مديركل دفتر تأليف و برنامه‌ريزي كتب درسي ابتدايي و متوسطه نظري وزارت آموزش‌وپرورش مهم‌ترين توليد و محصول سازمان پژوهش اين وزارتخانه را "برنامه‌هاي درسي" عنوان كرد و از مديران و رؤساي ادارات آموزش‌وپرورش خواستار توجه به محتواي آموزشي و اختصاص بخشي از زمان كاري خود براي آشتي با اين برنامه‌ها و كتاب‌ها شد.

محمود اماني‌طهراني در نشست رؤساي ادارات آموزش‌وپرورش استان كه امروز در سالن جلسات پژوهشكده تعليم و تربيت اين اداره‌كل برگزار شد، با اشاره به هويت‌هاي خاص جغرافيايي، تاريخي، صنعتي، اقتصادي، فرهنگي و علمي خوزستان، اين هويت‌ها و سوابق را در لحاظ اين پيشينه در برنامه آموزشي، مسئوليت‌آور دانست و اظهار داشت: از ديد بيروني مهم‌ترين توليد سازمان ما، كتاب‌هاي درسي اما از نگاه سازمان، مهم‌ترين توليد آن برنامه‌هاي درسي است كه در كوتاه‌ترين تعريف "نقشه يادگيري" اطلاق مي‌شود.

وي خاطرنشان كرد: اولين چيزي كه در برنامه درسي نوشته مي‌شود، هدف است؛ هدف مهم‌ترين عنصر برنامه درسي است زيرا اگر مقصد را به‌درستي تعريف كنيم، مسيرهاي رسيدن به اين هدف نيز به‌درستي مشخص مي‌شود؛ اگر هدف را درست بشناسيم آزادي مدير و معلم مدرسه هم تضمين مي‌شود زيرا يك مدير مقتدر و با قدرت تصميم‌گيري، مديري است كه در درجه نخست هدف را به‌خوبي مي‌شناسد.

مديركل دفتر تأليف و برنامه‌ريزي كتب درسي ابتدايي و متوسطه نظري وزارت آموزش‌وپرورش عنصر دوم در نگارش برنامه درسي را محتوا عنوان كرد و توضيح داد:‌ محتوا به معني اين‌كه چه چيزي را مي‌خواهيم به دانش‌آموز تعليم دهيم؛ همچنين عنصر سوم روش ياددهي و يادگيري و عنصر چهارم ارزشيابي است و در هر برنامه درسي اين چهار عنصر وجود دارد اما برنامه درسي تا مدل ده عنصري هم نگارش مي‌شود كه به‌طور مثال افزون بر اين داراي عناصري مانند تجهيزات موردنياز، فضاي مورد نياز، زمان موردنياز، صلاحيت‌هاي معلم موردنياز و... است.

اماني‌طهراني با تاكيد بر اين‌كه اولين و مهم‌ترين توليد سازمان برنامه درسي است، خاطرنشان كرد: برنامه درسي داراي سطوح مختلفي است كه يك سطح آن برنامه درسي ملي نامگذاري مي‌شود و تقريبأ در همه جاي دنيا سندي تحت‌عنوان برنامه درسي ملي وجود دارد كه نقشه كل يادگيري است و از اين سند 11 برنامه درسي زاده مي‌شود.

وي با اشاره به تعريف 11 حوزه تربيت و يادگيري در اين سند، افزود: حوزه‌هاي تربيت و يادگيري در برنامه درسي ملي از حكمت و معارف اسلامي آغاز و به آداب و مهارت‌هاي زندگي و بنيان خانواده ختم مي‌شود. رياضي، علوم، هنر، تربيت‌بدني و كار و فناوري هم از ديگر حوزه‌هاي يادگيري است كه هر كدام به‌طور جداگانه شامل يك برنامه درسي، هدف، محتوا، روش‌هاي يادگيري و ياددهي و بسياري از اجزاي ديگر است.

مديركل دفتر تأليف و برنامه‌ريزي كتب درسي ابتدايي و متوسطه نظري وزارت آموزش‌وپرورش توليد دوم سازمان را مجموعه كتب درسي عنوان و اظهار كرد: كتب درسي از مجموعه‌هاي پرسابقه و به عنوان يك افتخار در تاريخ كشور است، به طوري‌كه در كل اين منطقه ايران قبل از هر كشور ديگر مانند تركيه و عراق داراي كتاب درسي بوده‌است. نكته جالب اين است كه كتاب درسي ايران را در بسياري از زمان‌ها معلمان تأليف كرده‌اند و در حال حاضر هم همين‌طور است و تمام كارشناساني كه در سازمان كتاب مي نويسند، در بدو خدمت معلم بوده‌اند.

