این روزها عمده‌ترین مشکل پرورش ماهی و میگو در شهرهای مختلف استان خوزستان به ویژه مناطق جنوبی‌تر، با وجود برخورداری از رودخانه‌هایی پرآب، مسدود بودن راه اعطای مجوز آب است.

از روزگاران قدیم هر کجا که آب جریان داشته است حیات جریان داشته و نشانی از زندگی و رشد و نمو دیده می‌شده است.

در دنیای امروز نیز با توجه به پیشرفت‌ها در بخش‌های مختلف این روند به شکلی جدیدتر دنبال می‌شود و در گوشه و کنار زندگی انسان‌ها ریشه دوانده است.

اما در کشور ما مناطقی به مراتب ذات طبیعی، دسترسی بهتر و آسان‌تری به آب دارند و مناطقی دیگر دسترسی سخت‌تر و کمتری. آنچه مناطق حاصلخیز و غیرحاصلخیز را از هم تفکیک می‌کند نیز همین شرایط آب و هوایی‌ است که به دنبال آن، مشاغلی را برای زندگی و کسب و کار ساکنان آن ایجاد می‌کند.

کشاورزی و شیلات از شریان‌های حیاتی اقتصاد و تجارت است که رابطه‌ای مستقیم با مایه حیات برای رشد و شکوفایی دارند که این سهم به خوبی به استان زرخیز خوزستان اختصاص داده شده است.

آب فراوان رودهای کارون، کرخه و هندیجان (زهره)، جراحی، مارون، اروند و دز که اکثراً جزو پرآب‌ترین رودهای ایران هستند و ساختار جلگه ‌ای استان خوزستان، قابلیت بالقوه کشاورزی فراوانی در آن ایجاد کرده ‌است.

اما در سالیان اخیر بحث‌هایی چون کم آبی، عدم پرداخت تسهیلات بانکی و زمین، عدم اعطای مجوزهای برداشت آب و ایجاد موانع در دادن مجوزهای احداث حوضچه‌های پرورش ماهی و میگو و البته کمرنگی دیدگاه مسئولان در حمایت از سرمایه‌گذاران این بخش از جمله مشکلات تعاونی‌های احداث سایت‌های مربوطه در سطح استان بوده است.

علاوه بر این، تقویت این بخش در سطح استان می‌تواند به رشد و شکوفایی اقتصاد و تجارت کمک شایانی کند و اشتغالزایی را برای افراد جویای کار و به ویژه تحصیلکرده در رشته‌های مرتبط با پرورش آبزیان ایجاد کند، امری که به کاهش آمار بیکاری بالا در سطح استان نیز کمک قابل توجهی خواهد کرد.

در گزارش زیر زوایای مختلف مشکلات پرورش ماهی و میگو و شیلات را به ویژه در بخش‌های جنوبی استان خوزستان بررسی خواهیم کرد.

*تعطیلی سایت پرورش میگوی چوئبده آبادان

عضو هیئت مدیره نظام صنفی کشاورزی اهواز با انتقاد از رویکرد اداره کل شیلات خوزستان در سال‌های اخیر اظهار کرد: شیلات عملا فرصت‌سوزی می‌‌کند.

فراز زاهدی‌فرد با اشاره به اینکه اداره کل شیلات خوزستان سال‌هاست آمار بخش خصوصی را به‌عنوان افتخارات خود ثبت می‌کند خاطرنشان کرد: این در حالی است که این اداره به عنوان دستگاه متولی شیلات تاکنون هیچ دستاوردی که گره‌ای از کار تولیدکنندگان بخش شیلات را باز کند نداشته است.

وی با اشاره به گسترش سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه شیلات خوزستان افزود: متاسفانه هیچ گاه مسئولان ارشد جهاد کشاورزی و سازمان شیلات ایران به این موضوع توجه نکرده‌اند که تصدی‌‌گری سیاست‌‌های کلان آبزی پروری به بخش خصوصی واگذار شده است اما متولی صنعت آبزی‌‌پروری در خوزستان به عهده اداره کل شیلات است و این اداره کل در خصوص وظایف و جایگاه واقعی خود هیچگونه عملکرد مثبتی نداشته است.

عضو هیئت مدیره نظام صنفی کشاورزی اهواز تصریح کرد: برای نمونه، اداره کل شیلات خوزستان در سال‌‌های اخیر نتوانسته است مرکز عمل‌آوری و فرآوری شیلات را راه‌اندازی کند.

