عملیات والفجر8 یکی از طولانی ترین نبردهایی است که در دوران جنگ 8 ساله عراق و ایران رخ داده است. این عملیات گرچه در همان روز اول به هدف خود رسید ولی تثبیت منطقه فاو 75 شبانه روز به طول انجامید. والفجر8 جزء مهم ترین عملیات هایی است که در دوران جنگ، توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طرحریزی شده و با حضور عمده قوای سپاه و پشتیبانی ارتش به مرحله اجرا درآمده است.

اهمیت این عملیات از آن جهت است که رزمندگان اسلام توانستند در شب 21 بهمن ماه سال 1364 با لباس های غواصی شنا کنان از رودخانه عریض اروند عبور کنند و ساحل دور آن را تا صبح به طور کامل به تصرف خود درآورند. با این اقدام، تمامی رودخانه اروند در مدخل ورودی به خلیج فارس به طول حدود 40 کیلومتر به تصرف قوای جمهوری اسلامی ایران درآمد. در چنین وضعیتی، صدام حسین که با اعلام لغو یک جانبه معاهده 1975 در 26 شهریور ماه 1359 جنگی را در 31 شهریور ماه 1359 آغاز کرده بود تا لا اقل بتواند اروند رود را به مالکیت عراق درآورد، حال مشاهده می کرد که نه تنها به این هدف نرسیده است بلکه تمامی اروند رود را نیز از دست داده است. طبیعتا چنین حادثه ای فاجعه ای سنگین برای حکومت و ارتش بعثی عراق محسوب می شد.

زیرا ارتش عراق نه تنها اکثر سرزمین های اشغالی ایران را در عملیات های قبلی به ویژه در 4 عملیات ثامن الائمه، طریق القدس، فتح المبین و بیت المقدس از دست داده بود بلکه حالا با عملیات والفجر8 کل اروند رود را نیز از دست داده بود. عبور رزمندگان اسلام از اروند رود در حالی رخ داده بود که ارتش عراق آن را یک مانع طبیعی غیر قابل عبور برای یگان های رزمی ارزیابی می کرد. ارتش عراق در طول دوران جنگ، هیچگاه توانسته بود قوای خود را از اروند رود حتی در نقاطی که عرض آن کمتر از منطقه عملیات والفجر8 بود عبور دهد. عراق حتی در سال اول جنگ که آبادان را در محاصره خود داشت نتوانست از اروند رود عبور کند و آبادان را به تصرف خود درآورد.

در زمان حمله رزمندگان اسلام به خرمشهر هم ارتش عراق نتوانست بر روی اروند رود پل بزند و نیروهای خود را نجات دهد و همین امر موجب شد تا حدود 12 هزار نفر از نظامیان ارتش عراق در داخل شهر خرمشهر به اسارت قوای ایران درآیند. بنابراین ارتش عراق تصور نمی کرد که 7 لشکر ایران در یک شب از اروند رود عبور کنند و مواضع ارتش عراق را به تصرف خود درآورند. به همین دلیل بود که ارتش عراق خود را به آب و آتش می زد تا بتواند منطقه فاو را بازپس بگیرد و قوای ایران را به آن سوی اروندرود عقب براند. ولی تدبیر فرماندهان سپاه و مقاومت رزمندگانی که حتی در پشت سر خود بر روی اروندرود پل هم نداشتند، ارتش عراق را ناکام گذاشت و ارتباط عراق به طور کامل با خلیج فارس قطع گردید زیرا نیروهای ایرانی خود را به ساحل خور عبدالله رسانده بودند و بنابراین بندر ام القصر هم از حیز انتفاع برای عراق افتاد.

