دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با بیان این‌که آینده هر علمی به تولید ثروت است، گفت: هزاران عضو هیأت‌علمی در کشور فعالیت می‌کنند و باید حداقل 1000 شرکت دانش‌بنیان فعال داشته باشیم که از الحاق این شرکت‌ها بتوان دو، سه برند معروف در حوزه سلول‌های بنیادی و بیوتکنولوژی به دنیا عرضه کرد.

دکتر امیرعلی حمیدیه در جلسه توسعه شورای علوم و و فناوری‌های سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی استان که امروز، شنبه 10 مهرماه در سالن جلسات حوزه ریاست دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز برگزار شد، با بیان این‌که قدم نهادن به خاک پاک منطقه‌ای که رشادت‌ها و فداکاری‌های مردم آن نه تنها در هشت سال دفاع مقدس که در طول تاریخ ایران همواره در ذهن مردم این آب و خاک بوده موجب افتخار است، اظهار داشت: برنامه‌ریزی‌های مختلفی در سطح کلان کشور در حوزه علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی در حال انجام است که باید به کل کشور تسری داده شود.

وی با اشاره به این‌که در سال‌های پس از انقلاب در حوزه آموزش فعالیت‌های بسیارخوبی انجام شد، افزود: پس از آن نیز حوزه پژوهشی شکل گرفت و اکنون حدود 15 سال است که به‌طور مداوم مقاله تولید می‌کنیم‌. و مقالات بسیار زیادی نیز از ایران چاپ می‌شود اما مشکل این است که ما دانشگاه نسل سوم نداریم و فرآیند ایده تا بازار در ایران هنوز جا نیافتاده است.

دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با اشاره به نحوه تأسیس شرکت‌های فناور در آمریکا، افزود: پیرامون دانشگاه استنفورد منطقه‌ای به نام سیلیکون ولی، ایجاد شده که همه‌ی فارغ‌التحصیلان این دانشگاه با تأسیس شرکت‌های کوچک در آن شروع به ارائه محصولات و خدمات فناور می‌کنند.

حمیدیه تصریح کرد: این در حالی است که در ایران پس از فارغ‌التحصیلی یک پانچ روی کارت دانشجویی زده و ارتباط فرد با دانشگاه قطع می‌شود. ما مقالات بسیاری چاپ کرده‌ایم اما خروجی آن چه بوده است و مردم در پایین‌ترین لایه‌های اجتماع چه لذتی از استاد شدن افراد پیدا کرده‌اند و چه مشکلی از سطح جامعه به لحاظ علمی و فناوری حل شده است؛ اکنون نقش ما در تأثیرگذاری علم و فناوری دنیا چه‌قدر است؟

وی بیان کرد: آیا غیر از این است که نفت را می‌فروشیم و پول نفت را بین دانشگاه‌ها توزیع و سپس با استفاده از آن مقالاتی را تولید می‌کنیم که در آرشیو کتابخانه‌ها جای می‌گیرند. چه ثروتی برای ما ایجاد شده است، جز آن‌که نفت خود را فروخته‌ایم و به‌جای آن مقاله چاپ کرده‌ایم؟

دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با اشاره به موضوع "علم بهتر است یا ثروت"، تصریح کرد: علمی خوب است که بتواند به ثروت تبدیل شود. آیا در ژاپن، آلمان یا آمریکا محصول‌محور فکر می‌کنند یا مقاله‌محور هستند. آیا ایده اساتید دانشگاه‌های ما به بازار می‌رسد؟ در حوزه خدمات پژوهشی چه میزان فروش داریم و آیا می‌توانیم محصول ارائه دهیم؟

