تاریخ، حیات دانیال نبی را با بی‌مهری بابلیان روایت می‌کند، پیامبری که بعد از مرگش نیز از بی‌مهری‌ها رهایی نیافت!

بعثی‌ها در دوران جنگ تحمیلی، رواق‌ها و دیوار محوطه دانیال نبی(ع) را تخریب کردند، با وجود این مشکلات، مرمت و توسعه بقعه این پیامبر بزرگ که در 24 شهریورماه 1310 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده، پرونده خاک خورده‌ای بوده که هیچ وقت کامل نشده است.

آخرین ضربه به پیکره حرم، گودبرداری غیراصولی در راستای پیاده کردن طرح توسعه حرم بود که باعث شد تا قسمت شمالی بنای حرم دانیال نبی(ع) فرو بریزد، اتفاقی که بازتاب آن تا خارج از مرزهای ایران نیز گسترده شد.

طرح توسعه حرم دانیال نبی در سال 1390 به کارفرمایی اداره‌ کل اوقاف و امور خیریه خوزستان آغاز شده، این طرح که همه مراحل تصویب را در شورای فنی را در فاصله سال‌های 90 تا 92 طی کرده، با هدف ساماندهی زیارتگاه دانیال نبی(ع) با رعایت همه ضوابط بنای تاریخی بقعه دانیال تهیه شد و عملیات اجرایی آن در تابستان 93 پس از طی مراحل لازم، به کارفرمایی اداره اوقاف و امور خیریه خوزستان آغاز شد.


*قول‌هایی که تاکنون وفا نشده است

نماینده مردم شوش در مجلس شورای اسلامی در همین ارتباط ، پرونده توسعه و بازسازی حرم دانیال را یک پرونده 16 ساله دانست و اظهار کرد: متأسفانه مسائل و مشکلات مختلفی طی این مدت باعث شد تا پرونده توسعه حرم که در واقع تلاشی برای طراحی یک نقشه جامع برای آن بوده، راکد بماند.

سید راضی نوری، سهل‌انگاری ادارات سطح شهرستان و استان را عامل تاخیر این پرونده دانست و اضافه کرد: سهل‌انگاری‌های ادارات شهرستان و استان باعث شد تا نیروهایی که باید در انجام طرح توسعه حرم و مرمت آن متمرکز شود شکل نگیرد.

وی با گلایه از بدقولی‌هایی که مردم و مسئولان را سردرگم و کلافه کرده است گفت: طرح توسعه و مرمت حرم دانیال از جمله مصوبات سفر دولت قبلی به استان خوزستان بوده که در سال 1385 با 50 میلیارد ریال به تصویب رسید.

*استانداری کوتاهی کرد

نوری اضافه کرد: در همین ارتباط و در سال 87، 20 میلیارد ریال از معاون رئیس جمهور و مجموعه میراث فرهنگی، و 20 میلیارد ریال از محل دو درصد نفت، و 10 میلیارد ریال آن از اوقاف در نظر گرفته شد، اما متأسفانه تنها 20 میلیارد ریال آن از سوی وزارت نفت به حساب استانداری خوزستان در دولت قبلی، با عنوان «کمک‌های وزارت نفت برای توسعه حرم» واریز شد که استانداری نیز در پرداخت این مبلغ به مجری طرح به دلایل مختلف کوتاهی کرد.

وی ادامه داد: در واقع به دلیل آماده نبودن طرح جامعی که برای حرم وجود داشته، این مقدار مبلغ در جاهای دیگری هزینه شد.

نوری تصریح کرد: با توجه به جلسات متعددی که با استاندار پیشین، فرماندار وقت، مدیر کل اوقاف وقت و مجموعه طرح محرومیت‌زدایی وزارت نفت در دولت دهم و یازدهم داشتیم، توانستیم پیش از اینکه 20 میلیارد ریال در استانداری هزینه شود، با احیای آن در اختیار مجموعه نوسازی مدارس قرار بگیرد.

