تالاب بین المللی هورالعظیم در خوزستان همه ساله در فصل های پاییز و زمستان میزبان هزاران پرنده مهاجر از مناطق سردسیر است.

تالاب هورالعظیم از تالاب های دائمی ایران است که خط مرز زمینی 2 کشور ایران و عراق را تشکیل می دهد، این تالاب در حدود 450 هزار هکتار وسعت دارد که یک سوم آن در ایران و 2 سوم آن در کشور عراق است.در سال های اخیر به دلیل احداث خاکریزها و جاده های متعدد نظامی در منطقه و کاهش آب ورودی به تالاب از وسعت آن کاسته شده است. تالاب هورالعظیم در آذر ماه سال 89 بر اساس مصوبه شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان پناهگاه حیات وحش هورالعظیم در سال 90 به عنوان منطقه حفاظت شده تعیین شد.

تالاب هورالعظیم در غرب استان خوزستان و در منطقه مرزی دشت آزادگان با کشور عراق قرار دارد.این تالاب در ایران هورالعظیم و در عراق هورالهویزه نام دارد و 125 هزار هکتار این تالاب در ایران قرار دارد.

کارشناس اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان بیان کرد : تالاب هورالعظیم به دلیل شرایط مناسب غذایی، آب و دما در فصل های پاییز و زمستان هدف مهاجرت پرندگان مناطق سیبری، اروپای شرقی و جنوب آفریقا است.

موسی مدحجی بیان کرد: طبق سرشماری که پارسال انجام گرفت 256 هزار پرنده مهاجر از 140 گونه به تالاب هورالعظیم مهاجرت کردند.

وی با اشاره به اینکه مهاجرت پرندگان از 15 مهر ماه آغاز می شود و تا 15 اسفند ماه پایان می یابد گفت: پیش بینی می شود امسال به دلیل بارندگی های خوبی که داشتیم و آبگیری تالاب ، پرندگان بیشتری به این تالاب مهاجرت کنند که آمارگیری تا 10 روز آینده آغاز می شود.

مدحجی ادامه داد: در تیر ماه امسال ورودی آب به تالاب هورالعظیم به دلیل خشکسالی و کم آبی قطع شد و تنها 58 درصد تالاب آب داشت که با بارندگی های پاییز امسال بالغ بر 67 درصد تالاب آبگیری شده است که با ورود حق آبه تالاب این میزان افزایش خواهد یافت و شرایط برای مهاجرت هر چه بیشتر پرندگان فراهم می شود.

کارشناس اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: تالاب هورالعظیم برای بازدید گردشگران آزاد است و منعی برای حضور توریست در این منطقه وجود ندارد.

مدحجی بیان کرد: البته نیاز به ایجاد برخی زیرساخت ها است که اداره کل میراث فرهنگی استان باید در این زمینه ورود کند.

وی افزود: اداره کل میراث فرهنگی استان شرایطی را برای گردشگری درتالاب شادگان ایجاد کرده است و نیاز است که برای تالاب هورالعظیم نیز این شرایط مهیا شود.

این کارشناس اداره کل میراث فرهنگی استان بیان کرد: البته به دلیل وجود برخی مسائل امنیتی در حوزه تالاب هورالعظیم و نزدیکی این تالاب به مرز شرایط برای حضور گردشگران سخت تر است اما با این وجود می توان این فرصت را ایجاد کرد.

مدحجی اظهار داشت: از سال 93 که آبگیری این تالاب انجام گرفته است گردشگرانی از چند کشوری خارجی از جمله فنلاند برای دیدن این تالاب به این منطقه سفر کردند و گونه های ارزشمندی از پرندگان از جمله عروس غاز را که در حال انقراض است مشاهده کردند که زمستان پارسال این گونه در این تالاب دیده شد.

وی گفت: تا 10 روز آینده سرشماری از پرندگان مهاجر این تالاب انجام می شود و تعداد و گونه های پرندگانی که امسال به این تالاب سفر کرده اند مشخص می شود.

تالاب ها همواره به عنوان مهمترین و حیاتی ترین زیستگاه پرندگان آبزی به شمار می آیند.

کارشناس اداره کل میراث فرهنگی استان در ادامه افزود: هورالعظیم محل زمستان گذارانی بسیاری از پرندگان آبزی و کنارآبزی از قبیل اردک ها، غازخاکستری، چنگر و انواع آبچلیک است.

