«هشام زعزوع»، وزیر گردشگری مصر درباره آینده روابط ایران و مصر و تبلیغاتی که توسط برخی طرف‌ها علیه ایران انجام می‌شود و نگرانی‌هایی که در توسعه روابط ایران و مصر مشاهده می‌شود، پاسخ داد.

وزیر گردشگری مصر در خصوص مواضع و دیدگاه‌های سلفی‌های این کشور درباره مواضعی که در قبال ایران اتخاذ کرده‌اند، گفت که تجربه من از دیدگاه و مواضع سلفی‌ها در قضیه سواحل سیاحتی مصر موجب می‌شود تا نسبت به تغییر موضع این جریان در قبال ورود گردشگران ایرانی به مصر پس از مذاکرات و گفت‌وگویی‌ها که با دولت انجام خواهند داد، تغییر کند.

هشام زعزوع درباره برخی اظهار نظرها که گفته بودند، هیئت اعزامی از سوی وزارت گردشگری مصر عناصری از سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی را با خود دربردارد، تاکید کرد که هیئت اعزامی از جانب این وزارتخانه به تهران هیچ یک از عناصر سرویس‌های اطلاعاتی مصر را در برنمی‌گرفت.

وزیر سیاحت مصر درباره بازدیدش از ایران گفت که تمیزی ایران و بناها و ساختمان‌های قدیمی مرا تحت تاثیر قرار دارد، بیش از آن آنچه توجه مرا جلب کرد، آن بود که ایرانی‌ها اصلا شکم ندارند.

اما خبرنگار خبرگزاری فارس در این خصوص توضیح می‌دهد که تجارب شغلی و حرفه‌ای در برخورد با رسانه‌ها به ما آموختند که وقتی خبری با موضع گیری‌های سیاسی خاصی منتشر می‌شود، بهترین و کوتاه‌ترین راه برای فهم درستی یا نادرستی یک خبر مراجعه به منبع اصلی آن است، به عنوان مثال چندی پیش برخی از رسانه‌های بزرگ خبری را درباره توقف برنامه‌های گردشگری و سیاحتی بین ایران و مصر پس از 34 سال قطعی رابطه بین دو کشور برای خوانندگان خود منتشر کردند و دلیل این امر را به بروز تنش بین دو کشور و رد و بدل شدن سخنان درشت و تند بین مسئولان ایرانی و مصری ارجاع دادند، برخی نیز دلیل توقف ورود گردشگران ایرانی به مصر را در تصمیم ایران و برخی دیگر از رسانه‌ها به دنبال گزارش‌هایی موهوم و خود ساخته رفتند تا توجیهاتی برای این امر پیدا کنند. حساسیت موضوع ما را بر آن داشت تا مسئول اول این پروند یعنی «هشام زعزوع»، وزیر سیاحت و گردشگری مصر دیدار و گفت وگو کنیم تا وی به ابهامات موجود در این قضیه پاسخ گوید.

  *** آنچه در زیر می‌آید، مشروح این گفت‌وگو است***

فارس: چندی پیش سفری تاریخی به ایران داشتید، لطفا بفرمایید، چگونه مقدمات این سفر فراهم شد؟

