشت آباد از جمله طرح‌های انتقال آبی است که اثرات ویرانگری برای محیط زیست درپی خواهد داشت، گفت: این طرح چیزی جز تخریب و هدر دادن سرمایه‌های ملی نیست و اگر جلوی آن گرفته نشود، مشکلات بسیار زیادی را برای استان خوزستان که هم‌اکنون نیز دچار چالش‌ها و مسائل اجتماعی متعددی است را به وجود خواهد آورد.
قمشی در واکنش به اظهارات وزیر نیرو مبنی بر اینکه منابع آبی همانند شبکه برق یک مجموعه سراسری محسوب می شوند، گفت: این اظهارات به هیچ وجه قابل قبول نیستند، به هیچ عنوان منشاء کارشناسی و علمی ندارند به این خاطر که محیط زیست، حقوقی دارد که باید بخشی از آن از طریق حق‌آبه رودخانه‌ها تامین شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان اینکه اظهارات وزیر نیرو در قالب حساسیت برای آب شرب قابل پذیرش است اما در زمینه‌های دیگر این صحبت‌ها را نمی توان یک نظر کارشناسانه دانست، افزود: در این صورت از وزیر نیرو خواسته می‌شود تا همانقدر که به موضوع آب در مناطقی مانند تهران اهمیت داده می شود به آب شرب استان سیستان و بلوچستان هم توجه و تعهد داشته باشد.
راه حل‌های درست برای رفع مشکلات آب رها شده‌اند
قمشی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود بیان‌داشت: در حال حاضر انتقال آب از سرشاخه‌های رودخانه کارون و همچنین دریای خزر به منظور تامین منابع استان سمنان از جمله طرح‌های اشتباه کشور هستند.
وی ادامه‌داد: اجرای این طرح‌ها نشان می‌دهد که راه حل‌های صحیح و درست برای رفع مشکلات در استان‌های مقصد انتقال آب، شناسایی نشده که این امر چالش‌های اجتماعی متعددی را به وجود خواهد آورد.
رییس دانشکده مهندسی علوم آب شهید چمران اهواز با تاکید بر اینکه مسئله آب به جز در مورد مصارف بهداشتی و شرب باید در طرح آمایش سرزمینی دیده شود، افزود: ما نمی‌توانیم آب را برای کشاورزی و مصارف صنعتی انتقال دهیم و اگر هدف از اجرای چنین طرح‌هایی تامین اینگونه مصارف است باید تلاش کرد که صنعت و کشاورزی را به کنار مسیرهای موجود آب بیاوریم.
تامین نشدن آب مورد نیاز طرح ۵۵۰ هزار هکتاری گواه کمبود آب در خوزستان
قمشی با بیان اینکه صنایع باید نیازهای خود را از آب‌های نامتعارف از جمله بازچرخانی آب تامین کنند، گفت: این موضوع تقریبا در استان اصفهان حداقلی است و این درحالی است که باید پذیرفت نمی‌توان در مناطق خشک و کم آب محصولاتی از جمله برنج کشت کرد.
وی میزان زمین‌های قابل کشت در استان اصفهان را ۴۵۰ هزار هکتار عنوان کرد و ادامه داد: از این میزان حدود ۲۸۰ هزار هکتار در استان اصفهان کشت می‌شود درحالی که در خوزستان از سه میلیون هکتار زمین قابل کشت، حدود یک میلیون هکتار از مزارع کشاورزی به کشت محصولات اختصاص یافته است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز تصریح کرد: ۲۵۰ هزار هکتار از طرح ۵۵۰ هزار هکتاری مقام معظم رهبری رها شده و در این خصوص وزارت نیرو اعلام کرده که برای اجرای مابقی این طرح، منابع آبی جوابگو نیست.
قمشی ادامه‌داد: نمی‌توان به مردم خوزستان گفت که آب نیست اما در بالا دست بگویند آب زیادی در سرچشمه های کارون وجود دارد که این صحبت نوعی تناقض است و به همین دلیل باید این موضوع شفاف شود به این خاطر که مردم این استان شاهد تناقض گویی مسئولان هستند.
رییس دانشکده مهندسی علوم آب شهید چمران اهواز با بیان اینکه حوضه کارون به ۲۵ میلیارد متر مکعب آب نیاز دارد، گفت:در حال حاضر متوسط آورد سالانه کارون ۱۴ میلیارد مترمکعب است که برای ۱۳ میلیاردمتر مکعب آب برنامه ریزی شده و در این بین طبیعی است که محیط زیست خوزستان دچار چالش شده و در نهایت آب شرب شهرهای آبادان و خرمشهر شور می‌شود و حتی نخلستان‌های شادگان به عنوان ثروت ملی از بین می‌روند.
وزارت نیرو از ظرفیت کارشناسی استفاده نمی‌کند
وی همچنین به تشکیل کمیته علمی مقابله با سیلاب در سال گذشته اشاره کرد و گفت: در این شرایط برای جلوگیری از خسارت‌های سیلاب که استان خوزستان را تهدید می‌کرد، کمیته های کارشناسی با حضور افراد برجسته حوزه علوم آب تشکیل شد، اما وزارت نیرو در زمینه طرح های انتقال آب از ظرفیت کارشناسی استفاده نکرده که این جای سوال دارد.
