خوزنیوز/ مجتبی گهستونی: چند سالی است که به منظور حفاظت از گونه ای کمیاب و یا در معرض خطر حیوانات اقدام به تکثیر در اسارت می کنند.

این اقدام در خوزستان با وجود مرگ و میرهایی که در سایت گوزن زرد ایرانی کرخه شوش و میان آب دزفول صورت گرفته و اخیرا به سایت نگهداری و تکثیر آهو میشداغ رسیده به نظر می رسد به پروژه ای شکست خورده بدل شده است.


این روزها آهوان میشداغ یکی بعد از دیگری کشته می شوند و بوی تعفن لاشه های آنها در کل منطقه پیچیده می شود بدون اینکه کسی دلیل اصلی آن را بداند یا بخواهد معترض شود.

اداره کل محیط زیست استان خوزستان می خواهد به هر قیمتی که شده در منطقه فنس کشی شده صد هکتاری میشداغ آهو رها کند تا دنباله رو یک سیاست معدوم باشد چرا که حدود یک میلیارد تومان صرف ایجاد فنس در میشداغ شده است. این مبلغ که معادل استخدام صدها محیط بان است اما هم اکنون فقط یک محیط بان با یک چوبدستی و به طور جدی و شبانه روزی کار حفاظت و مراقبت از آهوان میشداغ را به عهده دارد و همین یک محیط بان است که سبب نگهداری و افزایش جمعیت آهوی منطقه شده است.

 از زمانی که در این منطقه محدوده فنس کشی شده ایجاد گردیده، ده ها آهوی منطقه به صورت فجیعی کشته شده اند. این در حالی است که به خاطر مرزی بودن منطقه و وجود 8 سال جنگ تحمیلی نسل آهوان منطقه منقرض نشد. محوطه فنس کشی شده در زمان مهندس محمودی به منظور تکثیر آهو در اسارت ایجاد شد ولی ایشان با قصد اینکه از استان های دیگر برای این محدوده فنسی آهو انتقال می دهد دست به احداث این مرکز تکثیر در اسارت زد.

ایجاد فنس در منطقه میش داغ اشتباهی بس بزرگ بود چرا که در این منطقه آهوی بومی حضور دارد و هیچ نیازی به انتقال آهو از استان های همجوار و ایجاد فنس کشی نبود. در حال حاضر جمعیت مناسبی از آهو در منطقه میشداغ وجود دارد و چنانچه حمایت شود در آینده بسیار نزدیک بدون نیاز به تکثیر در اسارت شاهد تشکیل جمعیت های بزرگ این آهو در منطقه خواهیم بود.

در حال حاضر برای اداره کل محیط زیست خوزستان این موضوع کاملا روشن است که جمعیت بسیار خوبی از آهو در منطقه وجود دارد و نیازی به تکثیر در اسارت نیست ولی متاسفانه با شدت هرچه بیشتر هنوز اصرار دارد که باید حتما در این فنس آهو قرار داده شود، این اصرار تاکنون به دلیل نحوه انجام ناصحیح اش منجر به مرگ چندین  راس آهو شده است.
 
در این سال ها اداره کل خوزستان در حوزه محیط طبیعی خود جهت زنده گیری آهو از منطقه روش های مختلفی به کار برده که هیچ یک از این روشها موفق نبوده و موجب تلف شدن ده ها آهو شده است. قرار دادن جایزه برای افراد بومی جهت گرفتن بره آهو در منطقه و تشویق چوپانان به این کار ضربه سخت و جبران ناپذیری بر پیکره جمعیت های کوچک تازه جان گرفته میشداغ وارد ساخت. یکی از بی رحمانه ترین و بدترین روش ها دنبال کردن و خسته کردن آهو توسط نگهبانان فنس مستقر در محدوده فنس کشی شده است. چون زمانی که بره ها توسط انسان گرفتار و از مادرشان جدا می شوند، آهویِ مادر نیز بعد از مدت کوتاهی به علت انباشت شیر در پستان دچار عفونت گردیده و جانور را از پا در می آورد و اگر ماده آهو گرفتار شود نوزادش از گرسنگی خواهد مرد و این در حالی است که هر دو اتفاق برای آهوان میشداغ در سال 93 به وقوع پیوسته است.

