33 سال از آزاد سازی خرمشهر می گذرد و با وجود تصویب رفع ممنوعیت تردد در 18 روستای مرزی خرمشهر اما این روستاها همچنان متروکه مانده اند.

یاد باد آن زمانی که از «خین» تا «حد» یکپارچه نخلستان بود و پای نخل ها، سبزی و صیفی و گل های فصلی می کاشتیم.

آن زمان آب شیرین به نخلستان ها می رسید و تا نزدیک خانه ها هم می آمد؛ آری همان نهرهای سنتی را می گویم که آنقدر هنرمندانه ساخته شده بود که نخلستان ها با جزر و مد آبیاری می شد.

مد تمام نخل ها را سیراب می کرد و در زمان جزر هم کاملا تخلیه می شد؛ اجداد ما به زحمت این نخلستان ها را آباد کرده بودند.

هر کدام از ما که چشم به دنیا باز می کردیم 300-200 نخل داشتیم اما حالا جز تلی از خاک چیزی از آنها نمانده است؛ درست شبیه قبرستانهای بدون سبزه و درخت و حتی زمینمان را هم نمی شناسیم.

اینها را سید محسنی می گوید که اهل روستای نهر یوسف یکی از 18 روستایی است که از آغاز جنگ تحمیلی تا کنون متروکه شده اند.

سید محسن بیش از 35 سال پیش معلم و مدیر مدرسه راهنمایی این روستاها بود ؛ روستاهایی که به گفته او از سال 46 ، هم برق داشتند و هم آسفالت و درمانگاه.

سیدمحسن می گوید: قبل از جنگ، زندگی و کشاورزی مردم این روستاها خوب می چرخید و بعضی ها هم روی لنج کار می کردند.

وی ادامه می دهد: اهالی این روستاها، اوایل شهریور ماه 59 ، قبل از اینکه جنگ رسما شروع شود، مجبور به مهاجرت شدند بدون اینکه چیزی با خودمان برداریم و فقط با لباسی که بر تن داشتیم، رفتیم به خرمشهر، اما با شدید شدن بمباران ها ناچار آنجا را هم ترک کردیم.

سیدمحسن می افزاید: این منطقه صفر مرزی در طول جنگ، بیش از 20 بار بین ایران و عراق دست به دست شد و زیر شدیدترین بمباران ها قرار داشت به همین دلیل هیچ نخل و گیاه و آثار حیاتی در این مدت باقی نمانده است.

*از آبادی تا برهوت

خین، فیلیه، نزله، شبیشه، مچری، شاهخوره بزرگ، شاهخوره کوچک، سعیدان، نهر یوسف، خمیسه، یوگه بالا، یوگه پایین، مومنین، ولی عصر، تومار، طواله یک، طواله دو و حد؛ 18 روستایی هستند که در مسیر شلمچه و در نقطه صفر مرزی ایران و عراق در خرمشهر قرار دارند.

جمعیت این روستاها از 20 تا 120 خانوار متفاوت بوده است و مساحت این اراضی که از پررونق ترین اراضی کشاورزی و نخلستان های خرمشهر بود دو هزار و 300 هکتار است، اما با وقوع جنگ تحمیلی هشت ساله این روستاها با خاک یکسان شده اند.

این روستاها کاملا متروکه هستند و تردد در این 18 روستا به دلیل عدم پاکسازی از مهمات باقی مانده از جنگ تا پارسال ممنوع بود.

فرماندار خرمشهر در همین رابطه، یکی از ماندگارترین اقدامات دولت تدبیر و امید در خرمشهر را حل مشکل چندین ساله 18 روستای خالی از سکنه می داند و می افزاید: برابر دستور استاندار و پیگیری های فرمانداری از بهمن 93 حریم امنیتی اصلاح و مشکل ورود ساکنان این روستاها به منطقه صفر مرزی حل شده است.

ولی الله حیاتی با تاکید بر اینکه اکنون هیچ مشکلی برای کشاورزی در این روستاها وجود ندارد، می گوید: لایروبی بخشی از انهار سنتی این روستاها توسط قرارگاه خاتم انجام شده و آب در آنها جاری است بنابراین مردم می توانند به زمین هایشان بازگردند و آنهایی که از انهار سنتی استفاده می کردند به کشاورزی بپردازند.

وی با بیان اینکه کانال های آب نیز تا پایان امسال به بهره برداری می رسد، اظهار می کند: دو هزار هکتار از اراضی این روستاها زیرپوشش طرح احیای 550 هزار هکتاری رهبری قرار گرفته و عملیات کانال کشی آن در حال انجام است.

به گفته وی بعضی از اهالی اکنون بازگشته اند و زمین ها را تقسیم بندی کرده و کشت نخل را نیز شروع کرده اند.