نماینده مردم شوش در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: همچنین با توجه به سفر استاندار خوزستان به شهرستان شوش و بازدید میدانی وی و معاونت عمرانی همراه از حرم دانیال پیامبر، مقرر شد که طرح جامع حرم دانیال، با 11 هزار مترمربع زیربنا انجام شود.

وی بیان کرد: قرار بر این شد که فاز نخست این زیربنا با حدود 3 هزار متر در قسمت جنوبی و شمالی حرم انجام شود و فازهای بعدی را در سال‌های آتی با همکاری‌ها و قول‌هایی که سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان خوزستان به ما داده، صورت گیرد.

نوری در ادامه گفت: علاوه بر اعتباری که در سال 93 در اختیار فرماندار قرار داده شده بود و مبلغ بسیار کم و ناچیزی هم بوده، در سال 94، 4 تا 6 میلیارد تومان بابت توسعه حرم دانیال در نظر گرفته شده است.

نماینده مردم شوش در مجلس شورای اسلامی همچنین به فعالیت جهادی پیمانکار این طرح اشاره کرد و افزود: با وجود عدم تأمین اعتبار، پیمانکار توسعه حرم فعالیت خود را به‌ هیچ وجه متوقف نکرده اما طبیعی است که با این شرایط سرعت عمل کند باشد.


*پول نمی‌دهند

پیمانکار طرح توسعه و مرمت حرم دانیال نبی نیز از عدم تأمین اعتبارات لازم گلایه کرد و اظهار داشت: طرح توسعه حرم حضرت دانیال نبی(ع) در مساحت 2 هزار و 900 مترمربع در دو طبقه از شهریورماه سال گذشته آغاز شده که دو عامل عدم تأمین اعتبارات و طراحی یک نقشه قابل اجرا باعث شده که بعد از گذشت 13 ماه تنها 45 درصد پیشرفت کار داشته باشیم.

نعمت احمدی با بیان اینکه کارفرمای وی، اداره نوسازی مدارس است، افزود: نقشه‌ای که مشاور اوقاف در اختیار ما گذاشت تطابقی با وضعیت موجود حرم نداشت و در واقع قابل اجرا نبود و همین امر نیز باعث کندی پیشرفت کار شد.

وی تصریح کرد: فاز نخست این پروژه باید در عرض 6 ماه به پایان می‌رسید و پیش‌بینی ما نیز همین بود ولی عواملی که پیش آمد باعث شد تا نزدیک به 14 ماه تنها 45 درصد پیشرفت کار داشته باشیم.

نعمت احمدی اضافه کرد: 350 میلیون تومان به صورت ناخالص از اعتبارات پیش‌بینی شده به این پروژه تعلق گرفت که بعد از کسورات قانونی تنها 290 میلیون تومان به دست ما رسیده، حال آنکه با حفاری‌های صورت گرفته پیش‌بینی ما 800 میلیون تومان بود.

وی در پایان از مسئولان مرتبط خواست تا با توجه به نزدیکی اربعین حسینی، همکاری‌های لازم برای رفع مشکلات موجود بر سر راه تکمیل این پروژه ملی مذهبی را انجام دهند.

*وضعیت حرم اسفناک نیست

رئیس اداره اوقاف و امور خیریه شوش نیز به قدمت پرونده توسعه حرم اشاره کرد و گفت: از سال 1370 بحث «طرح جامع حرم مطهر دانیال نبی» مطرح شد که تاکنون چهار طرح توسعه برای آن طراحی شده است.

محمدحسن پورنعمت افزود: سه طرح از آنها توسط شورای فنی میراث فرهنگی رد شد و در سال گذشته فقط طرح توسعه ضلع غربی حرم مورد تایید شورای فنی میراث استان قرار گرفت.

وی اضافه کرد: با توجه به دستور استانداری خوزستان، اداره کل نوسازی مدارس استان موظف به اجرای این طرح شد که پس از تعیین پیمانکار در محل مستقر شد ولی به دلیل عدم وجود اعتبار کافی کار نوساناتی داشته است.

