دومین جلسه انجمن کتابخانههای عمومی و نهضت مطالعه مفید 20 مرداد 93 در کتابخانه باهنر اهواز برگزار شد.
منصور کوهیرستمی سرپرست کتابخانههای عمومی اهواز، در اين جلسه اظهار کرد: در سطح کشور چهار شاخص اصلی در بحث کتابخوانی داریم که برنامههای کاری و افق کاری بر اساس آن مشخص شده است.
وی با اشاره به این چهار شاخص اصلی گفت: شاخص اول کتابخانه، شاخص دوم زیربنا، شاخص سوم کتاب و شاخص چهارم عضو است.
او ادامه داد: در حال حاضر 35 کتابخانه در اهواز وجود دارد كه به ازای هر 35 هزار و 369 نفر اهوازی ميباشد.
كوهيرستمي بيان كرد: در بحث زیر بنا ما 19907 متر مربع فضای زیربنا داریم که سرانه هر 100 نفر اهوازی يك متر و 61 سانتی متر در اهواز است. در حالی که در ایران 1404 باید به ازای هر نفر هشت مترمربع فضا داشته باشیم و به آن نقطه برسیم.
وی توضیح داد: همچنین در شاخص کتاب 439686 جلد کتاب در کتابخانههاي ما موجود است و سرانه کتاب در اهواز به ازای هر 100 نفر 36 جلد است. در حالی که در ایران 1404 باید به ازای هر 100 نفر 400 جلد کتاب داشته باشیم و این یعنی این که 365 جلد کتاب کم داریم.
او درباره شاخص عضو به عنوان یک شاخص کلیدی اظهار کرد: در حال حاضر 36901 نفر عضو هستند. به عبارتی سه درصد جمعیت اهواز عضو کتابخانه هستند اما طبق ایران 1404 باید به 35 درصد برسیم.
وي تصريح كرد: رسیدن از سه درصد عضو به 35 درصد یکی از چالشهای بزرگ نه تنها در اهواز بلکه در کل کشور است.
سرپرست كتابخانههاي عمومي اهواز توضیح داد: یکی از مباحثی که کمبود عضو را در استان ما توجیه میکند این است که خیلی از مناطق شهری اهواز فاقد کتابخانه عمومی هستند. طی پژوهش و ارزیابی که انجام دادهایم بررسی کردهایم که آیا کتابخانههای ما در مناطق بهینه قرار گرفتهاند یا خیر؟
او اضافه کرد: نتایج پژوهشها نشان داد که بیش از نیمی از کتابخانهها در مناطق بهینه هستند اما در مکان مناسبی قرار نگرفتهاند.
كوهیرستمي خاطرنشان كرد: با نگاه مثبتي که فرماندار اهواز داشته برای اولین بار اعتبارات ساخت سه کتابخانه در اهواز تأمین شده و بر اساس مطالعات انجام شده مناطق بهینه برای ساخت شناسایی شدهاند. رویکرد ما نیز این بوده است که ابتدا مناطقی که فاقد کتابخانه بودهاند و در حاشیهها و مناطق محروم شهری هستند را انتخاب کنیم که بر همین اساس ما سه منطقه شامل منبع آب، ملاشیه و کوی نبوت را انتخاب کردهایم.
او ادامه داد: در صورت واگذاری زمین ما در ماههای مهر و شهریور میتوانیم با اولین اعتبارات اقدام به ساخت آنها کنیم.
سرپرست كتابخانههاي عمومي اهواز توضیح داد: شاخصهای ما علیرغم رشدی که در 2 سال گذشته داشتهاند هنوز خیلی با حد مطلوب فاصله دارند.
وي درباره همگامی اداره کتابخانهها با بحث اطلاعات و فناوری روز گفت: ما تاکنون سه سامانه را برای امکان استفاده عام طراحی کردهایم. اولین سامانه ما «سامان» نام دارد. هر عضوی که در یکی از کتابخانههای اهواز عضو شود با این سامانه امکان استفاده از 1300 کتابخانه در سطح کشور را دارد. سامانه بعدی ما شبکه کتابخانان حرفهای است که این شبکه بزرگترین شبکه اجتماعی کتاب ایران محسوب میشود و در استان خوزستان 25 هزار نفر عضو اين شبكه هستند و از خدمات آن استفاده میکنند.
وی با اشاره به سومین سامانه که طراحی شده گفت: این سامانه «پایگاه نمایه نشریات» است که این پایگاه به نوعی بزرگترین پایگاه مقالات علمی ـ تخصصی است و به صورت Online نزدیک یک میلیون و 300 هزار مقاله دارد که اعضای آن میتوانند به صورت رایگان از آنها استفاده کنند.
سپس اسماعیل ارزانیبیرگانی، فرماندار اهواز، گفت: ما در فرمانداری کاری که از دستمان برمیآید این است که تعدادي کتابخانه به شهر اضافه کنیم و بودجهای را برای کتابخانهها اختصاص دهیم و به نظر میرسد که میشود مشكل قسمتی از مناطقی را که دسترسی به کتابخانه ندارند را حل کنیم.
او خاطرنشان کرد: فرهنگ همیشه بخش مظلوم جامعه بوده چراکه این مقوله یک بحث نرمافزاری است و بازدهی آن طولانی مدتی محسوب میشود. مثلاً من به عنوان یک فرماندار وقتی میخواهم کاري را برنامهریزی کنم ابتدا مسايلی همچون امنیت، بهداشت، اقتصاد و غیره را در اولویت کاری خود قرار میدهیم. لذا امور فرهنگی در اولویتهای پایینتر قرار میگیرند.