زعزوع: واقعیت امر این است که این سفر و دیدار به درخواست من انجام شد، آن هم بر اساس درخواست بخش خصوصی مصر که خواهان حضور در بازارهای ایران شده بودند. به همین منظور از طرف‌های ذیربط مصری خواستم درباره این موضوع تحقیق و تفحص کنند، به خصوص آنکه به نظر من از بعد اقتصادی و به ویژه از بعد سیاحتی و گردشگری آینده روشنی پیش روی آن قرار داشت و بیش از 34 سال بود که این پرونده بسته شده بود. در حالی‌که به نظر من پس از تغییر و تحولات و پیشرفت‌هایی که اقتصاد ایران شاهد آن بود و وجود بیش از 10 میلیون جهانگرد ایرانی که از ایران به دیگر کشورهای جهان سفر و از آنها دیدن می‌کنند، بر ما لازم گرداند که به موضوع گردشگران ایرانی توجه داشته باشیم و همان طور که گفتم بنا به درخواست بخش خصوصی مصر مقرر شد که اینجانب به نمایندگی از این بخش درخواست‌های آنها را به طرف‌های ذیربط یعنی شورای امنیت ملی و دیگر ارگان‌های مربوطه ارائه کنم که به نظر من از دیدگاه و موضع حرفه‌ای لازم بود که چنین زمینه‌ای فراهم شود و هنگامی‌که این موضوع را به طرف‌های سیاسی مصری ابلاغ کردم، از من خواستند تا کار گسترده‌تری روی این پرونده صورت گیرد، به ویژه به دنبال دلیل اصلی این امر بودند که من تاکید کردم، موضوع صرفا اقتصادی است که به رئیس جمهوری مصر تقدیم شد و پس از دیدارهای بسیار و متعدد همه مسئولان به این نتیجه رسیدند که باید در خصوص این امر اقدام کرد و اگر مصر درباره این پرونده اقدام نکند، به معنای از دست دادن فرصت برای کشور است.

فارس: به عنوان وزیر گردشگری مصر ایران را از حیث گردشگری چگونه دیدید؟

زعزوع: در این تردید نیست که ایران دارای تاریخی است که کسی نمی تواند، آن را انکار کند، این تاریخ هنگامی‌که شما به عنوان مثال شهر «تهران» دیدن می‌کنید، کاملا آشکار و هویداست. صرف نظر از تهران من این فرصت را یافتم که با وجود فرصت اندکی که در اختیار دارم، از شهر «شیراز» هم دیدن کنم. در این شهر نیز نشانه‌های تاریخی و باستانی قدیمی و بسیاری وجود داشت. واقعیت امر این است که شیوه و نحوه نگهداری از آثار باستانی و تاریخی در ایران توجه مرا بسیار جلب کرد. صرف نظر از شیراز در تهران هم این فرصت را پیدا کردم که از آثار باستانی موجود در ایران نیز دیدن کنم که از جمله آنها «موزه کاخ گلستان» بود که موزه‌ای بسیار زیبا به شمار می‌آمد و بیانگر توجه دولت ایران به حفظ منابع تاریخی و باستانی خویش است. من واقعا با استقبال گرم و توجه بسیار از طرف ایرانی مواجه شدم و دریافتم که طرف ایرانی تمایل بسیاری دارد تا این سفر و دیدارها با موفقیت همراه شوند. درباره تهران باید بگویم که شهری باستانی است و این موضوعی بود که توجه مرا در این شهر به خود جلب کرد. همچنین فرصتی به من دست داد تا از بازار تهران هم ساعتی دیدن کنم. از نظم و ترتیب و در عین حال تمیزی و پاکیزگی تهران متعجب شدم و تحت تاثیر قرار گرفتم، این درحالی است که تهران شهر بزرگی به شمار می‌آید. همچنین چیزی که بیش از همه توجه مرا به خود جلب کرد، استقبال ایرانی‌ها از ما و صمیمیت بسیار آنها بود که آن را در برخورد با مردم ایران به خوبی احساس کردم. 

فارس: به عنوان یک فرد و یک انسان چه چیز بیش از همه توجه شما را به خود جلب کرد و آرزو کردید که آن را در مصر هم مشاهده کنید؟

زعزوع: خیلی چیزها توجه مرا به خود جلب کرد. اولین آن تمیزی شهر تهران بود. این درحالی است که آشکارا مشخص است، تهران دارای بناها و ساختمان‌های قدیمی و باستانی مانند قاهره است و نمی‌دانم شاید به این دلیل یا دلیل دیگر هنوز آنگونه که باید تجدید بنا نشده است، اما با وجود این بناهای قدیمی که بیانگر تاریخ تهران همچون شهر قاهره است، با این حال این شهر را بسیار تمیز یافتم، آرزو کردم که قاهره را هم در این حد از تمیزی و پاکیزگی بیابم و نه تنها قاهره که تمام مصر را اینگونه ببینم. با وجودی‌که اطلاعاتی که در گذشته از مردم ایران داشتم و همه آنها را نادرست یافتم، متوجه شدم که مردم ایران اولا مردم بسیار تحصیلکرده‌ای هستند.