اماني‌طهراني با اشاره به توليد هزار و 48 عنوان كتاب درسي در اين سازمان، خاطرنشان كرد: ‌اين كتب در تيراژ 130 ميليون جلد در سال چاپ و منتشر مي شود كه عمده شمارگان كتب به‌ترتيب در پايه‌هاي ابتدايي، دوره اول متوسطه، دوره اول متوسطه نظري و در نهايت كمترين شمارگان در دوره‌هاي فني‌وحرفه‌اي و كار دانش است. به لحاظ عنوان نيز بيشترين عنوان كتب مربوط به دوره‌هاي فني‌وحرفه‌اي و كاردانش به دليل تنوع در اين شاخه‌ها و رشته‌هاست.

وي افزون بر كتب درسي به توليد كتاب راهنماي معلم و تربيت معلم در اين سازمان اشاره كرد و گفت: تمام كتاب‌هاي توليد سازمان علاوه بر اين‌كه به‌صورت مكتوب در اختيار دانش‌آموزان و دانشجويان قرار مي‌گيرد، بر صفحات اينترنتي نيز قابل دسترس و بارگذاري است. پايگاه كتاب‌هاي درسي وزارت آموزش‌وپرورش، اداره‌كل نظارت بر توزيع و نشر مواد آموزشي، فايل pdf همه كتب قديم و جديد دوره‌هاي ابتدايي، راهنمايي و متوسطه را در اختيار همگان قرار داده‌است.

مديركل دفتر تأليف و برنامه‌ريزي كتب درسي ابتدايي و متوسطه نظري وزارت آموزش‌وپرورش ادامه‌داد: ايران تنها كشوري است كه اين مجموعه را به‌صورت رايگان و آزاد منتشر كرده و در اختيار همگان قرار داده‌است زيرا ديد اشاعه‌اي ما بر نگاه تجاري‌، غلبه دارد و در حال حاضز نيز با استفاده از همين فايل‌ها برخي از اين كتب به زبان‌هاي انگليسي يا اردو ترجمه شده و در مدارس بعضي كشورها مانند پاكستان تدريس مي‌شود.

اماني‌طهراني با توصيه به مديران و رؤساي ادارات آموزش‌وپرورش براي اختصاص يك يا دو ساعت از زمان كاري خود براي آشتي با اين كتاب‌ها، برنامه‌ها و فضاي محتوايي، توليد ديگر سازمان را مجلات رشد مشتمل بر مجموعه‌اي از مجلات دانش‌آموزي و معلمي برشمرد و خاطرنشان كرد: مجموعه رشد معلم شامل رشد آموزش ابتدايي، رشد تكنولوژي آموزشي، رشد مديريت مدرسه، رشد مدرسه فردا و رشد مشاور منتشر مي‌شود.

وي افزود: مجلات رشد تخصصي شامل رشد فيزيك، شيمي، ادبيات، قرآن، معارف، زبان انگليسي، زيست‌شناسي و زمين‌شناسي و رشدهاي دانش‌آموزي شامل رشد دانش‌آموزان پايه اول با عنوان رشد كودك، پايه‌هاي دوم و سوم با عنوان رشد نوآموز، پايه‌هاي چهارم، پنجم و ششم با عنوان رشد دانش‌آموز، پايه‌هاي هفتم، هشتم و نهم با عنوان رشد نوجوان و پايه‌هاي دهم، يازدهم و دوازدهم با عنوان رشد جوان در مجموع حدود 40 عنوان مجله رشد در تيراژي حدودي 600 تا 700 هزار نسخه است كه شمارگان آن نزديك به 40 ميليون در سال مي‌رسد؛ اين مجموعه به هم پيوسته نيز از ابداعات نظام آموزشي ايران است.

اماني‌طهراني با بيان اين‌كه معتقدم هسته مجلات رشد به‌خوبي اداره شده‌است، يادآور شد: قبل از انقلاب تنها يك مجله به نام "پيك" به مدارس وارد مي‌شد كه پس از انقلاب به 40 عنوان افزايش يافته‌‌است؛ همچنين مجلات رشد كاملا با برنامه درسي ملي مرتبط است و نقشه، هدف، قلم و هويت دارد. تمام مجلات رشد نيز روي سايت roshd.mag.ir قابل ملاحظه است و يك‌ماه قبل از چاپ نسخه آن بارگذاري مي‌شود؛ در حال حاضر شماره سوم مجله رشد امسال مربوط به آذرماه توزيع شده‌است.

مديركل دفتر تأليف و برنامه‌ريزي كتب درسي ابتدايي و متوسطه نظري وزارت آموزش‌وپرورش افزود: البته بر روي اين پايگاه به جز مجلات رشد، محتواي ديگري نيز به‌نام مجله "جوانه" قرار مي‌گيرد كه همه كتاب‌هاي مناسب آموزشي موجود در بازار و مورد تأييد سازمان در آن فهرست شده‌است زيرا فرايندي به نام ساماندهي كتب آموزشي در سازمان وجود دارد كه نتيجه آن هر ساله در اين كتاب منتشر و با تيرا‍ژ 100 هزار نسخه به مدارس ارسال مي‌شود كه فهرست كتاب‌هاي مناسب آموزشي براي پايه‌هاي مختلف است.