مدحجی اظهار داشت: پنج گونه کمیاب پرندگان که به این تالاب مهاجرت می کنند شامل میوه خور، اکراس آفریقایی، عروس غاز، غاز پیشانی سفید کوچک و اردک مرمری است.

وی گفت: همچنین پرندگانی از جمله پلیکان، حواصیل ارغوانی، اکراس آفریقایی، یلوه، غاز خاکستری، فلامینگو و دراج در این تالاب مشاهده شده است.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست خوزستان بیان کرد: امسال با توجه به تجارب سال های قبل یکسری تصمیمات مدیریتی گرفتیم تا بتوانیم با وجود امکانات ناکافی، کمبودها را در حوزه مدیریت شکار پرندگان این تالاب جبران کنیم.

حسن شیرمحمدی ادامه داد: از جمله اقداماتی که در حال انجام هستیم بازرسی و تخریب محمیه هایی هستیم که توسط شکارچیان در اطراف تالاب برای شکار پرندگان ایجاد می شود .

وی گفت: با توجه به بارش باران و گستردگی فضا برای حضور پرندگان در تالاب گشت ها را برای شناسایی شکارچیان نسبت به پارسال بیشتر کرده ایم .

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست خوزستان افزود: همچنین با توجه به اینکه امسال پروانه شکار صادر شده است شکارچیان مجاز را به مناطق غیر محافظت شده هدایت کرده ایم.

وی گفت: همچنین با دانه پاشی در مناطقی که خطر کمتری پرندگان را تهدید می کند تلاش در هدایت پرندگان به مناطق امن داشته ایم .

شیر محمدی افزود: محمیه دار (مخفیگاه شکارچیان برای صید را محمیه می نامند) برای صید پرنده نیاز به آرامش دارد و ازاین فرصت استفاده می کند و با ریختن دانه اقدام به صید می کند و برای اینکه شکارچی موفق به این کار نشود ضمن اینکه به این محمیه ورود می کنیم در این مناطق هم شکارچیان مجاز را هدایت می کنیم که با تیراندازی پرندگان را به مناطق امنی که دانه پاشی کرده ایم هدایت کنند.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست خوزستان ادامه داد: با این روش میزان شکار پرندگان کاهش یافته است و تا کنون پنج نفر از محمیه دارها محل خود را ترک کرده اند.

وی افزود: تعداد محمیه ها نسبت به سال گذشته با توجه به پراکندگی پرندگان به دلیل بارندگی بیشتر شده است و البته نظارت بر مناطق پرجمعیت بیشتر شده است.

شیر محمدی با اشاره به اینکه پارسال تعداد زیادی شکارچی با توجه به اینکه مجوز شکار هم صادر نشده بود دستگیر کردیم بیان کرد: تجهیزات در همه دنیا متناسب با نیاز است و البته شرایط مختلف بر میزان تجهیزات تاثیرگذار است و تحریم و درآمد دولت بر تامین تجهیزات یگان حفاظت تاثیر گذار است،در حال حاضر خودروهایی که در دست داریم خودروهای به روزی نیستند و تعداد آن ها کافی نیست.

وی گفت: 20 خودرو داشتیم که 10 خودرو اسقاط شده است و 10 خودروی دیگر هم فرسوده است قراراهست 6 خودرو جایگزین آن ها شود که هنوز تامین نشده است و موفق شدیم مقداری افزایش نیرو یگان داشته باشیبم و بالغ بر 25 نفر افزایش نیرو داشتیم.

تالاب هورالعظیم یکی از ذخیره گاههای ارزشمند محیط زیست محسوب شده و شرایط زیستگاهی قابل توجهی برای جانواران است به طوریکه هر سال با شروع فصل پاییز هزاران پرنده مهاجر از نیمکره شمالی در مسیر مهاجرت خود به آب های گرم جنوب در هورالعظیم سفر می کنند و تا پایان فصل زمستان در آن اطراق می کنند.

با توجه به اهمیت این تالاب به عنوان زیستگاه بسیاری از جانواران و جلوگیری از بروز پدیده گرد و غبار و یکی از تالاب های مهم دنیا در متعادل سازی چرخه اقلیم انتظار می شود که تمامی دستگاه ها و سازمان های مردم نهاد و شرکت ها به ویژه شرکت نفت و حفاری برای زنده و پرآب ماندن این تالاب نهایت تلاش خود را مبذول دارند.