از چهارم تا دهم خرداد به عنوان هفته ملی مبارزه با دخانیات و روز 31 می، روز جهانی مبارزه با دخانیات نامگذاری شده است، شعار امسال سازمان بهداشت جهانی در این هفته "تبلیغ، ترویج و حمایت از دخانیات ممنوع" اعلام شده است.

خطر سرطان؛ پشت طعمها و رنگهای فریبنده
 
تنباکوی میوه ای چند سالی است که به دست کشورهاي همسايه تولید شده و با انواع اسانس و طعم‌های گوناگون در دسترس همگان قرار مي گيرد.

البته به گفته پزشکان این نوع تنباکو از بدترین نوع برگ توتون تهیه شده که در کارخانه ها معمولا دور ریز تولیدات آنها است ولی به واسطه مواد شیمیایی معطر و بسته بندی‌های پر زرق و برق آنها را با نام تنباکوی میوه‌ای در ایران و نام عربی معسل در کشورهای عربی بفروش می‌رسانند.

 پزشکان مي گويند کشیدن یک یا دو بار قلیان در روز، فرد استفاده‌ کننده را دچار اعتیاد می ‌کند، در حالی ‌که تصور غلط جامعه این است که دود حاصل از قلیان از آب رد می‌ شود و مواد سمی آن از بین می‌ رود. امروزه ترکیبات مخصوص تنباکو که فروخته می شوند اغلب با میوه، عسل، شهد و بعضی گیاهان با غلظت زیادی طعم دار شده اند که جذابیت کاذب درمصرف کننده ایجاد می کند.
 
هفته ملي مبارزه با دخانيات
 
اما معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور در نشستهای مختلف به مناسبت هفته ملي مبارزه با دخانيات بارها از ممنوعیت عرضه توتون و دخانیات در سوپرمارکتها خبر داده و گفته است که تنها واحدهایی می توانند به فروش دخانیات بپردازند که دارای مجوز باشند.

شهرام رفیع در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: عرضه کنندگان دخانیات باید مجوز داشته باشند و در غیر این صورت به مراجع قضایی معرفی می شوند.

رفیع گفت: 12درصد بیماریهای قلبی و عروقی،66 درصد برنشیت و سرطان ریه و 38 درصد بیماریهای حاد تنفسی در جهان با مصرف دخانیات ارتباط مستقیم دارد.

وی، قلیان را دروازه ورود به اعتیاد دانست و گفت: برخلاف تصور بعضی افراد، دود حاصل از قلیان به هیچ وجه کم خطر نیست بلکه حاوی مواد سرطان زا و سمی بی شماری است که باعث سرطانهای ریه و حفره دهانی، بیماریهای قلب و عروق و ... می شود.

رفیع با بیان اینکه بیش از چهار هزار ماده سمی در قلیان وجود دارد، تصریح کرد: متاسفانه قلیان در میان جوانان و نوجوانان شیوع پیدا کرده و تصور آنها این است که زیان قلیان نسبت به دیگر مواد مخدر کمتر است و اعتیاد آور نیست غافل از اینکه با پک زدن فرد، ده ها ماده سمی وارد ریه می شود و به پائین ترین قسمت ریه ها رسوخ می کند.

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور با اشاره به اینکه خطر ابتلا به سرطان ریه در افراد قلیانی و دیگر استفاده کنندگان از مواد دخانی پنج برابر دیگر افراد است، تصریح کرد: قلیان عوارض بیشتری نسبت به سیگار دارد به طوری که 50 نخ سیگار معادل یک ساعت قلیان کشیدن است.

رفیع به میانگین سنی استفاده کنندگان از قلیان در کشور پرداخت و گفت: طبق مطالعات انجام شده افراد سنین 15 تا 27 سال بیشترین مصرف کنندگان دخانیات به ویژه قلیان در کشور را تشکیل می دهند.

وی افزود: مصرف قلیان در جوانان زمینه ساز اعتیاد به الکل و عفونتهای مختلف است و فرد را دچار رخوت کرده و نشاط و شادی را در استفاده کننده از بین می برد.
 
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور در این باره گفت: بسياري از جوانان با اين باور غلط که آب در شيشه قليان باعث مي شود سموم آن را بگيرد قليان مي کشند. اما اين آب تنها درصد کمي از نيکوتين را مي گيرد و باعث مي شود مصرف کننده زمان زيادي را صرف کشيدن قليان بکند.

مسئولان بهداشتی خوزستان مهمترین برنامه ها در هفته ملی مبارزه با دخانیات را پیگیری مصوبه کارگروه سلامت استان در خصوص مبارزه وجمع آوری قلیان و مواد مخدر از مکانهای عمومی، رستورانها، پارکها، بیمارستانها، مدارس، دانشگاه ها و ترمینالها عنوان کرده اند.

گفته می شود در سال گذشته 15 هزار قلیان به همت سازمانهای شهرداری و نیروی انتظامی و معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اهواز جمع آوری و معدوم شده است.

 شهرداری در کنار نیروی انتظامی

معاون خدمات شهري شهرداري اهواز گفت: جمع آوري قليانها از سطح شهر از ماموريتهاي شهرداري نيست بلكه نيروي انتظامي اين ماموريت را دارد ولي چون عرضه و مصرف قليان در مكانهايي مانند پاركها و بلوارهاي ساحلي صورت مي گيرد، شهرداري بر خود وظيفه مي داند اقدامات لازم را در جهت پاكسازي اين اماكن انجام دهد.

عليرضا عالي پور همچنین گفت: در سال هاي 89، 90 و 91 سه مرحله از طرح معدوم‌سازي قليان در شهر اهواز عملياتي شد. همچنين شهرداري در جهت فرهنگ سازي، با چاپ بروشورهاي هشداردهنده و نصب پلاكارد در سطح شهر در جلوگيري از گسترش اين پديده در جامعه قدم برداشت.

به گفته وی، بيشترين ميزان مصرف قليان در بلوارهاي ساحلي شهر است.

عالی پور اظهار کرد: با وجود جمع آوري و معدوم كردن سالانه هزاران قليان، اين برنامه با عدم موفقيت مواجه می شود که دو اشكال مهم وجود دارد. فقدان قانون مجازات برای فروش و توزيع و نبود شغلي درآمدزا با كمترين هزينه نيز اشكال دوم در بحث عدم موفقيت برنامه هاي كنترل استفاده از قليان در جامعه است.

با اين حال بسياري شهروندان مي گويند برخورد با قليان فروشان تنها در هفته مبارزه با دخانيات بي فايده است و حتي اگر همه قليان فروشي ها جمع آوري شوند، کشيدن قليان در اماکن غير رسمي به صورت زير زميني گسترش مي بايد که جلوگيري و کنترل آن کاري بسيار مشکل خواهد بود.