قسمت عمده خرمای کشور به صورت فله‌ای به ممالک حوزه جنوب خلیج فارس و بعضی کشورهای همسایه منتقل و پس از بسته‌بندی به نام همان کشورها به اقصی نقاط جهان صادر می‌شود که این امر عملاً ارزش افزوده‌ای را که باید نصیب باغداران و صنعتگران ایرانی شود، به جیب بازرگانان خارجی سرازیر می‌کند.

به گزارش خبرگزاری فارس از زاهدان، استان سیستان و بلوچستان از نظر سطح زیر کشت خرما رتبه نخست و در زمینه تولید محصول خرما رتبه دوم کشور را دارد و جمعیت زیادی در بخش کشاورزی، صنعت، خدمات و غیره در این زمینه مشغول به کار و فعالیت هستند.

خرما در سیستان و بلوچستان نه تنها یک محصول استراتژیک است، بلکه یک محصول مطلق است که بر این اساس در زمینه صنعتی‌سازی و تجاری سازی این محصول تلاش‌های زیادی در حال انجام است تا بتوان از این محصول و توسعه آن برای این استان بهره کافی را ببرد.

نبود یک نام و نشان مشخص و یک هویت مناسب برای محصول خرما در سیستان و بلوچستان که قابلیت شناسایی جهانی و بین‌المللی داشته باشد یکی از مشکلاتی است که مسئولان ملی و استانی را گردهم آورده تا اقدامات و برنامه‌های لازم را برای برندسازی خرمای سیستان و بلوچستان که یکی از بهترین خرماهای کشور است، تدوین کنند.

* نداشتن برند تجاری ارزش خرمای سیستان و بلوچستان را پایین آورده است
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان در این زمینه اظهار کرد: در سیستان و بلوچستان 70 رقم خرما تولید می‌شود که عمده آنها رقم ربی و مضافتی بوده که بیشترین سطح زیرکشت را به خود اختصاص داده است.

نادر میرشکار با بیان اینکه ثبت جغرافیایی این محصول را در دستور کار قرار داده‌ایم تا این محصول به نام خرمای بلوچستان ابتدا ثبت شده و به یک برند تجاری نیز تبدیل شود، گفت: زمانی می‌توانیم محصول خرما را به ارز آوری برسانیم که برندسازی کنیم زیرا ارزش افزوده هر محصول به برند آن است.

این مسئول ادامه داد: 50 درصد نخلستان‌های بلوچستان را سراوان، بزمان، ایرانشهر و لاشار تشکیل می‌دهند که تلاش می‌کنیم خرمای هر منطقه را به نام خود آن منطقه برند سازی کنیم.

میرشکار افزود: بر اساس آمار سال گذشته سطح زیرکشت نخیلات استان حدود 54 هزار و 32 هکتار است، همچنین تولید خرما در استان 218 هزار و 298 تن است و حدود 98 درصد از خرمای تولیدی کشور در استان‌های سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر، فارس، خوزستان و دو درصد آن در سایر مناطق کشور تولید می‌شود.

* کشورهای حوزه خلیج فارس خرمای سیستان و بلوچستان را به نام خود ثبت می‌کنند

معاون سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان نیز در این زمینه اظهار کرد: در سیستان و بلوچستان در حال حاضر بیش از 45 واحد صنعتی در زمینه خرما در حال فعالیت هستند که از این تعداد 39 واحد سردخانه 100 تا 5 هزار تنی به ظرفیت کل 51 هزار و 850 تن و 13 واحد بسته‌بندی 400 تا 8 هزار تنی با ظرفیت کل 36 هزار و 750 تن و دو واحد فرآوری شیره و شکلات خرما با ظرفیت کل 10 هزار و 200 تن فعالیت دارند.

غلامعلی گنجعلی گفت: به دلیل نبود سرمایه‌گذاری مناسب و مشارکت کمرنگ بخش خصوصی، استان‌هایی با رتبه پنجم و ششم تولید خرما از لحاظ بسته‌بندی و فرآوری وضعیت مناسب‌تری در مقایسه با سیستان و بلوچستان دارند، همچنین قیمت خرمای آنها بیشتر از قیمت خرمای سیستان و بلوچستان است.

وی ادامه داد: قسمت عمده خرمای کشور به صورت فله‌ای به ممالک حوزه جنوب خلیج فارس و بعضی کشورهای همسایه منتقل و پس از بسته‌بندی به نام همان کشورها به اقصی نقاط جهان صادر می‌شود که این امر عملاً ارزش افزوده‌ای را که باید نصیب باغداران و صنعتگران ایرانی شود، به جیب بازرگانان خارجی سرازیر می‌کند.

وی گفت: ایران پس از کشور مصر دومین کشور تولیدکننده خرما در جهان است، اما متأسفانه با وجود این وضعیت، هفتمین کشور صادرکننده خرما در دنیا به حساب می‌آییم، پاکستان، کشورهای حوزه جنوب خلیج فارس، هنر و ترکیه، کانادا و انگلستان، اندونزی، چین، استرالیا، سوئد و اکراین و غیره از جمله کشورهایی هستند که خرمای ایران به آنها صادر می‌شود.