قمشی تصریح کرد: در چنین مواقعی باید از تفکر جمعی برای کاهش تبعات و مشکلات استفاده کرد تا نتیجه‌ای صحیح و اساسی به دست بیاید.
نمی توان از همه داشته‌های آبی با تمام ظرفیت استفاده کرد
رییس دانشکده مهندسی علوم آب شهید چمران اهواز با بیان اینکه طبیعت زمین به شکلی است که همه چیز تنظیم شده است، گفت: هر دست اندازی مازادی به منابع طبیعی چالش‌ها و تبعاتی دارد و باید توجه داشت که آب های سطحی و زیر زمینی در گذشته بطور کامل در اختیار محیط زیست قرار داشته است.
وی افزود: به عنوان مثال کار اصلی رودخانه زاینده رود و کرخه به ترتیب تامین آب تالاب‌های گاو خونی و هورالعظیم بوده است و علاوه بر این نیز رودخانه کارون تامین کننده حق‌آبه دریای خلیج فارس و اروند رود است.
این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز خاطرنشان‌کرد: نباید فراموش کرد که حق آبه محیط زیست یکی از مهمترین اولویت‌هایی است که باید به آن توجه داشت و سپس می‌توان از این منابع به نفع مصارف دیگر از جمله صنعت و کشاورزی استفاده کرد.
قمشی با تاکید بر اینکه نباید در مصرف این منابع زیاده‌روی صورت بگیرد، ادامه داد: اگر بیشتر از ۴۰ درصد از منابع رودخانه‌ها مورد استفاده قرار بگیرد، بحران آب ایجاد شده و همواره ۶۰ درصد از منابع رودخانه ها باید در اختیار مصارف زیست محیطی باشد.
آیا کارون به اصفهان وامدار است
این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز با بیان این فرضیه که رودخانه کارون وامدار تامین آب شرب اصفهان بوده، گفت: ۳۲۳ میلیون متر مکعب در انتقال آب کوهرنگ یک، ۳۲۶ میلیون متر مکعب در طرح کوهرنگ ۲، ۱۲۰ میلیون متر مکعب در طرح انتقال چشمه لنگان و ۸۰ میلیون متر مکعب دیگر در طرح خدنگستان از رودخانه کارون انتقال داده شد است که سرجمع آن یک میلیارد متر مکعب می شود.
وی افزود: با توجه به این میزان از حجم انتقال آب از سرشاخه‌های خوزستان، این سوال جدی مطرح است که چرا تاکنون مشکل آب شرب این استان برطرف نشده است.
قمشی بیان داشت: پاسخ این سوال این است که بخش عمده‌ای از این طرح‌ها برای تامین آب مورد نیاز بخش کشاورزی است و همانطور که در طرح‌های مطالعاتی اولیه آمده، انتقال آب برای تامین این بخش از نیاز استان اصفهان صورت گرفته است.
وی ادامه داد: نباید خودمان را گول بزنیم ؛ در عناوین این طرح‌ها برای انجام انتقال، موضوع تامین نیاز کشاورزی استان اصفهان از آب کارون تغییر یافته و در نهایت از آن به عنوان تامین آب شرب این استان نام برده شده است.
تاکنون ۱۰ طرح انتقال آب از سرشاخه های کارون بزرگ (کارون و دز) به فلات مرکزی اجرا شده یا در حال اجراست. پیش از این سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان بازرسی کل کشور و مرکز پژوهش های مجلس مخالفت خود را با اجرای طرح های انتقال آب اعلام کرده اند.
هفتمین طرح انتقال آب کوهرنگ ۳ ، برای انتقال ۲۵۰ میلیون مترمکعب از سرشاخه های کارون به زاینده رود اجرا شده که پیش از تکمیل در حال بهره برداری است. مجوز این طرح در سال ۹۳ باطل شده بود که در سال ۹۶ درخواست منع توقیف عملیات اجرایی سد کوهرنگ از سوی سازمان محیط زیست به قوه قضاییه اعلام و مجوز آن تمدید شد که شکایت انجمن های محیط زیستی از معاون سازمان حفاظت محیط زیست را به دنبال داشت.
پروژه انتقال آب سرشاخه‌های کارون به دشت رفسنجان (ونک-سولگان) که از سال ۱۳۸۱ مسکوت مانده بود در سال ۱۳۹۳ با نامه وزارت نیرو دوباره به جریان افتاده که انتقادات بسیاری را به دنبال داشته است. کلانتری رییس سازمان حفاظت محیط زیست در آخرین سفر خود به خوزستان گفته بود که این طرح به دلیل مشکلات زیست محیطی رد شده است.
طرح بهشت آباد نیز برای انتقال یک میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب آب از کارون به استان های اصفهان، کرمان و یزد برنامه ریزی شده است. این طرح نیز فاقد ارزیابی زیست محیطی است.