وی بیان کرد: از طرفی با وجود اینکه گونه‌‌های پرورشی موجود در خوزستان از نوع کپور ماهی چینی هستند و ما نیز در سال‌‌های اخیر روابط خوبی با کشور چین داشته‌ایم اما متولیان اداره کل شیلات خوزستان نتوانستند از این ظرفیت برای ورود مولدین مستعد بهره بگیرند و مولدهای قدیمی به دلیل همخون شدن، بچه ماهی‌هایی با رشد نامناسب تولید ‌‌کنند که این امر، افزایش هزینه‌‌های تولید را به دنبال داشته است.

زاهدی‌فرد گفت: همچنین اداره کل شیلات خوزستان هیچگونه پیگیری برای باز کردن دریچه‌‌ای غیر از بازار عراق نداشته و بازار عراق که در چند سال گذشته یک فرصت بود تا بتوانیم بازارهای جدید و مراکز عمل‌آوری را راه‌اندازی کنیم متاسفانه با فرصت‌سوزی مسئولان روبه‌رو شده و اقدام مطلوبی برای بهبود وضعیت صنعت آبزی‌پروری خوزستان نداشته است.

این پرورش دهنده ماهی ادامه داد: متاسفانه فرصت‌سوزی‌های اداره کل شیلات باعث شده تا شاهد جولان دلالان بی‌‌انصاف و زد و بند آنها روی سرمایه تولیدکنندگان باشیم و همین امر موجب می‌شود تا سرمایه تولیدکنندگان که بخش عمده‌ای از آن هم تسهیلات بانکی است در مسیر ضرر و زیان قرار گیرد که این موضع باعث تهدید اعتبارات دولتی و به تبع آن کاهش اشتغال در این بخش می‌شود.

بازرس نظام صنفی کشاورزی خوزستان تاکید کرد: در صورتیکه اصلاحات اساسی در اداره کل شیلات خوزستان صورت نگیرد باید شاهد این باشیم که صنعت آبزی‌پروری خوزستان به سرنوشت سایت پرورش میگوی چوئبده آبادان مبتلا شود.

وی در پایان یادآور شد: پرورش میگوی چوئبده آبادان یکی از موفق‌ترین سایت‌های پرورش دهنده میگو بود که به دلیل بی‌تدبیری و مشکلات زیاد عملا تعطیل شد.

*سایت‌های پرورش آبزیان هندیجان در انتظار تصمیم سازمان آب و برق

در این ارتباط رئیس اداره شیلات هندیجان اظهار کرد: بزرگترین مشکل پرورش ماهی و میگو در این شهرستان عدم اعطای مجوز آب به تعاونی‌های پرورش ماهیان گرمابی است.

فرامرز مزارعی گفت: در این شهرستان شش ماه است که تعاونی‌های جدید برای اقدام در این زمینه معرفی شده‌اند اما با توجه به عدم همکاری سازمان آب و برق به هیچ نتیجه‌ای نرسیده‌اند.

وی ادامه داد: سایت یک هزار هکتاری پرورش میگو در هندیجان با شکل‌گیری 20 تعاونی و یکصد و 40 نفر در شهرستان شکل رسمی به خود گرفت اما بنا به دلایلی از سوی دولت مورد حمایت قرار نگرفت و به سازمان اتکا واگذار شد.

رئیس اداره شیلات هندیجان همچنین عنوان کرد: بعد از این قضیه سایت 450 هکتاری پرورش ماهی نیز با برخورداری از مجوز برداشت آب در استان مطرح شد که کار خود را آغاز کند.

وی افزود: اما کار این سایت پرورش مستعد در شهرستان آغاز نشد و همچنان بلاتکلیف باقی نماند.

مزارعی بیان کرد: این سایت نیز متشکل از فارغ التحصیلانی بودند که تخصص در رشته پرورش ماهی و میگو داشتند.

وی اضافه کرد: زمین مناسب در هندیجان جنوبی برای پرورش ماهی و میگو وجود دارد اما مسئولان باید برای حمایت از این بخش تلاش مضاعفی کنند.

رئیس اداره شیلات هندیجان خاطرنشان کرد: مطالعات برای احداث این سایت با نام «آبزیان گستر» در هندیجان جنوبی نیز تشکیل شد و مساحتی برابر با 400 هکتار است.

وی می‌گوید: شیلات برای احداث این سایت موافقت کرد و نظام مهندسی نیز به امور آب استان این پروژه را معرفی کرد اما با وجود همه حمایت‌های صورت گرفته توسط فرماندار، نماینده مردم هندیجان در مجلس و امام جمعه، متاسفانه مجوز آب به این سایت اعطا نشد.

مزارعی عنوان کرد: سازمان آب و برق ما را معطل کرده است و در صورت اعطای مجوز برداشت آب به این سایت‌های پرورش میگو و ماهی، کار پرورش و تولید در این خصوص آغاز خواهد شد.

