بازار عراق، فرصت اقتصادی که اغلب کشورهای همسایه برای به دست آوردن آن رقابت می‌کنند اما، نوع تقاضا و کیفیت کالاهای صادراتی در به دست آوردن و تسلط بر بازار عراق نقشی تعیین کننده ایفا می‌کند.

بازار عراق فرصت اقتصادی که اغلب کشورهای همسایه برای به دست آوردن آن رقابت می‌کنند اما، نوع تقاضا و کیفیت کالاهای صادراتی در به دست آوردن و تسلط بر بازار عراق نقشی تعیین کننده ایفا می‌کند و استان خوزستان به لحاظ برخورداری از زیرساخت‌های لازم و ضروری برای تسهیل امر صادرات از جمله راه‌های زمینی و دریایی مناسب، استقرار شهرهای بزرگ از جمله» بصره و «العماره» در همسایگی خود، از موقعیت ممتازی در میان استان‌ها و کشورهای همسایه در زمینه صادرات و ترانزیت کالا به عراق را دارد، اما این به آن معنا نیست که در مقوله صادرات به کشور عراق موفق عمل کردیم و چه بسا برای از دست ندادن بازار این کشور حتی به دامپینگ مستمر متوسل شده‌ایم و این به ضرر صنعت و تولید داخلی است.

*ترکیه رقیب ایران در بازار عراق

گفته می‌شود کشور ترکیه به دلیل قدمت روابط تجاری با عراق از فرصت‌های تجاری بیشتری در بازار عراق برخوردار است و به عنوان رقیب جدی ایران در بازار عراق است، این در حالی است که با ترکیه از ظرفیت‌های کمتری از ایران توانسته فرصت‌های بیشتری را در بازار عراق به دست آورد؛، تا آنجایی که درصد سهم ترکیه در بازار عراق بیش از ایران است.

*رشد 70 درصدی صادرات به عراق در 9 ماهه سال جاری

استاندار خوزستان در نشست دی ماه سال جاری که به منظور پیگیری مصوبات سفر هیات استانداری خوزستان به بصره عراق صورت گرفت از رشد 70 درصدی میزان صادرات غیر نفتی از مرزهای خوزستان به عراق در 9ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبر داد و گفت: رقم این میزان صادرات بالغ بر 900 میلیون دلار است.

اما چه میزان از این رقم برای خوزستان که اقلام مختلف صادراتی از جمله مصالح ساختمانی، میوه، تره بار، سبزی، صیفی‌جات و ماهی از مرزهای آن صادر می‌شود «آورد» اقتصادی داشته است.

*به ازای هر تن صادرات کسب و کار و اشتغال ایجاد می‌شود

 معاون سازمان صنعت، معدن و تجارت استان خوزستان نیز در اینباره معتقد است با در نظر گرفتن دوره زمانی مشخص می‌توان به شاخص‌های روشن در ارتباط با امر صادرات به عراق و میزان سود آوری آن دست پیدا کرد.

یونس‌حسین نژادیان افزود: به ازای هر تن کالایی که از مرزهای استان به عراق صادر می‌شود علاوه بر اینکه برای استان درآمد ارزی ایجاد می‌کند سبب ایجاد کسب و کار و اشتغال در پایانه‌های مرزی می‌شود.

نژادیان با اشاره به فعال بودن پایانه‌های مرزی استان گفت: با توجه به تحریم‌های اعمال شده علیه ایران می‌توان از ارتباط با عراق به صورت دو سویه استفاده کرد.

وی با ابراز امیدواری از حضور شرکت‌ها و پیمانکاران خارجی در کشور عراق گفت: حضور شرکت‌های خارجی فرصت مناسب را در اختیارمان گذاشت تا بتوان در شرایط تحریم بسیاری از کالاهایی مورد نیاز کشور را که نمی‌توان از بازار‌های بیت المللی تهیه کرد ازطریق عراق وارد کشور کنیم.