ثانیا زنان نقش تاثیرگذاری در تمام میدان‌ها و حوزه‌ها و ابعاد زندگی دارند و حتی حضور آنها در وزارتخانه‌ها هم مشاهده می‌شود و سرانجام اینکه مردم ایران را مردمی با فرهنگ دیدم.

ثالثا: همچنین وقتی در مراکز عمومی حاضر شدم، دیدم که مردم ایران به مراعات بهداشت و حفظ سلامتی خود توجه بسیار دارند. آنها از ورزشگاه‌ها استفاده و ورزش می‌کنند، بی‌انکه هزینه‌ای را پرداخت کنند. دولت تفریح‌گاه‌ها و بوستان‌های عمومی را بدون دریافت هزینه‌ای برای مردم فراهم کرده است تا کسانی‌که شرایط مالی مناسبی ندارند، هم بتوانند از این مراکز استفاده کنند. همچنین ساختار بدنی مردم ایران توجه مرا به خود جلب کرد و اکثر ایرانی‌ها نشان دادند که دارای بنیه و ساختار بدنی ورزشکاری و سالمی هستند که دلیل این امر را باید در توجه آنها به ورزش ملاحظه کرد و آرزو می‌کنم که در کشور خود نیز ببینم، چه مردم و چه دولت به ورزش اهمیت می‌دهند. من در میان ایرانی‌ها چیزی به نام شکم یا چاقی را ندیدم و این هم در میان زنان و هم در میان مردان ایرانی قابل توجه بود. غیر از آن در میان کارمندان دولت کسی را ندیدم که به کار خود بی‌توجه باشد و همان شور و نشاط و توجه به کار که در بخش خصوصی دیده می‌شود، در بخش عمومی و دولتی هم دیده می‌شد. کارمندان بخش‌های دولتی بدون نگرانی و اضطراب و یا ابراز نارضایتی برای ساعت‌ها کار می‌کنند و این بیانگر ارزش کار و جایگاه آن نزد مردم ایران است. می‌توانم بگویم که این اولین دیده‌ها و برداشت‌های من از مردم ایران و کشور ایران است و تصور می‌کنم این هم برای ایرانی‌ها و هم برای من تجربه بسیار خوبی بود.

فارس: پس از بازگشت از ایران بی‌تردید به نتایجی دست یافتید که موجب شد، براساس آن توصیه‌های و پیشنهادهایی به دولت ارائه دهید، ممکن است بفرمایید مهمترین این پیشنهادها و توصیه‌ها چه بوده است؟

زعزوع: نه هنوز توصیه یا توصیه‌ها و پیشنهاد یا پیشنهاداتی ارائه ندادم، اما آنچه در این سفر به آن دست یافتم، این بود که طرف ایرانی توجه بسیاری به برقراری رابطه با ایران دارد، این موضوعی بود که قابل فهم بود و انتظار چنین امری را داشتم. ملاحظه کردم که طرف ایرانی برای مصری‌ها و مصر به عنوان یک کشور محوری و مهم در منطقه احترام و ارزش بسیاری قائل است. دیدم که ایران علاقه و تاکید بسیاری برای دیدن مصر و تمدن و فرهنگ آن دارد. من اینگونه برداشت کردم که ایرانی‌ها در کتاب‌های درسی خود تمدن و فرهنگ مصر را مطالعه می‌کنند و به همین دلیل علاقه بسیاری به این تمدن دارند و سرانجام اینکه آنها علاقه بسیاری به دیدن مصر دارند و این احساسی واقعی بود که من به خوبی آن را حس می‌کردم و صرف نظر از علاقه به دیدن مصر و سفر به آن هیچ دلیلی برای این همه پافشاری نمی‌بینم.