تکثیر در اسارت تاکنون توسط هیچ نهاد علمی در دنیا مورد تایید قرار نگرفته است و چنین طرح هایی همیشه با شکست مواجه بوده اند.

بنا به گفته متخصصین اگر جانوری مثل آهو را سالها در قفس نگهداری نمود بسیاری از غریزه های آن دچار بی نظمی و حتی فراموشی می شود و اگر به فرض هم موفق به رها سازی در طبیعت شدند بدلیل اینکه جانور کروکی منطقه در ضمیر ناخود آگاهش نیست، خیلی سریع توسط دشمنان طبیعی و غیر طبیعی از بین می رود. زیستگاه طبیعی برای موجودی مثل آهو در حکم یک خانه بوده و آنچنان راهها و بی راهه ها را می شناسد که در عقل ما نمی گنجد، به راه های فرار و محل استقرار و حضور دشمنان طبیعی و هم چنین آبشخورها کاملاً آشنایی دارد. همانطوری که می دانید با توجه به نیاز سیستم بدن آهو به  ویتامین ها و مواد معدنی، لازم است از یک رژیم غذایی معین پیروی نماید که بصورت غریزی می بینیم آهو برای پیروی از این رژیم و تامین یک یا چند عنصر حیاتی مورد نیاز بدن خود ده ها کیلومتر راه پیمایی می کند تا بتواند از یک یا چند نوع گیاه بومی در طبیعت استفاده کند. این در حالیست که آهوان تازه آزاد شده از اسارت، به آدرس هیچ چراگاهی آشنا نیستند و از طرفی غرایز جانور دچار ناهنجاری شده و خیلی زود مرگش فرا رسیده و از بین می رود. در یک کلام طرحهای تکثیر در اسارت اشتباه فاحشی است که جز تلف کردن هزینه های هنگفت و حتی ضرر به خود حیات وحش چیزی به همراه  ندارد. گاهی یک موجود زنده را بدلیل اینکه زیستگاهش از بین رفته است در پشت میله های فنس نگهداری می کنند که البته از روی ناچاری این کار صورت می گیرد تا نسل حیوان منقرض نشود مانند شیر ایرانی که در هند نگهداری می شود و این تنها راه نجانش است اما برای گونه های همچون آهو میشداغ نگهداری در اسارت با وجود دشت و صحرای فراخ پاسخگو نیست.

در اینجا یک سوال مطرح می شود که با وجود آهوی آزاد و بومی منطقه که در سالهای اخیر در میشداغ به جمعیت خوبی رسیده است، از یک طرف و از طرفی کار پرورش در اسارت جز ضرر و زیان چیزی به ارمغان نمی آورد و با توجه به اینکه آهوی میشداغ یا آهوی بستان به تایید بهترین متخصصین یک نوع دیگری از آهو که با سه گونه دیگر آهو در کشور فرق دارد و تازه جمعیتهای کوچکی از آن به وجود آمده است و شدیداً نیاز می باشد که در خود زیستگاه حفظ شوند، چرا باز هم اداره کل محیط زیست استان خوزستان در حوزه محیط طبیعی خود اصرار دارد در درون فنس این آهوها را وارد کند ؟ و این موضوع در  صورتی است که در طی یک سال گذشته، 14 آهو در این تلاش ها از سوی محیط زیست خوزستان برای زنده گیری کشته شده اند. آیا فاجعه ای از این بزرگتر هم هست که افرادی که نام محیط زیست را در حوزه محیط طبیعی با خود یدک می کشند باعث نابودی یکی از گونه  های در خطر انقراض استان خوزستان شوند؟