وی بیان کرد: هم اکنون سایت یک هزار هکتاری میگو زیر نظر بازنشستگان سپاه کهگیلویه و بریواحمد و خوزستان است و در انتظار مجوزهای لازم برای راه‌اندازی!

رئیس اداره شیلات هندیجان تصریح کرد: سایت 450 هکتاری پرورش ماهی نیز زیر نظر بازنشستگان جهاد نصر میثاق در انتظار مجوز برداشت آب توسط سازمان آب و برق استان است.

*فعالیت تعاونی‌های غیرمجاز پرورش ماهی و میگو در شادگان

معاون فرماندار شادگان نیز در همین راستا اظهار کرد: 42 تعاونی با تبلیغاتی که سال گذشته توسط فرمانداری انجام گرفت در شهرستان تشکیل شد و پس از آن نیز اتحادیه‌های شرکت‌های تعاونی پرورش آبزیان (ماهیان گرمابی) در این منطقه راه اندازی شد.

نعمت‌الله آلبوغبیش همچنین عنوان کرد: این تعاونی‌ها همه کارهایشان را برای راه‌اندازی سایت انجام دادند و قرار بود از محل کارگروه توسعه بخش کشاورزی به آنها زمین و تسهیلات ارائه دهد.

وی گفت: همچنین قرار بود که دولت زیرساخت‌های لازم را نظیر جاده دسترسی، حوضچه‌ها و پمپاژ برای تعاونی‌ها فراهم کند که این امر نیز محقق نشد.

معاون فرماندار شادگان بیان کرد: البته زمین در بخش دارخوین و در روستای مسعودی برای راه‌اندازی این سایت در نظر گرفته شد که ابتدا یک هزار هکتار بود که به دلایلی به 800 هکتار تقلیل یافت و به دستور استاندار قبلی مجوز برداشت آب گرفت.

وی اضافه کرد: اما تاکنون سازمان آب و برق یا معاونت حفاظت و بهره‌برداری در منابع آب سازمان آب و برق استان مجوز را برای این امر به سایت پرورش ماهی و میگوی این شهرستان نمی‌دهد!

آلبوغبیش بیان کرد: زمین احداث این سایت توسط منابع طبیعی آماده است اما برای واگذاری زمین باید مجوز آب اعطا شود که متاسفانه چنین امری محقق نشده است.

وی خاطرنشان کرد: قرار است هفته آینده برای مطرح کردن این مشکلات با مسئولان استانی جلسه‌ای برگزار کنیم بلکه مشکلات حل و فصل شود و مدیران این تعاونی‌ها از بلاتکلیفی درآیند.

معاون فرماندار شادگان ادامه داد: اعضای این تعاونی‌ها 100 درصد بومی هستند و امیدواریم با اعطای تسهیلات بتوانند همچنان که انتظار می‌رود اشتغالزایی مطلوبی در سطح شهرستان ایجاد کنند.

وی توضیح داد: تسهیلاتی که قرار بود به تعاونی‌های مربوطه اعطا شود نیز با توجه به بسته شدن کارگروه توسعه بخش کشاورزی در پایان سال 92، به امسال موکول شده که برای این امر در جلسات کشاورزی شهرستان نیز موارد را پیگیری خواهیم کرد.

آلبوغبیش بیان کرد: چند روز پیش نیز 15 تن از مدیران این تعاونی‌ها به فرمانداری مراجعه کردند و اذعان داشتند در صورت اعطای مجوز آب بدون دریافت تسهیلات کار خود را آغاز می‌کنند زیرا بیکار هستند و به شدت جویای کار و تعیین تکلیف تعاونی‌هایشان!

وی در پاسخ به سوال خبرنگار مبنی بر چگونگی فعالیت فعلی تعاونی‌های پرورش ماهی و میگو در شهرستان شادگان ابراز داشت: تعاونی‌های موجود در این شهرستان بدون مجوز در حال فعالیت هستند و با توجه به آمار بیکاری بسیار بالا در این شهرستان هر چه بیشتر حمایت مسئولان را می‌طلبد.

وجود رودخانه‌های بی‌نظیر و پرآب در استان و هم مرزی با کشور عراق و بازارهای آن از سوی جنوب خوزستان از جمله دیگر مزایا برای توجه بیشتر به مقوله پرورش ماهی و میگو در استان محسوب می‌شود که نیاز است هر چه مضاعف‌تر مورد توجه مسئولان کشورمان قرار گیرد. این فرصت‌ها در خوزستان غنیمت است که متاسفانه با بی‌مهری و سردی هر چه تمام مواجه شده‌اند.