او بیان کرد: مدیران مجموعه کتابخانهها باید برنامه داشته باشند. سیستم کتابخوانی یک سیستم تخصصی است و کسانی که در این مقوله وارد میشوند تخصص خاص دارند. من معتقد هستم مدیران کتابخانهها باید دقیق بدانند که چه قدر در روز به کتابخانهها مراجعه میکنند و چرا مراجعات در منطقه آنها این قدر کم است؟
ارزانيبيرگاني توضيح داد: مدیران کتابخانهها باید حتماً یک ارزیابی از منطقه خودشان داشته باشند زيرا نمیتوانیم نسخه واحدی را برای همه شهرستان اهواز اعمال کنیم. هر منطقه با توجه به فرهنگی که در منطقه وجود دارد باید ارزیابی شود. مثلاً در مناطق عربنشین یک مدل باید اعمال شود و در مناطق عجمنشین به گونه دیگر باید برخورد شود. مدل جذب کردن و کشاندن مردم در هر منطقه باید با توجه به شرایط و فرهنگ مردم همان منطقه باشد.
او توضیح داد: مطمئن باشید که برای من به عنوان یک فرماندار جذب هر نفر به سیستم کتابخوانی به معنی بالا بردن ضریب ایمنی در منطقه میباشد. ما باید در فضای کتابخانهها فرهنگی را به وجود بیاوریم که مردم به این سمت بیایند.
وي با بیان این که در شهری مثل اهواز هنوز تعداد کتابخانهها کم هستند گفت: هنوز ساختار فیزیکی بسیاری از مجموعهها نیز مناسب نيست اما همان چیزی که ایجاد شده است خوب است و ما میتوانیم چیزهای دیگری به وجود بیاوریم.
فرماندار اهواز تصريح كرد: مدیران کتابخانهها نباید دچار روزمرگی شوند و بايد از فرهنگ، علم و تخصصی که دارند استفاده کنند. ما در کتابخانهها باید به جایی برسیم که بتوانیم راهکارهایی را برای جذب علاقهمندان به کتاب طراحی کنیم.
ارزانیبیرگانی توضیح داد: در هر شغلی که هستيم اگر با صداقت کارمان را انجام دهیم و احساس تعهد کنیم و علاقه به شغلمان داشته باشیم همه چیز درست میشود.
وی بیان کرد: مقوله آمار در خدماترسانی به مردم خیلی مهم است و انتظار داریم که مدیران کتابخانهها این را مد نظر قرار دهند که در یک کتابخانه چه قدر مراجعه کننده دارند. ما آمار غلط نمیخواهیم. این مملکت را همین آمارهای غلط و دروغ نابود کرد. ما آماری میخواهیم که وجود خارجی داشته باشد تا بتوانیم از آن استفاده کنیم و بر اساس آن برنامهریزی کنیم.
او افزود: از مدیران كتابخانهها انتظار داریم که مشکلات خودشان را برای ما ارايه بدهند نه آن چیزی را که در کتابها نوشته شده است.
وی توضيح داد: فرهنگ ما در اهواز با استانهای دیگر فرق دارد یکی از مشکلات ما این است که از تهران برای ما نسخه میپیچند و نسخه آنها به درد ما نمیخورد.
او اضافه كرد: حتی در سلیقه کتاب هم استانها با هم متفاوت هستند. شاید در خوزستان مردم ما کتابهایی را میخوانند که تهرانیها نمیخوانند و آنها نیز کتابهایی را میخوانند که ما در خوزستان نمیخوانیم یا مثلاً کتابهایی که در دانشگاهها است با کتابهایی که در کتابخانه یک محله موجود است کاملاً متفاوت است.
سپس زیبا صالحپور، عضو شورای شهر اهواز، گفت: کتاب و کتابخوانی در جامعه ما به دلایل مختلفی کم رونق شده است.
وی ادامه داد: یکی از موضوعاتی که باید به آن توجه شود این است که بين كتابخانهها و آموزش و پرورش بايد تعامل صورت گیرد و از دوره ابتدایی باید دانش آموزان را با کتاب آشنا کرد.
او بیان کرد: مشکل دیگری که داریم این است که بحث تحقیق و پژوهش آن گونه که باید در آموزش و پرورش ما گنجانده نشده است.
وی بیان کرد: نهاد کتابخانهها اگر میخواهد کتابخوان حرفهای تربیت کند باید رابطهاش را با آموزش و پرورش تقویت کند.
همچنین در این نشست از سوی نهاد کتابخانههای استان طرحی با عنوان "نحوه جذب دانش آموزان به کتابخانههای عمومی و شیوههای ارايه خدمات کتابخانه به آنها" معرفي شد. این طرح قرار است در چهار مدرسه اهواز شامل دبیرستان دخترانه امام خمینی (ره)، مدرسه راهنمایی دخترانه پاینده، دبستان دخترانه عصمت و دبیرستان پسرانه شهید براتی به صورت آزمایشی با هدف افزایش سرانه مطالعه، افزایش عضویت، ترغیب دانش آموزان به مطالعات غیردرسی و ایجاد عادت به تحقیق و پژوهش اجرا شود.