آفت مگس میاز با تلف کردن حدود 45 گوزن زرد ایرانی در سایت کرخه هنوز هم دست‌بردار این گونه نادر و در حال انقراض نیست.

کشور ما با توجه تنوع اقلیمی از تنوع پوشش گیاهی و جانوری بالایی برخوردار است اما پیشرفت صنایع و گسترش راه‌ها، تخریب زیستگاه بسیاری از گونه‌ها را به همراه داشته است و به دنبال این تخریب‌ها شاهد انقراض تعدادی از گونه‌های کمیاب بوده و هستیم.

با وجود این شرایط فعالیت نهادهای حفاظت از محیط زیست طی حدود پنج دهه گذشته منجر به نجات گونه‌های جانوری گوزن زرد ایرانی شده است. زیستگاه اصلی این گوزن‌ها جنگل‌های نیمه گرمسیری حاشیه رودخانه کرخه است.

در سال‌های پیش از انقلاب تعدادی از این گونه گوزن‌ها از منطقه کرخه به دشت ناز کرخه، برای تکثیر و پرورش و از آنجا به سایر زیستگاه‌های سازگار با شرایط زندگی جانور فرستاده شدند.

طی سال‌ها به دلیل عوامل انسانی و طبیعی، اینگونه در طبیعت کرخه و دز کاملا ناپدید شدند اما خوشبختانه در سال‌های اخیر با تلاش سازمان محیط زیست و همکاری اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان تعدادی از اینگونه جانوری به منظور تکثیر و پرورش به منطقه حفاظت شده کرخه واقع در پنج کیلومتری شهرستان شوش منتقل شدند و در منطقه فنس کشیده‌ای به مساحت 200  هکتار نگهداری می‌شوند.

حدود پنج ماه پیش بود که خبر جان دادن گوزن‌های زرد ایرانی به دلیل هجوم مگس میاز از کشور عراق در رسانه‌ها پیچید و هول و ولایی به جان مردم و مسئولان انداخت. پس از این خبر، تلاش‌های بسیاری برای جلوگیری از مرگ این حیوانات در سایت کرخه صورت گرفت اما ظاهرا سماجت مگس‌ها بر همه اقدامات غلبه کرد و همچنان این روند ادامه دارد. در ابتدا مرگ 15 گوزن، 35 راس و در نهایت مرگ 45 گوزن زرد ایرانی را اعلام کردند و امروز بار دیگر خطر انقراض این گوزن‌های ناب تن و جان نسل آنان را به لرزه انداخته است.

در این خصوص آخرین پیگیری‌ها و تلاش‌های صورت گرفته را از زبان مسئولان امر می‌شنویم.

*مگس میاز بار دیگر در کمین گوزن‌های زرد ایرانی      

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اهواز اظهار کرد: با نزدیک شدن به فصل پائیز و احتمال آلودگی دوباره گوزن‌ها به مگس میاز در حال آماده باش هستیم.

احمد لاهیجان‌زاده خاطرنشان کرد: با وجود اینکه زنده‌گیری و معاینه گوزن‌ها به دلیل دوندگی آنها کار دشوار و زمان‌بری است ولی در شرایط کنونی هیچ‌گونه آلودگی به میاز در اینگونه حیوانان مشاهده نشده است، ولی بنابر احتیاط در حال حاضر بررسی سایت‌های تکثیر گوزن در حال انجام است.

وی تصریح کرد: مگس میاز زنگ خطری است برای تمام فعالان محیط زیست کشور و حتی قانون‌گذاران این عرصه که همه گونه‌های کمیاب کشور اعم از گیاهی و جانوری را با خطر انقراض ناگهانی می‌بینند باید حداقل نمونه‌هایی از گونه‌های موجود در بانک ژن داشته باشند تا شاید در آینده‌ای دور، نسل‌های بعد هم بتوانند آنچه را ما دیده‌ایم مشاهده کنند.

مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان با اشاره به نفوذ مگس میاز بر بدن گوزن‌ها افزود: مگس‌های میاز روی بدن حیوان می‌نشینند و تخم‌گذاری می‌کنند که در نهایت موجب تلف شدن حیوان می‌شود.

وی بیان کرد: در واقع اگر از قبل، کنه بدن حیوان را زخمی کرده باشد شرایط برای تخم‌گذاری این مگس‌ها بسیار فراهم می‌شود بنابراین کنه‌زدایی یکی از بهترین راه‌حل‌های مقابله با تخم‌گذاری مگس میاز است.

لاهیجان‌زاده با اشاره به اینکه زمان دوام گوزن‌ها در برابر نیش مگس میاز تنها سه تا هفت روز است عنوان کرد: این آفت با نیش زدن گوزن‌‌ها نوعی کرم را به بافت پوستی آنها منتقل می‌‌کند و این کرم در مدت کوتاهی به تمام بدن گوزن سرایت می‌کند و حیوان را از پا در می‌آورد.

*لزوم اجرای اقدامات پیشگیرانه در سایت کرخه

نماینده مردم شوش در مجلس شورای اسلامی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در این شهرستان اظهار کرد: اقدامات پیشگیرانه در خصوص گوزن زرد ایرانی باید هرچه سریع‌تر انجام شود.

سیدراضی نوری اضافه کرد: پیگیر وضعیت گوزن زرد ایرانی از طرف رئیس محیط زیست کشور هستیم و آن را به جدیت دنبال می‌کنیم.

وی افزود: در دیدار با معاون سازمان حفاظت محیط‌ زیست مبلغ 500 میلیون ریال در راستای اقدامات پیشگیرانه و جلوگیری از طغیان دوباره مگس میاز در نظر گرفته شد.

نماینده مردم شوش در مجلس شورای اسلامی همچنین از برگزاری جلسه مشترک بین مسئولان حفاظت محیط ‌زیست استان خوزستان، شبکه دامپزشکی کشور و اساتید حیات وحش دانشگاهی خبر داد و گفت: باید بتوان با برنامه‌ریزی صحیح حیات این گونه‌های نادر را تضمین کرد.

وی تصریح کرد: این جلسه به منظور بررسی اقدامات پیشگیرانه و حفاظت از گوزن زرد ایرانی در مقابل حمله مگس میاز برگزار می‌‌شود.

نوری ادامه داد: در دیدار با معاون سازمان حفاظت محیط‌ زیست کشور خواستار تجهیز سایت حفاظتی حلوه (زیستگاه گوزن زرد) شدیم و امیدواریم که مسئولان کشوری اهمیت موضوع را درک کنند و اقدامات لازم را انجام دهند.

وی با توجه به بازدید گردشگران از زیستگاه گوزن زرد ایرانی عنوان کرد: باید هرچه سریع‌تر اعتباری برای تامین زیرساخت‌های لازم به منظور جذب بیشتر گردشگران و تجهیز و راه‌اندازی موزه تاریخ طبیعی منطقه حلوه اختصاص داده شود.

با این روند بار دیگر احتمال تکثیر مگس بسیار خطرناک میاز وجود دارد و به همین دلیل باید زودتر جنبید و فرصت‌های از دست رفته را جبران کرد تا سرمایه‌های ملی باقیمانده را از دست ندهیم. مطمئنا تولید و حفاظت از نسل گوزن زرد ایرانی در خوزستان هزینه‌هایی دارد که باید بهای آن را پرداخت و این امر با حمایت مسئولان ملی رنگ اجرایی به خود نخواهد گرفت.