حمیدیه با اشاره به تشکیل معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری از هشت، 9 سال پیش با هدف رساندن دانشگاه به صنعت، تولید و محصول، خاطرنشان کرد: در حال حاضر 15 ستاد اعم از هوافضا، نانو، بیوتکنولوژی، علوم شناختی و ... در معاونت علمی فعال هستند که به‌عنوان اتاق فکر دولت برای آینده فناوری کشور برنامه‌ریزی می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: در حیطه‌ی هوافضا اگر گفته شود که باید یک هواپیمای ملی تولید کنیم، نمی‌گوییم که کشور نیاز به تولید هواپیما ندارد اما موضوع این است که اگر امروز حتی بتوانیم هواپیمای بهتر از بوئینگ یا ایرباس بسازیم، آیا این محصول می‌تواند در سطح بین‌المللی برند شود، پاسخ این است که نمی‌تواند زیرا 50 سال است که این غول‌های تجاری بازار دنیا را گرفته‌اند؛ پس چه باید کرد؟

دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با بیان این‌که علوم همواره در حال پیشرفت بوده و اکنون علوم جدیدی در سطح بین‌المللی در حال ورود به بازار است، گفت: یکی از این علوم، علوم و فناوری‌های سلول‌های بنیادی است که امروز تقریباً در تمام رشته‌های پزشکی کاربرد دارد و برای تمام رشته‌های پزشکی لازم است؛ بنابراین یک علم برای آینده پزشکی دنیا است.

حمیدیه با اشاره به این‌که شرکت‌های دارویی شاید حدود 30، 40 سال پیش سالانه بیش از 20 مدل داروی مختلف به بازار عرضه می‌کردند، تصریح کرد: اکنون شاید سالانه یک یا دو نوع دارای جدید به بازار ارائه شود و به نظر می‌رسد که در آینده بازار دارو در دنیا تغییر خواهد کرد.

وی با بیان این‌که مطالبات پزشکی مردم در دهه‌های مختلف فرق می‌کند، اظهار کرد: اکنون هرم سنی پیر شدن جمعیت در بسیاری از کشورها مختلف بوده و به همین دلیل برنامه‌ریزی آینده کشورهای پیشرفته دنیا به سمت نامیرایی سوق پیدا کرده که پیش از این به‌عنوان یک آرزو مطرح بوده است و ژاپن در حال برنامه‌ریزی برای رساندن متوسط سن مردم این کشور به 110 تا 120 سال در افق 2030 است.

دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری با اشاره به این‌که 2 موضوع حائز اهمیت برای هر کشور امنیت و سلامت است، گفت: اگر این دو نباشد، یک کشور واقعاً به هم خواهد ریخت. به همین دلیل رهبر معظم انقلاب در سخنرانی آذر 94، سه علم نانو، سلول‌های بنیادی و فناوری‌ هسته‌ای را جزو نوامیس ملی کشور دانستند.

حمیدیه تصریح کرد: امروز اهمیت سلول‌های بنیادی در طب به مثابه فناوری هسته‌ای در صنعت است؛ به همین دلیل ستاد توسعه علوم و فناوری سلول‌های بنیادی در کشور تشکیل و سند آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید که مطابق آن باید برنامه‌ریزی‌های لازم انجام می‌شد.

وی با اشاره به آغاز مسئولیت خود در این ستاد از 16 ماه پیش، خاطرنشان کرد: تا آن زمان ستاد برنامه استراتژیک نداشت. به همین دلیل برای آن برنامه استراتژیک، درخت فناوری و نقشه راه برای 10 سال آینده کشور طراحی شد. اعتقاد داریم که فعالیت‌ها باید در سراسر کشور توزیع شود و هر کدام از دانشگاه‌ها به صورت مأموریت‌محور مسئولیتی را بر عهده بگیرد.

دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری تصریح کرد: با توجه به سیر حرکت فناوری‌های آینده دنیا دیگر یک پزشک به‌تنهایی نمی‌توند کاری انجام دهد و اکنون مفهومی به نام علوم همگرا شکل گرفته است که باید حتماً در یک تیم پزشکی و درمانی تخصص‌های مختلف در حیطه‌های مختلف علوم وجود داشته باشد.

