چهار سال پیش بود كه خبرهایی از آغاز تألیف یك دانشنامه قرآنی بزرگ و در عین حال بومی در استان خوزستان در رسانه‌های استان منتشر شد. به گفته حبیب پیام محقق، نویسنده و دبیر علمی این اثر پژوهشی این دانشنامه یك منبع كاملاً تخصصی و بانك اطلاعاتی جامعی از اطلاعات قرآن و قرآن‌پژوهی در سطح استان خوزستان است.
دوره تاریخی این دانشنامه دوره ۱۴۰۰ ساله از صدر اسلام تاکنون را در بر می‌گیرد. در این راستا دانشنامه در ۱۰ محور عمده طراحی شده است كه این محورها شامل: محور اول؛ شخصیت‌های قرآنی(شامل حافظان، کاتبان وحی، قاریان و مفسران قرآن)، محور دوم کتب قرآنی(شامل کتب تفسیر، آموزش قرآن و قرآن‌پژوهی)، محور سوم، تأثیر قرآن بر سبک زندگی خوزستان(شامل فرهنگ نام‌ها، نوع زندگی مردم، طبقات اجتماعی، پوشش آنها و ...) است.
محور چهارم، نقد و بررسی و رد آثار قرائت‌های تکفیری بر قرآن که در این محور مبانی فکری گروه‌های تکفیری همچون وهابیت، شیطان‌پرستی و ... در قالب مقالاتی نقد شده است. محور پنجم، تأثیر قرآن بر ادبیات و هنر استان(سینمای قرآنی، شعر قرآنی، داستان و هنرهای تجسمی قرآنی)، محور ششم، نهادها، انجمن‌ها و موسسات قرآنی، محور هفتم، یادمان‌های قرآنی استان(شامل دروازه‌ها و درب‌های قرآنی و ساختمان‌های وقف قرآنی)، محور هشتم، مقالات قرآنی، دانشنامه‌ها، پایان‌نامه‌های ارشد و دکتری در زمینه علوم قرآنی، محور نهم، کتاب‌شناسی قرآن کریم خوزستان و محور آخر، قرآن کریم، انقلاب اسلامی و دفاع مقدس است که در این محور ریشه‌های قرآنی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در استان تبیین می‌شوند.
عدم حمایت و بی‌مهری متولیان فرهنگی از این كار بزرگ از سال‌های نخست تألیف این كار آغاز شد. در طول این مدت زمزمه‌هایی از حمایت حوزه هنری، ستاد احیای امر به معروف و نهی از منكر، نهاد كتابخانه‌‌های عمومی و شورای اسلامی شهر به گوش رسید اما همه چیز در حد سخن باقی ماند و عملا كار تألیف و چاپ دانشنامه قرآن‌پژوهی خوزستان بر زمین ماند.
معتقدند تألیف دانشنامه قرآنی ضرورتی ندارد
حبیب پیام، دبیر علمی دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی خوزستان در گفت‌وگوی اخير خود با ایکنای خوزستان، با تصریح به اینکه تألیف این دانشنامه عملاً تعطیل شده است، گفت: در ادامه پیگیری خود جهت حمایت از تألیف این دانشنامه با نمایندگان خبرگان رهبری هم صحبت شد اما آنها نیز به اين كار اقبال نشان ندادند. کسی دغدغه این کار را ندارد و معتقدند چنين كاری ضرورتی ندارد.
اين محقق قرآنی با بيان اينكه در حال رایزنی با کهگیلویه و بویراحمد و نوشتن چنین دانشنامه‌ای در آن استان است، تصريح كرد: وقتی این کار متولی ثابت و معینی ندارد، نمی‌توان کار را در استان ادامه داد. نهادهای فرهنگی یا از عدم وجود بودجه فرهنگی سخن می‌گویند یا اینکه وقتی کار به یک اثر پژوهشی مادر می‌رسد، اظهار می‌کنند که به چنین کارهایی ورود نمی‌کنند. شورای شهر قول‌هایی داد اما عملی نشد. دانشنامه قرآن‌پژوهی خوزستان یک کار کوچک نیست که یک فرد به تنهایی بتواند آن را انجام دهد.
وی گفت: پيش از اين گروهی از استادان متخصص در تأليف اين دانشنامه و محورهاي مختلف آن همکاری می‌کردند اما وقتی دیدند منابع مالی وجود ندارد از ادامه کار بازماندند.