پورنعمت گفت: بنا به قول استاندار مقرر شده که در بودجه امسال نیز مبلغی برای طرح در نظر گرفته شود.

وی در ادامه وضعیت حرم را اسفناک ندانست و معتقد است که کارها بسیار خوب در حال پیگیری است.

رئیس اداره اوقاف و امور خیریه شوش بیان کرد: تاکنون فقط حدود 300 میلیون تومان اعتبار به این طرح اعطا و البته قول‌هایی که از سال‌های بسیار دور داده، هیچکدام عملی نشده است اما با این وجود امیدواریم که در بودجه امسال برای ادامه کار، اعتبار و بودجه‌ای در نظر گرفته شود.

وی افزود: به نظر می‌رسد موانع زیادی بر سر راه توسعه حرم وجود دارند، منازل مسکونی که در حاشیه حرم وجود دارند باید خریداری می‌شدند.

رئیس اداره اوقاف و امور خیریه شوش با بیان اینکه تاکنون تعداد زیادی از منازل خریداری شده‌اند، گفت: در محل پارکینگ ضلع جنوبی تعدادی منزل وجود داشت که توسط حرم خریداری شده و هم‌اکنون در طرح توسعه قرار دارند و دو سوم حمام قدیمی نیز تملک شده ولی مابقی آن را هنوز نتوانسته‌ایم خریداری کنیم که اگر مالک همکاری کند آن را نیز خریداری خواهیم کرد.

پورنعمت با اشاره به اینکه به ازای توسعه حرم مطهر در آینده رفاهیات حرم مطهر نیز افزایش خواهد یافت، گفت: در شوش 14 بقعه داریم که 6 بقعه توسط اوقاف و مابقی به‌ صورت خانوادگی اداره می‌شوند و دو بقعه آنها متولی قانونی دارند.

وی گفت: برخی بقاع حالت خانوادگی دارند، به‌عنوان مثال جد یک خانواده که مورد‌ احترام مردم بوده فوت کرده و بنا به احترامی که داشته برای او حرم ساخته شده و هم‌اکنون نیز توسط خانواده خودش اداره می‌شود.

پورنعمت ادامه داد: متولی هم بر اساس وقف‌نامه‌های موجود که واقف خودش در‌ زمان حیات فرد خاصی را معین می‌کند تا اداره امور بقعه و یا اراضی وقفی را به عهده داشته باشد که جهت گرفتن حکم قانونی از طریق ارائه مدارک به دادگاه صالحه دادگاه حکم تولیت برای خواهان صادر می‌کند.


*لزوم تغییر کاربری فروشگاه‌های مشرف به حرم

رئیس اداره اوقاف و امور خیریه شوش در ادامه  در ارتباط با نوسازی و گسترش بناهای تجاری و مسکونی مانند فروشگاه فرهنگیان و یا فروشگاه‌های کوچه شمالی خاطرنشان کرد: طبق مصوبه کمیسیون ماده 5 در اطراف حرم ساخت و ساز تا دو طبقه بلامانع است و نظارت این کار به‌ عهده شهرداری و میراث فرهنگی است.

پورنعمت تصریح کرد: ساماندهی و تغییر کاربری مغازه‌های مشرف به پیاده‌روی حرم، به واحدهای تجاری شایسته‌تری همچون محصولات فرهنگی و سوغات و کتابفروشی، در دستور کار ما قرار دارد.

وی بیان کرد: در همین راستا قرار است با مشاور جهت توسعه درب اصلی خیابان امام قراردادی منعقد و درب ورودی نیز توسعه یابد، البته همزمان با اجرای طرح توسعه ضلع غربی نمی‌توان تخریب جدیدی ایجاد کرد.

*با نیروی انسانی مازاد مواجه‌ایم

پورنعمت در ارتباط با نیروی کار در حرم نیز گفت در خصوص استخدام نیروی انسانی نیز برنامه‌ای سازمانی داشته و باید طبق آن اقدام کنیم.