اماني‌طهراني مجله الكترونيكي "چشم‌انداز" شامل برترين مقالات آموزش و پرورشي جهان را از ديگر توليدات سازمان برشمرد و با معرفي و توصيه آن به كساني كه اهل مطالعه تعليم و تربيتي هستند، افزود: در حال حاضر 9 شماره چشم‌انداز در پايگاه مجلات رشد قابل دسترسي است. اين مجلات برترين مقالات آموزش و پرورشي جهان را انتخاب، ترجمه و با متن اصلي و فارسي ارائه مي‌دهد كه البته دربرگيرنده مقالات به‌روزترين مجلات و مناسب استفاده مديران و معلمان است؛ همچنين هر كدام از مجلات داراي يك عنوان محوري و موضوعي است.

وي بخش ديگر سازمان را دفتر تكنولوژي آموزشي با مأموريت پيگيري جريان فيلم‌ها و نرم‌افزارهاي آموزشي عنوان كرد و با اشاره به جشنواره آموزشي و تربيتي فيلم رشد، ادامه داد: اين جشنواره فيلم‌هايي با موضوع تعليم و تربيت در همه سبك‌هاي توليد فيلم اعم از انيميشن، فيلم كوتاه، بلند، داستاني، مستند و آموزشي را دربرمي‌گيرد و حتي صنعت فيلم‌سازي در ايران را تكاني داده‌است.

اماني افزود: به‌طور مثال در جشنواره امسال فيلمي از حيات وحش ايران در منطقه زاگرس با عنوان "حيات در رگ‌هاي سنگ" به نمايش درآمد كه چيزي از استاندارد مستند بي‌بي‌سي كم نداشت و علاوه بر آن يك متن علمي ويراسته بود و پاره‌اي از گونه‌هاي جانوري مانند افعي دم‌عنكبوتي را كه تنها گونه ثبت‌شده در اين منطقه و جهان است، براي نخستين بار نمايش مي‌داد؛ فيلم‌هاي رشد نيز يك مجموعه بسيار عالي در اختيار كاربران قرار مي‌دهد كه بسياري از آن‌ها از پايگاه رشد قابل بارگذاري است. سياست امسال سازمان هم تقويت پيوسته اين بخش بوده‌است و به همين دليل امسال براي هر زنگ مدرسه يك قطعه و در مجموع 10 هزار قطعه، روي سايت قرار گرفت.

وي بخش ديگري از فعاليت‌هاي اين سازمان را تحت‌عنوان سايت شبكه ملي مدارس ايران – شبكه رشد – به‌عنوان سايت پشتيبان تمام مدارس كشور معرفي و خاطرنشان كرد: تقريبأ برند سازمان با كلمه رشد شناخته شده‌است؛ اين پايگاه همه دوره‌هاي آموزشي كتب درسي در پايه‌هاي مختلف را در فيلم‌هاي كوتاه 5 تا 7 دقيقه‌اي در اختيار كاربران قرار داده‌است؛ به طور مثال كتب رياضي پايه‌هاي سوم، چهارم، ششم، هفتم و هشتم، مطالعات اجتماعي، فارسي، مهارت‌هاي نوشتاري و علوم صفحه به صفحه و مفهوم به مفهوم به‌طور كامل فيلمبرداري شده و روي سايت قرار گرفته‌است.

اماني‌طهراني با اشاره به بخش انتشارات مدرسه تصريح كرد: در انتشارات مدرسه يك بخش جديد تحت‌عنوان پخش مدرسه از حدود يك‌ماه پيش راه‌اندازي شده‌است كه هر توليد سازمان اعم از فيلم‌ها كتاب‌ها، راهنماي معلم، ابزارهاي آموزشي و ... مورد تأييد سازمان را به‌صورت سفارشي در اختيار مدارس قرار مي‌دهد و قرار است به ستون فقرات توليد مواد آموزشي مورد نياز كشور تبديل شود و براي تجهيز مدارس سامانه ايجاد كند.

مديركل دفتر تأليف و برنامه‌ريزي كتب درسي ابتدايي و متوسطه نظري وزارت آموزش‌وپرورش آخرين بخش سازمان را پژوهشگاه آن مشتمل بر دو مؤسسه پژوهشي معرفي و اظهار كرد: اين بخش، پژوهش را در خدمت برنامه‌هاي سازمان قرار مي‌دهد و سازمان همه فعاليت‌هاي خود را حداقل در سه مرحله به‌دست پژوهش مي‌سپارد. در مرحله نخست قبل از چاپ هر كتاب كه مرحله اعتباربخشي نامگذاري شده‌است، محتواي توليدشده در استان‌هاي مختلف تقسيم و نظرات، پيشنهادات و انتقادات جمع‌آوري و بازبيني مي‌شود؛ همچنين بلافاصله بعد از چاپ كتاب در سال اول كه اجراي آزمايشي ناميده مي‌شود و در مرحله سوم پس از اتمام كتاب‌هاي يك دوره تحصيلي با عنوان ارزشيابي، بخش پژوهش اهداف خلق‌شده، اجراشده و تحقق‌يافته را ارزيابي مي‌كند.