دبیر علمی دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی خوزستان با اشاره به بومی و جديد بودن اطلاعات گردآوری شده در اين دانشنامه گفت: چندی پيش مقاله‌ای درباره مشعشعیان و قرآن کریم در یک سال گذشته منتشر شد که بسياری از استادان تهران اظهار می‌کردند که نمی‌دانستند مشعشعیان خوزستان نظریات قرآنی و تفسیر دارند. این نکات کاملاً بومی است و در اين دانشنامه لحاظ شده است.
اين نويسنده ادامه داد: برخی معتقدند با وجود دانشنامه ملی نیاز به دانشنامه بومی وجود ندارد اما باید گفت كدام یک از دانشنامه‌های ملی درباره مشعشعيان و قرآن، شیخیه خوزستان و قرآن و مفسران درجه یک خوزستان سخن گفته‌اند. شخصیت‌های قرآنی کم‌نظیری در خوزستان داريم؛ فردی همچون ملاعلی روحی‌پور که ۷۰ بار قرآن را کتابت کرده است يا ملاعلی قطب‌الدین بهبهانی که ۳ جلد تفسیر قرآن را بدون نقطه نوشته است.
در دایره‌المعارف‌های قرآنی ملی، سهم خوزستان دیده نشده
است
وی اظهار كرد: در دایره‌المعارف‌های قرآنی ملی، سهم خوزستان دیده نشده است. به طور مثال در این دانشنامه‌ها ممکن است سه یا چهار مفسر از استان ما معرفی شده باشند؛ در حالیکه ما نزدیک به ۲۵۰ مفسر قرآن داریم. این دانشنامه کاملاً بومی است و شباهتی به دانشنامه‌هایی که در قم و به صورت ملی کار می‌شود ندارد. این طرح کاملاً متعلق به خوزستان است و تنها با توانی که در استان وجود دارد، قابل انجام است و هیچ استانی توانمندی و اشراف استان را نسبت به تبیین این اصطلاحات را ندارد.
تنها جایی که كار این دانشنامه را پیگیری می‌کند خبرگزاری قرآنی خوزستان
است
پيام با اشاره به پيگيری‌های مستمر جهت دريافت حمایت از سازمان‌ها و نهادهای استان گفت: تنها جایی که كار این دانشنامه را پیگیری می‌کند فقط خبرگزاری قرآن است. ادارات ما متأسفانه دنبال کارهای ویترینی هستند و به این قبیل کارها اقبال نشان نمی‌دهند.
علاقه مندی بزرگان و پژوهشگران نسبت به تألیف دانشنامه
وی خاطرنشان كرد: بسیاری از بزرگان حوزوی و دانشگاهی جهت
انجام این کار اعلام آمادگی کرده‌اند و برخی پژوهشگران با فرستادن كتب و معرفی چهره‌های قرآنی در رجال سیاسی مذهبی و خیلی از
پژوهشگران محلی دزفول و بهبهان با اسكن كردن نسخ خطی قرآن با اين كار همكاری كرده‌اند؛ یعنی
جامعه به اين دانشنامه اقبال نشان داد اما مسئولان استان تاكنون از آن حمایتی نكرده‌اند.
حرکت های علمی و فرهنگی در راستای معرفی فرهنگ قرآن و اهل بیت(ع) به زبان شعر، عرفان و معرفت جزء شاخصه هایی است که برای تربیت و آشنا کردن نسل جوان امروز و فردا امری لازم و ضروری است. جامعه و حیات آن براساس فرهنگ صحیح و متقن پابرجا است. جامعه همواره به معرفت و آکاهی نسبت به همه داشته های شایسته و مطلوب خود نیاز اساسی دارد و اسلام در سایه معرفت در دنیا به عنوان مکتبی انسان ساز شناخته شده است. معرفی بزرگان از نظر عقلی و شرعی امری لازم و مهم است؛ چراکه بقا و دوام اسلام در سایه آشنایی با فرهنگ اصیل دینی میسر می شود.
سایه سنگین نبود دغدغه متولیان
مسئولان کارهای ویترینی فرهنگی را رها کنند
تنها در یک جمله می توان خلاصه کرد: تعطیل؛ سرانجام تألیف دانشنامه قرآن‌پژوهی خوزستان. تعطیلی که سایه بی توجهی و بی دغدغگی مسئولان بر آن سنگینی می کند.
اگر مسئولان ما اندكی دست از برخی كارهای ويترينی و اسراف و تبذير‌های فرهنگی برمی‌داشتند، خوزستان نيز می‌توانست قدمی جدی برای ثبت و ضبط هويت فرهنگی، دينی و قرآنی خود به عنوان دورازه ورود تشيع به ايران بردارد.