رئیس اداره اوقاف و امور خیریه شوش اضافه کرد: در حال حاضر نیروهای حرم مطهر نه تنها کافی است بلکه بنا به اعلام مسئولان استانی نیروی مازاد نیز داریم چرا که حرم به‌صورت فصلی شلوغ می‌شود و در وضعیت عادی این نیروها کفایت نیز می‌کنند.

وی ادامه داد: اوقاف برای اجرای فعالیت‌های عمرانی، دفتر فنی مستقل دارد و ما حتی شورای فنی نیز داریم که طرح توسعه حرم در این شورا نیز چندین بار مطرح شده است ولی در شهرستان‌ها دفتر فنی به لحاظ چهارچوب سازمانی تعریف نشده اما نظارت‌های فنی به‌طور مدام انجام می‌شود.

رئیس اداره اوقاف شوش به فعالیت‌های فرهنگی در آستان دعبل اشاره کرد و گفت: در دعبل هم کار فرهنگی مانند کتابخانه انجام می‌شود و در آینده نزدیک در آن محل نیز دانشکده امیرالمومنین راه‌اندازی خواهد شد.

به گفته پورنعمت، اجرای کارهای مذهبی از قبیل جامعه‌القرآن و مراسم مختلف نظیر تعزیه‌ها از دیگر برنامه‌های در دستور کار اداره اوقاف شوش در این مکان متبرکه است.

*معماری شوش به سمت بی‌هویتی گام بر می‌دارد

مشاور میراث فرهنگی خوزستان اما به کامپوزیتی شدن ابنیه‌های سطح استان از جمله شوش اشاره کرد و گفت: ساختمان‌ها و بناهای مختلف استان از جمله شوش در حال کامپوزیتی شدن یا به عبارتی دیگر نمای آنها کاملا مصنوعی شده است.

قاسم منصور آل‌کثیر اضافه کرد: در واقع هویت و معماری شوش در حال تغییر به بی‌هویتی بوده، در صورتی که شوش شهری است که میراثی قدیمی و باستانی دارد و از دوره‌ها و لایه‌های مختلف تمدنی و باستانی از عیلام تا اسلامی و بعد از اسلام تشکیل شده است.

وی ادامه داد: علاوه بر خانه‌های شیروانی و کامپوزیتی متاسفانه می‌توان به مناره‌های فلزی نیز اشاره کرد، در این نوع مناره‌ها از نوع فلز به جای کاشی کاری فیروزه‌ای استفاده شده که کاملا با روح اسلامی در تعارض است چرا که همه ما مناره‌ها را به‌عنوان نماد اسلامی می‌شناسیم.

مشاور میراث فرهنگی خوزستان بر هویت شهری تاکید کرد و افزود: علاوه بر کامپوزیتی‌ها، خانه‌های شیروانی که متاسفانه در شهر شوش مد شده، در واقع به معماری قدیمی شهر آسیب می‌زند و همه این موارد باعث شده که شهر با ضعف شدید هویتی همراه باشد.

آل‌کثیر همچنین اظهار کرد: از میراث فرهنگی و نهادهای مرتبط نیز انتظار می‌رود که روی مسئله معماری با فرهنگ بومی، حساسیت بیشتری به خرج دهند چرا که معماری معماری مدرن و امروزی یا  معماری غیر بومی باعث آسیب جدی به فرهنگ بومی خواهد شد.

وی یادآور شد: گردشگر به‌عنوان مخاطبی خارجی، قطعا پیش از این در ارتباط با معماری اسلامی و از نوع فاخر آن مطالعه کرده و با این ذهنیت وارد منطقه می‌شود و به همین جهت انتظار می‌رود تعاریفی را که در مورد معماری اسلامی است در معماری شوش ببیند.

مشاور میراث فرهنگی خوزستان در پایان بیان کرد: بنابراین باید در این مورد حساسیت بیشتری به خرج داد که حداقل یک نمونه معماری اسلامی در خور شان را بتوان در شوش به مخاطبانمان عرضه کنیم.