عربستان سعودی که از همان ابتدای بحران سوریه در این کشور دخالت کرد و به گروه های تروریستی پول و سلاح داد اکنون نیز از حل این بحران جلوگیری می کند و اولویت را برای حل بحران سوریه کناره گیری بشار اسد می داند اما روسیه و غرب اولویت را به جنگ با تروریسم 

عبدالباری عطوان» نویسنده و تحلیلگر معروف عرب در روزنامه «رای الیوم» نوشت: با پایان تعطیلات رسمی تابستانی در اوایل ماه سپتامبر که با سه شنبه همزمان شده است می توان گفت که پرونده سوریه شاهد تحرک سریع و بی سابقه ای می شود چه در دیدار ملک«سلمان بن عبدالعزیز»پادشاه عربستان با «باراک اوباما »رئیس جمهوری آمریکا که روز جمعه برگزار می شود و چه داخل سازمان ملل.قرار است که نشست های مجمع عمومی سازمان با حضور شمار زیادی از رهبران و وزرای خارجه عرب برگزار شود،همانند هر سال که در این نشست ها شرکت می کنند.

دو نشانه مهم در این زمینه وجود دارد که باید در این چارچوب آنها را در نظر گرفت:

نخست:دیداری که میان «عادل الجبیر»وزیر خارجه عربستان سعودی با «مایکل راتنی»فرستاده ویژه آمریکا به سوریه در شهر«جده» برگزار شد که باور بر این است که این دیدار به عنوان مقدمه ای برای دیدار احتمالی پادشاه عربستان از واشنگتن است.

دوم:سندی که «استفان دی میستورا»فرستاده ویژه سازمان ملل به سوریه آن را به شورای امنیت سازمان ملل ارائه کرد.در این سند دی میستورا پیشنهاد تشکیل چهار کمیته را داده است:کمیته امنیت و حمایت، یعنی کمیته پایان محاصره و رسیدن امدادها و کمک ها به همه مناطق سوریه و آتش بس،کمیته مربوط به مسائل قانونی و سایسی،کمیته اصلاحات سیاسی و کمیته تشکیل دولت انتقالی که با تروریسم بجنگند و بر بازسازی این کشور نیز نظارت کند.

در تعامل با پرونده سوریه دو مکتب وجود دارد که قصد دارند به راه حل سیاسی که همه طرف ها با آن موافقت کنند، برسند:

نخست:مکتبی که عربستان سعودی رهبری می کند و اولویت نخست را به برکناری «بشار اسد»رئیس جمهوری سوریه می دهد.

دوم:مکتبی که روسیه آن را رهبری می کند و واشنگتن نیز از آن حمایت می کند.اولویت این مکتب جنگ با تروریسم و گروه های تروریستی و به طور ویژه گروه تروریستی داعش است.

عربستان همانطور که بر زبان عادل الجبیر وزیر خارجه اش در مسکو جاری شد می گوید که برکناری اسد از قدرت اولویت مطلق است زیرا وی بخشی از مشکل است و نه بخشی از راه حل،این در حالی است که روسیه اسد را ستون فقرات هر گونه جنگ موفقی علیه تروریسم می داند و «سرگئی لاوروف»وزیر خارجه اش تاکید کرد که مطرح کردن کناره گیری اسد از قدرت به عنوان پیش شرط هرگز قابل قبول نیست و این تنها ملت سوریه است که سرنوشت رئیس جمهوری و کشور را مشخص می کند.

تلاش های عربستان سعودی برای تغییر در دیدگاه مسکو و وادار کردن این کشور به چشم پوشی از حمایت از بشار اسد با وجود تطمیع مالی زیاد و  پیشنهادهای مالی زیادی که شاهزاده«محمد بن سلمان»معاون ولیعهد عربستان طی دیدار اخیرش از مسکو به رهبران روسیه ارائه کرد،شکست خورده است.از جمله این تطمیع ها و پیشنهاد ها قراردادهای خرید سلاح روسی  و خرید تاسیسات هسته ای از روسیه است.برخی اخبار حکایت از ناامیدی سعودی ها دارد و این ناامیدی از تغییر موضع روسیه خود را در تصمیم پادشاه عربستان برای دیدار از واشنگتن و مشخص نکردن هر گونه زمانی در آینده برای دیدار از مسکو در پی دعوت روسیه از وی، نشان داد.

روسیه در صورت«قهر کردن»عربستان چیزی را از دست نمی دهد این کشور در حال حاضر به ایران و نقشی که در منطقه بازی می کند، تکیه دارد که به زودی محاصره اش به پایان می رسد.و این مساله قرارداد موشک های «اس 300»را تفسیر می کند که روسیه تصمیم به تحویل آنها به ایران گرفته است.علاوه بر آن دیدار سه نفر از رهبران عرب از مسکو طی هفته گذشته(عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری مصر،عبدالله دوم پادشاه اردن و شیخ محمد بن زاید ولیعهد ابوظبی)می تواند هر گونه خسارت سیاسی و اقتصادی نبود عربستان را جبران کند.

اگر کناره گیری اسد از قدرت مانع اصلی و موضع اختلاف است،اما باید بگوییم که متحد شدن مخالفان سوری مانع پیچیده بزرگتر است.ائتلاف مخالفان سوری جایگاه خود را از دست داده است و خطرناک تر از آن این است که همه گروه های مسلح مخالف سوری که کاندیدای شرکت در کمیته های چهارگانه دی میستورا هستند،نماینده سیاسی یا نظامی هیچ کسی در سوریه نیستند و اختلافاتشان با همتاهای خود بسیار بزرگتر از اختلافات شان با خود نظام سوریه است.

دی میستورا هرگز به شکل علنی یا در جلسات پشت درهای بسته درباره کناره گیری اسد از قدرت سخن نگفته است و سخن گفتن در این زمینه ممنوع است زیرا سخن گفتن درباره کناره گیری اسد به معنای پایان ماموریتش است همانطور که برای «اخضر ابراهیمی»فرستاده پیش از وی اتفاق افتاد.

مساله کناره گیری اسد یا کناره گیری نکردن وی ما را به یاد جدل معروف درباره این که اول تخم بوده یا مرغ، می اندازد،اختلاف اکنون بر سر این مساله است،آیا باید با کناره گیری اسد شروع کرد یا با جنگ علیه داعش و همتاهای داعش؟

آقای الجبیر وزیر خارجه عربستان سعودی گفت که اسد چه به شکل مسالمت آمیز و چه با زور کنار می رود و لاوروف نیز پاسخش را با توصیف الجبیر و کشورش به ابله، داد و تاکید کرد که کناره گیری اسد از قدرت به ملتش مربوط است.

پرسش این است که در نهایت چه کسی غلبه می کند؟جدل تا پایانش ادامه پیدا می کند و بر این باوریم که  در آینده نزدیک به پایان نمی رسد و اسد همچنان در قدرت باقی می ماند و داعش نیز به اشغالگری خود ادامه می دهد و خون سوری ها همچنان ریخته می شود و هر کسی که از درگیری ها جان سالم به در ببرد چاره ای جز سوار شدن به قایق های مرگ در دریا یا کامیو های مرگ برای یافتن پناهگاهی امن برای خود و کودکانش ندارد.

مرجع/ جماران