موضوع پرداخت مالیات از سوی جامعه پزشکی، یکی از چالش‌های اقتصاد سلامت است که همواره با حاشیه‌هایی همراه بوده است؛ به طوری که از این حرفه در پرداخت مالیات به خوبی نام برده نمی‌شود. اما، واقعیت آن چیزی نیست که به زبان آورده می‌شود، در حالی که مسئولان سازمان امور مالیاتی بر این نکته اعتراف کرده اند که جامعه پزشکی از خوش حساب ترین مشاغل در پرداخت مالیات است؛ هر چند نمی‌توان منکر فرار مالیاتی معدود افرادی از جنس جامعه پزشکی شد، درست مثل دیگر حِرَف و اصناف و مشاغل که فرار مالیاتی دارند.

از نظر سازمان مالیاتی، تمامی صاحبان مشاغل از جمله پزشکان که به فعالیتی اشتغال دارند طبق آئین نامه اجرایی ماده ۹۵ قانون مالیات‌های مستقیم به سه گروه اول، دوم و سوم مالیاتی تقسیم بندی می‌شوند که هرکدام تکالیف مالیاتی متفاوتی دارند.

گروه اول صاحبان مشاغل

صاحبان مشاغلی در این گروه هستند که مبلغ فروش یا آخرین مالیات قطعی شده آنها از مبلغی بالاتر باشد و باید تمام تکالیفی را انجام دهند که شرکت‌ها (اشخاص حقوقی) انجام می‌دهند مانند ارسال اظهارنامه مالیاتی، ارسال معاملات فصلی، صدور صورتحساب، نگهداری دفاتر قانونی برای درج تمام معاملات مالی، ارائه اسناد و مدارک به مأمورین مالیاتی، ارسال لیست حقوق و دستمزد و…، است.

گروه دوم صاحبان مشاغل

این گروه نیز بر اساس میزان فروش و مالیات قطعی شده خود که مبالغ آن کمتر از گروه اول می‌باشد باید اظهارنامه مالیاتی را مشابه گروه اول ارسال کنند و برای هر ماه گزارشی از کلیه درآمدها و هزینه‌های خود را ثبت کنند و یک گزارش سالانه نیز تهیه کنند و به اداره امور مالیاتی مربوطه تحویل دهند.

گروه سوم صاحبان مشاغل

گروه سوم صاحبان مشاغلی هستند که در گروه اول و دوم قرار ندارند ولی ارسال اظهارنامه مالیاتی و تهیه گزارش سالانه درآمد و هزینه‌ها و ارائه آن از جمله وظایف آن‌ها می‌باشند. نکته‌ای که جالب به نظر می‌آید این است در زمانی که کلیه صاحبان مشاغل مانند پزشکان پرونده مالیاتی خود را تشکیل دادند در گروه ۳ قرار می‌گیرند و تا ۲ سال باید تکالیف این گروه که کمتر از گروه‌های دیگر است را انجام بدهند.

مالیات پزشکان استخدامی در مراکز درمانی

این پزشکان اعم از پزشک عمومی یا متخصص که تحت استخدام مراکز درمانی و بیمارستان‌ها و…، مشغول به فعالیتی هستند، تکالیف خاصی ندارند و صرفاً مراکز درمانی دولتی و یا خصوصی باید قرارداد استخدامی‌با پزشکان منعقد کرده، حقوق و مزایای ماهیانه پرداخت کنند، بیمه کارکرد آنها را به سازمان تأمین اجتماعی پرداخت کنند و مالیات حقوق آن‌ها را طبق ماده ۸۴ قانون مالیات‌های مستقیم که مبلغ مربوطه در قانون بودجه هر سال تعیین می‌گردد، محاسبه و فیش آن را به اداره امور مالیاتی واریز کنند.

مالیات پزشکان دارای قرارداد با مرکز درمانی

یک سری از پزشکان هستند که تحت استخدام بیمارستان‌ها و مراکز درمانی نیستند ولی با آنها قراردادی منعقد می‌کنند که اصطلاحاً به آنها پزشکان قراردادی گفته می‌شود که این قرارداد می‌تواند به صورت مشارکتی یا غیر مشارکتی باشد.