معاون سازمان صنعت، معدن و تجارت استان خوزستان اذعان داشت: در عراق شرکت‌های خارجی و پیمانکار خارجی زیادی حضور دارند بنابراین بخش خصوصی و تجار این فرصت‌ها را باید به خوبی شناسایی کنند.

وی با اشاره به نبود سیستم بانکی فعال در تجارت با عراق افزود: بخش قابل توجی از منابع و بودجه کشور جهت توسعه صادرات صرف می‌شود اما به دلیل فقدان سیستم بانکی رقم سود خالص صادرات به صورت دقیق مشخص نمی‌شود.

نژادیان با در نظر گرفتن اوضاع داخلی کشور عراق گفت: کاهش قیمت جهانی نفت و تصویب نشدن بودجه سال جاری (2015) سبب تعطیلی بسیاری از پروژه‌ها از جمله پروژه‌های ساختمانی در این کشور شد.

حسین نژادیان تصریح کرد: در حال حاضر گردش پول در این کشور ضعیف است بنابراین این عامل سبب کاهش تقاضا از سوی تاجران عراقی شد.

اما مشاور اقتصادی استاندار خوزستان از زاویه دیگری مسئله صادرات را بررسی می‌کند، وی با در نظر گرفتن ظرفیت‌های اقتصادی استان گفت: ارتباط تجاری با عراق باید با ارزش افزوده زیاد و به نفع تولید کننده داخل صادر شود.

*صادرات زیر قیمت با هدف تثبیت در بازار عراق

منصور زراء‌نژاد با بیان اینکه برخی از کالاهای صادر شده به عراق با قیمت کمتر از قیمت داخلی به دست مصرف کننده عراقی می‌رسد گفت: برای به دست آوردن بازار کشور عراق و تثبیت موقعیت اقتصادی خودمان در آن بازار مجبوریم برخی از کالا‌ها را با قیمت کمتری به تاجر عراقی بفروشیم.

زراء‌نژاد ادامه داد: فروش برخی اقلام با قیمت کمتر به منظور به دست آوردن بازار در امر تجاری یک اصل است و به تثبیت بازار برای کشور صادر کننده کمک می‌کند.

این مقام مسئول اظهار داشت: بخشی از اقلام صادر شده به عراق در استان تولید می‌شود و بخشی دیگر مربوط به صورت ترانزیتی از استانهای دیگر وارد استان شده و از طریق مرزهای استان وارد عراق می‌شود. که در هر دو صورت استان خوزستان منتفع است.

*صنعت صادرات استان بدون نظارت دقیق

استان خوزستان با وجود برخورداری از شرایط مناسب برای توسعه صادرات و ترانزیت کالا به عراق، همچنان در مغتنم شمردن فرصت‌ها و موقعیت‌ها ناتوان است.

آگاه نبودن اغلب تجار ایرانی با قوانین بین‌المللی، سبب مال باختن برخی از آنان شده است به گونه‌ای که تاجر ایرانی برای رسیدن به پول خود تا عراق رنج سفر را به جان خریده است و این به دلیل نبود نظام مناسب برای نظارت بر کار بازرگانان است.

نیاز تجار به برخی مجوز‌ها جهت صادرات به‌دلیل بوروکراسی اداری با مشکلات متعددی همراه است که این امر در نوع خود سبب کاهش انگیزه تجار است.

فعال کردن بخش خصوصی یکی از مهم‌ترین اهدافی بود که مسئولین استان در تجارت با عراق دنبال می‌کند. اما در واقع چند درصد واحد‌های غیر فعال صنعتی در این تجارت فعال شد و چرخه تولید را رونق بخشید.

صنعت صادرات در استان از ارائه راهکار و جایگزین مناسب برای کالاهایی که متقاضی ندارند یا تقاضای آن‌ها به دلیل گردش ضعیف پول در عراق همچنین عدم تصویب بودجه آن‌ها نا‌توان است.

به راستی چگونه قدرت رقابت و ظاهر شدن در بازار جهانی را پیدا کنیم.