گنجعلی ادامه داد: پیشنهاد می‌شود برای جلوگیری از خرید فله‌ای خرما توسط تجار کشورهای خارجی و کسب سود و منافع و نیز به منظور کمک به فعالان این عرصه، گمرکات و بازارچه‌های استان از ترخیص خرمای خام فاقد گواهی استاندارد جلوگیری کند.

معاون سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان افزود: احداث سردخانه اختصاصی در کنار باغات بزرگ خرما در همه شهرهای خرما خیز استان به منظور کاهش ضایعات و صرفه‌جویی در هزینه‌های جاری، ابلاغ زود هنگام تسهیلات از سوی بانک مرکزی به بانک‌های عامل و پایین آوردن نرخ سود تسهیلات، برگزاری کلاس‌های منظم برای افراد جدیدالورود و تجار فعال خرما از دیگر پیشنهاداتی است که انتظار داریم برای توسعه تولید خرما و حمایت از این محصول در سیستان و بلوچستان اجرایی شود.

* اقدامات لازم برای برندسازی خرمای ایران آغاز شده است

مدیرکل دفتر حمایت از مالکیت صنعتی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز در این زمینه اظهار کرد: وزارت صنعت، معدن و تجارت بر حسب وظیفه در حوزه تجارت که تصمیم دارد محصولات منحصربفرد ایران را که امتیاز صادرات دارند و یکی از آنها خرما است، را در سازمان جهانی مالکیت فکری ثبت کند.

محمود میرصالحی افزود: وظیفه این سازمان جهانی مالکیت فکری ثبت جهانی کالاهای کشورهای مختلف است که ثبت جهانی کالاهای ایرانی از سال 90 به صورت جدی آغاز شد.

وی با بیان اینکه اقدامات لازم برای ثبت جهانی کردن خرمای ایران در دستور کار قرار دارد، گفت: حفظ شهرت و جایگاه محصولات داخلی، افزایش درآمد و بهره‌وری بیشتر برای کشاورزان از جمله مزایای ثبت جهانی محصول خرما است.

محمود میرصالحی با بیان اینکه سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمان، فارس، اهواز و خوزستان از جمله استان‌هایی هستند که بیشتر تولیدات خرما را در کشور دارند، ادامه داد: باید برای محصول خرمای هر منطقه از کشور برندسازی کرده و ابتدا مقدمات ثبت داخلی آن را انجام و سپس آن را در فهرست محصولات جهانی ثبت کنیم.

* ارزآوری خرمای ربی برای سیستان و بلوچستان
مدیرکل دفتر توسعه صادرات کالا سازمان توسعه تجارت ایران نیز در این زمینه اظهار کرد: کالاهایی که از حوزه تولید برای صادرات می‌آید باید مشخصات داشته باشد که در مورد خرما باید به مدیریت تولید بیشتر توجه کنیم و بر برداشت محصول نیز نظارت بیشتر داشته باشیم به گونه‌ای که با کمترین دست‌خوردگی و آلودگی کار برداشت صورت بگیرد.

محمود بازاری با بیان اینکه باید از نظر کمی و کیفی شاخصه‌های مورد نظر خریدار خارجی را فراهم کنیم، گفت: رقم ربی خرما در سیستان و بلوچستان یکی از محصولاتی است که می‌تواند ارزآوری خوبی برای این استان داشته باشد، باید برای توسعه سطح زیرکشت این نوع از خرما بیشتر تلاش کنیم.

وی با بیان اینکه در تمام مراحل تولید اگر معیارها و شاخصه‌های بازار فروش را رعایت نکنیم به ویژه در بخش کشاورزی با مشکل مواجه می‌شویم، افزود: فروش محوری در حوزه تولید خرما بسیار مهم است.

این مسئول ادامه داد: باید برای خرمای سیستان و بلوچستان به ویژه رقم ربی که مورد پسند بازار خارجی است، سند چشم‌انداز داشته باشیم و مشخصی کنیم که در 10 سال آینده باید از نظر صادرات این رقم خرما باید به کجا برسیم و چه کارهایی باید انجام دهیم.

مدیرکل دفتر توسعه صادرات کالا سازمان توسعه تجارت ایران اضافه کرد: کارگروه صادرات استان می‌تواند این موضوع را مورد توجه و بحث و بررسی قرار دهد تا چشم‌انداز مناسب این محصول تهیه شود.

بر اساس این گزارش، از جمله موانع صادرات خرما در سیستان و بلوچستان می‌توان به ضایعات خرما در مرحله برداشت، تبلیغات ضعیف، بسته‌بندی نامناسب، چینش خرما به شکل سنتی، نبود بهداشت در برداشت و بسته‌بندی، فرآوری نامرغوب، عرضه نامطلوب در بازار، نبود امکانات مکانیزه، عرضه به صورت فله‌ای و غیره اشاره کرد.

از آنجایی که به دلیل کیفیت بالا، خرمای استان می‌تواند نقش مهمی در بازارهای داخلی و بین‌المللی داشته باشد، ضروری است ضمن آشنا شدن تولید کنندگان خرما با روش‌های تولید، برداشت و بسته‌بندی خرما به شکل مدرن، از حمایت‌های تسهیلاتی دولت برای تقویت بنیه مالی خود نیز برخوردار شوند.