قرارداد مشارکتی

قرار داد مشارکتی که بین پزشکان و مراکز درمانی منعقد می‌گردد به این صورت است که پزشک بابت علم و دانش و تخصصی که دارد از یک طرف و مراکز درمانی و بیمارستان بابت لوازم و تجهیزات و خدمات نگهداری و مراقبتی که انجام می‌دهند از طرف دیگر چه درصد و سهمی از درآمدی که از بیمار عاید مجموعه می‌کند را دارا می‌باشند.

بر این اساس هم پزشکان قراردادی و هم مراکز درمانی باید صرفاً درآمد مربوط به خود را ثبت کنند و در سامانه معاملات فصلی ماده ۱۶۹ مکرر اعلام کنند که در صورت عدم انجام این تکلیف تا یک ماه و نیم پس از پایان هر فصل مربوطه، مشمول جریمه به میزان ۱ درصد معاملاتی می‌شوند که به سازمان اعلام نشده است.

مراکز درمانی علاوه بر اینکه باید معاملات مربوط به هر پزشک را در سامانه معاملات فصلی ارسال کنند موظف هستند طبق قانون بودجه به میزان ۱۰ درصد از کل درآمد پزشک حتی اگر وجه آن به وی پرداخت نگردیده است را کسر و به حساب اداره امور مالیاتی واریز کند و همچنین باید این مبلغ در سامانه مالیات تکلیفی پزشکان که به منظور ساماندهی وضعیت پزشکان متخصص و عمومی‌توسط سازمان مالیاتی تعبیه شده است نیز درج گردد.

وضعیت مالیات پرداختی پزشکان

شاهین مستوفی مدیرکل دفتر حسابرسی سازمان امور مالیاتی، در خصوص اخذ مالیات از پزشکان گفت: پزشکان در هر مرکز درمانی که کار می‌کنند هر مبلغی که آن مرکز درمانی بابت حق الزحمه پرداخت می‌کنند ۱۰ درصد آن به عنوان مالیات اخذ می‌شود و البته این مبالغ به عنوان علی الحساب مالیاتی آن پزشک برای آن سال منظور می‌شود که این عدد در سال ۱۴۰۱ به عدد ۱,۸۰۰ میلیارد تومان رسید.

وی افزود: البته با توجه به اطلاعات و آماری که ما داریم پزشکان بیشترین میزان مالیات را در بین مشاغل به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌کنند.

مستوفی درباره میزان متوسط مالیات دریافتی از پزشکان گفت: متوسط مالیات پرداختی پزشکان در سال ۱۴۰۱ بیشتر از سایر مشاغل و بالغ بر ۴۳ میلیون تومان بود که این عدد برای سایر مشاغل متوسط زیر ۲۰ میلیون تومان است.

وی ادامه داد: متأسفانه در بین پزشکان هم فرار مالیاتی و دریافت وجوه خارج از کارت خوان به صورت نقد یا دریافت سکه و حتی رمز ارز هم وجود دارد که اقدامات لازم برای جلوگیری از این موضوع از طریق دفتر مبارزه با پولشویی سازمان امور مالیاتی در حال انجام است.

مدیرکل دفتر حسابرسی سازمان امور مالیاتی تاکید کرد: به محض آنکه اطلاعاتی از سامانه سیستمی در اختیار ما قرار گیرد یا بازرسان سازمان مالیات که به صورت نامحسوس در اجرای قانون بودجه به پزشکان مراجعه می‌کنند، شواهدی مبنی بر فرار مالیاتی به سازمان ارائه دهند، با این پزشکان برخورد خواهد شد و مطالبه مالیات مطابق آنچه مستند به اطلاعات در اختیار سازمان قرار می‌گیرد، اقدام خواهد شد.

مستوفی درباره چگونگی محاسبه مالیات برای پزشکان گفت: پزشکان نیز همانند سایر مشاغل برای عملکرد سال ۱۴۰۱ تا ۳۹ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان معاف از مالیات هستند و نسبت به مازاد آن تا ۲۰۰ میلیون تومان ۱۵ درصد، از ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون ۲۰ درصد و مازاد ۴۰۰ میلیون ۲۵ درصد شامل مالیات می‌شود. البته سود فعالیت پس از کسر هزینه‌ها مورد نظر است.