در روزهای اول عملیات، صدام به بازپس گیری منطقه خیلی امیدوار بود و می گفت که قوای ایرانی خود را در مهلکه ای قرار داده اند که از سه طرف در محاصره دریای خلیج فارس و رودخانه اروند قرار گرفته اند و از یک طرف هم در محاصره ارتش عراق قرار دارند ، بنابراین پیروزی بر آنها قطعی است و ایرانیان با تلفات بسیار مجبور به رها کردن منطقه فاو خواهند شد. ارتش عراق برای نیل به این هدف تمام پل های خاکی احداث شده بر روی بهمنشیر را بمباران کرد و با بکارگیری سلاح های شیمیایی حملات سنگینی را با قوای گارد جمهوری آغاز کرد ولی تمام این تدابیر فقط بر تلفات قوای بعثی می افزود زیرا برای مقابله با آنها از قبل تدابیر لازم اندیشیده شده بود.

قرارگاه خاتم الانبیاء(ص) یک پایگاه موشکی هاوگ را در دهانه اروند رود مستقر کرده بود و با تدابیری توانسته بود حمله جنگنده های میراژ عراقی با موشک های ضد رادار را خنثی نماید و روزانه با جنگنده های عراقی درگیر شود. چنین تاکتیکی باعث شد تا عراق بین 39 تا 75 هواپیمای جنگی خود را در جریان عملیات فاو از دست بدهد و این بیشترین تعداد هواپیمایی بود که عراق در یک عملیات از دست می داد. همچنین برای مقابله با پاتک های ارتش عراق، حدود 30 گردان توپخانه از ارتش و سپاه در امتداد رودخانه اروند از آبادان تا روستای اروند کنار بکار گرفته شده بود تا با آتش انبوه به یگان های پاتک کننده ارتش عراق قبل از رسیدن به خطوط تماس، حمله نماید و آرایش آنها را بر هم بریزد. این تاکتیک بسیار موفق بود و توانست قوای عراقی را قبل از این که حتی از خودروهای جمعی خود پیاده شوند زیر آتش بگیرد و فضای روحی و روانی آنها را آشفته سازد.

چنین آرایشی از گروه های توپخانه موجب شد تا عملکرد توپخانه در عملیات فاو فراتر از پشتیانی از یگان های درگیر ارزیابی شود و خود توپخانه همچون سایر یگان های رزمی نقش تعیین کننده ای در ناکام گذاشتن پاتک های دشمن ایفا کند. اما برای مقابله با سلاح های شیمیایی ارتش عراق، یگان های ش م ر سازماندهی شده بودند که آنها بلافاصله منطقه شیمیایی شده را رفع آلودگی می کردند و مجروحین شیمیایی را نجات می دادند. به همین دلیل بود که گرچه تقریبا بیشتر رزمندگان حاضر در عملیات والفجر8 تا حدودی شیمیایی شدند ولی تلفات انسانی آن خیلی زیاد نبود.

به هر حال ارتش عراق آنقدر به تهاجم به منطقه فاو ادامه داد تا این که پس از 75 روز از بازپس گیری آن نا امید شد و آنجا را رها کرد و به مهران در جبهه میانی حمله کرد و آن را به تصرف خود درآورد. با این اقدام، ارتش عراق اعلام کرد که از مهران بیرون نخواهد رفت مگر این که قوای ایران فاو را رها کنند. طبیعی بود که ایران نمی توانست چنین شرطی را بپذیرد و رزمندگان اسلام در حالی که در فاو به حفظ مواضع خود مشغول بودند مجبور شدند تا به مهران رفته و عملیات کربلا1 را برای بازپس گیری مهران طرح ریزی کنند و به مرحله اجرا درآورند.

خوشبختانه این عملیات با موفقیت همراه بود و نه تنها مهران آزاد شد بلکه ارتفاعات قلاویزان نیز از اشغال ارتش عراق خارج شد و قدرت و صلابت رزمندگان اسلام به دشمن عنود نشان داده شد. در مجموع منطقه فاو بیش از 2 سال در اختیار رزمندگان اسلام بود تا این که در 29 فروردین ماه 1367 به دست ارتش عراق افتاد و اوضاع جدیدی در جبهه ها پدید آمد. یاد شهدای این عملیات و شهدای جنگ تحمیلی در سال روز عملیات والفجر8 گرامی باد.