حیاتی همچنین درباره پاکسازی اراضی از مین می گوید: وزارت دفاع اعلام کرده که کار مین روبی این روستاها انجام شده که البته در حد معمول و سطحی است اما برای مین روبی عمقی تا 10 متر نیاز به قراردادهای جدید و تخصصی وجود دارد.

وی تاکید می کند: هم اکنون همه چیز تسهیل شده و هیچ مشکلی وجود ندارد.

*مین روبی عمقی نیست

سوم مهر ماه 93 بود که به مناسبت هفته دفاع مقدس، اجلاس کلانشهرهای کشور در خرمشهر برگزار شد که با سفر وزیر کشور به خرمشهر همزمان بود.

در این اجلاس بود که امام جمعه خرمشهر یکی از خواسته های مردم این شهر را رفع ممنوعیت تردد به 18 روستای متروکه مرزی و مین روبی این روستاها عنوان کرد و از وزیر کشور درخواست کرد که به این مساله رسیدگی کند.

حجت الاسلام سیدنبی موسوی امام جمعه خرمشهر اکنون در این زمینه می گوید: علی رغم رفع ممنوعیت تردد به این 18 روستا در دژهای اروندرود و در مقابل خط مرزی هنوز این ممنوعیت باقیست و امیدواریم در صورت بازگشت ساکنان و آباد شدن روستاها ممنوعیت ها تا جای ممکن برداشته شود.

وی احیاء 18 روستا و جزیره مینو را خواستار شد و تصریح کرد: در دوران بازسازی در این روستاها کاری نشده است.

حجت الاسلام موسوی شرط اول احیای این روستاها را مین زدایی از منطقه عنوان کرد و گفت: تنها در این صورت است که می توان بستر حضور کشاورزان و اهالی روستاها را فراهم کرد.

وی با بیان اینکه با کمک اهالی محل، انهار سنتی مدفون شده شناسایی می شود، اضافه کرد: از شش ماه پیش جهاد نصر و قرارگاه کربلا برای لایروبی انهار سنتی اقدام کرده اند و قرار است از کارون و کانال ژیان آبرسانی به اراضی انجام شود.

امام جمعه خرمشهر با اعلام نارضایتی از کند بودن روند احیای اراضی، تاکید کرد: با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری درباره اقتصاد مقاومتی که به احیای کشاورزی و نخیلات اشاره دارد، اگر مسوولان همانند استان های یزد و اصفهان به طور جدی ورود کنند نه تنها در این روستاها بلکه در تمام خرمشهر می توان نخلستان ها را احیا کرد.

به گفته وی، در صورت اعطای تسهیلات به اهالی، می توان به عنوان الگو تعدادی از نخلستان ها را آباد و مردم را تشویق به بازگشت کرد.

حجت الاسلام موسوی اضافه کرد: اگر دو هزار هکتاری که سهم این روستاها از طرح 550 هزار هکتاری رهبری است اجرا شود مشکل نخیلات و کشاورزی حل می شود و با رونق کشاورزی، قطعا مردم در این اراضی دوباره ساکن می شوند.

وی با تاکید بر توجه به اشتغالزایی در شهرستان اظهار کرد: درصد بالایی از جوانان خرمشهر اکنون بیکار هستند که با احیای کشاورزی می توان آنها را جذب کار کرد و علاوه بر این بازگشت ساکنان می تواند امنیت مرزها را تضمین کند.

امام جمعه خرمشهر اضافه کرد: این روستاها ورودی کشور از خاک عراق هستند و به نوعی پیشانی این منطقه محسوب می شوند که با تغییر چهره آنها که اکنون بیابانی خشک است، می توان این ورودی را سامان بخشید.

*رفع ممنوعیت روی کاغذ

اما سیدمحسن با تاکید بر پاکسازی کامل منطقه از مین، تصریح می کند: اکنون مین ها به خوبی پاکسازی نشده اند و من حاضر نیستم فرزندانم را به خطر بیندازم و برگردم زیرا با حفاری در عمق یک متر ممکن است به مینهای بازمانده از جنگ برخورد کنیم.

سیدمحسن می افزاید: اکنون قسمتی از نهر خین احیا شده و یک شاخه از نهر به روستاها کشیده شده و مردم هم چند نشای نخل کاشته اند و نیز جهادنصر کانالی را در مسیر روستاها ساخته اما هنوز آبی در انهار جریان ندارد.

وی اضافه می کند: نهرها کور و محو شده اند و باید امکاناتی برای بازگشایی آنها در اختیار اهالی قرار بدهند و به مردم تسهیلات درازمدت و ارزان قیمت بدهند تا به مرور این اراضی احیا شود.