حمیدیه با اشاره به راه‌اندازی 28 کارگروه در این ستاد، افزود: اکنون هیچ طرحی در ستاد پذیرش یا تصویب نمی‌شود مگر آن‌که به صورت بین بخشی ارائه شده باشد زیرا تمام رشته‌ها در حال ادغام و فرو رفتن در یکدیگر هستند. رتبه علمی 17، 18 و یا 19 دنیا دیگر برای ما فایده‌ای ندارد زیرا فاصله بسیار زیادی بین دو، سه کشور اول دنیا با دیگر کشورها وجود دارد و اگر می‌خواهیم یک جهش علمی در کشور اتفاق بیافتد، باید ترکیب علوم را داشته باشیم.

وی تأکید کرد: جزیره‌ای کار کردن تنها پرت انرژی خواهد بود و هیچ سودی نخواهد داشت؛ آینده هر علمی نیز به تولید ثروت است و اگر این جنبه وجود نداشته باشد آن علم نیز چندان پیشرفتی نمی‌کند. اکنون در استان‌های دیگر صنایع در حال تلاش برای ملحق شدن به دانشگاه‌های علوم پزشکی و انجام طرح‌های مشترک هستند. در خوزستان نیز باید صنایع در این عرصه فعال شوند.

دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری اظهار کرد: پس از تدوین برنامه استراتژیک برای استفاده از کل پتانسیل کشور به‌شدت دانشگاه‌ها را درگیر کردیم، در حالی‌که پیش از این فعالیت در این عرصه منحصر به مراکز خاص مانند رویان بود؛ زیرا معقتدیم اگر مراکز آموزشی به عرصه سلول‌های بنیادی وارد شوند، خیل عظیمی در کشور به راه می‌افتد و وضعیت بسیار تغییر خواهد کرد.

حمیدیه با بیان این‌که ما سال‌های سال در کشور روی حوزه‌های آموزشی و پژوهشی کار کردیم، تشکیل تنها 6 شرکت دانش‌بنیان در دانشگاه علوم پزشکی اهواز را برای چنین دانشگاهی بسیار کم دانست و گفت: هزاران عضو هیأت‌علمی در کشور فعالیت می‌کنند و باید حداقل 1000 شرکت دانش‌بنیان فعال داشته باشیم که از الحاق این شرکت‌ها بتوان دو، سه برند معروف در حوزه سلول‌های بنیادی و بیوتکنولوژی به دنیا عرضه کرد.

وی مشکل کشور در این عرصه را (پژوهش برای پژوهش) خواند و تصریح کرد: 80 درصد پژوهش‌ها در دنیا پرت می‌شود و خروجی خاصی ندارد. در کشور ما نیز مشکل این است که پژوهش را برای پژوهش انجام می‌دهیم در حالی‌که باید بدانیم چه مشکلی در فلان رشته وجود دارد که با اجرای یک پژوهش می‌توان آن را رفع کرد.

دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری‌های سلول بنیادی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری افزود: اکنون حوزه تجاری‌سازی و بازار و مدیریت مراکز ارائه خدمات سلولی در کشور را سامان‌دهی کرده‌ایم؛ در سال‌های گذشته تندروی‌ها و کندروی‌هایی در حوزه سلولی اتفاق افتاد که در حال مرتب کردن و متعادل‌سازی آن هستیم که از حالت نامرتب خارج شود.

حمیدیه با بیان این‌که معتقدیم 10 سال آینده جمهوری اسلامی به علم پایه سلولی دست پیدا کرده است، گفت: اگر تنها 2 درصد از سهم بازار دنیا در این عرصه را بتوانیم به خود اختصاص دهیم، هم از بُعد اشتغال و ارزآوری برای کشور شاهد اتفاقات بسیار خوبی خواهیم بود. موضوع اصلی این است که طرز تفکر و ایجاد دانشگاه نسل سوم در کشور محقق شود و حتی قوانین آن باید در شورای عالی انقلاب فرهنگی اصلاح شود زیرا یک پتنت می‌تواند ارزش 10 مقاله را داشته باشد؛ دانشگاه باید برای مردم و جامعه خاصیت داشته باشد.