فارس: با تمام این تفاصیل آیا هنوز به آن برداشت‌های قاطع نرسیدید که بر اساس آنها به دولت یا رئیس جمهوری این کشور توصیه‌ها و پیشنهادات خود را ارائه دهید؟

زعزوع: من به دولت مصر اعلام کردم که افق‌های روشنی پیش روی ایران و مصر وجود دارد. همچنین به مسئولان امر اطلاع دادم که ایران تمایل بسیاری به برقراری رابطه در عرصه گردشگری و سیاحت دارد و این اینکه تهران آماده است، شمار زیادی گردشگر به مصر اعزام کند و اینکه گردشگران ایرانی تمایل بسیاری به سفر به مصر و دیدن این کشور دارند و به عنوان گام اولیه در این راه دارند و شروط و ضوابط ما را در این زمینه می‌پذیرند.

فارس: نظر شما درباره برخی اظهارات که گفته بودند، هیئت همراه شما در سفر به تهران شماری از عناصری سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی مصر را با خود همراه داشت و همچنین هیئت گردشگری ایرانی سفر کننده به مصر نیز عناصری از سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی ایران را به همراه داشت، چیست؟

زعزوع: واقعیت امر این است که این موضوع در خصوص هیئت همراه من اصلا صحت ندارد و تا آنجایی که مسائل و امور به من مربوط است و از آن اطلاع دارم این است که چنین افرادی در هیئت همراه من نبودند، اما درباره هیئت ایرانی باید بگویم، اگر حتی در میان هیئت ایرانی هم افرادی یا عناصری از سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی بودند، وظیفه شناسایی و اقدام در این خصوص بر عهده دستگاه‌های امنیتی مصر بود که درباره این سفر باید بگویم که هیچ چیز از دید آنها مخفی نماند و گردشگران ایرانی به دقت زیر نظر بودند، اما شکایتی و یا ناراحتی بابت برخورد آنها نه مشاهده و نه گزارش شد.

فارس: چرا مسئولیت تنظیم و انجام سفرهای آینده‌ای که قرار است، از ایران به مصر صورت گیرد، تنها برعهده شرکت‌های بخش دولتی گذاشته شد و ورود شرکت‌های سیاحتی خصوصی به این عرصه ممانعت به عمل آمد؟

زعزوع: برای اینکه برای این سفرها ضوابط و شرایط خاصی در نظر گرفته شده بود و می‌خواستیم این تجربه با موفقیت همراه باشد و شرکت‌های دولتی و رسمی به این جهت انتخاب شدند، چون آموزش‌هایی که به آنها داده می‌شود، را به راحتی و درست به اجرا می‌گذارند و به قوانین و ضوابط بیشتر پایبند هستند و تمام این سختگیری‌ها به این جهت صورت می‌گیرد تا تجربه رابطه گردشگری ایران و مصر به عنوان اولین تجربه و اولین گام برای از سرگیری روابط تجربه موفقی باشد و پس از تثبیت اوضاع و تحکیم روابط بی‌تردید بخش خصوصی سیاحتی و گردشگری نیز وارد عرصه خواهد شد و این تنها دو تا سه ماه بیشتر طول نخواهد کشید.

فارس: به نظر شما زمینه‌های گردشگری مصر برای ایرانیان چگونه است و این زمینه‌ها تا چه اندازه خواهد توانست گردشگران ایرانی را جذب خود کند و اینکه آینده این روابط را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

زعزوع: اگر به بزرگترین گروه گردشگران ایرانی که از کشورهای دیگر دیدن کرده‌اند، توجه کنید خواهید دید که این گروه از گردشگران کشور ترکیه را برای سفر انتخاب کرده و شمار آنها به حدود 2 میلیون گردشگر بالغ می‌شود که مربوط به سال 2011 است، ما امیدوار هستیم که این رقم و این میزان گردشگر ایرانی را مصر احراز کند.

فارس: آیا تصور می‌کنید که امکان محقق کردن این رقم به زودی وجود دارد؟

زعزوع: نه تصور نمی‌کنم، این رقم به زودی محقق شود، نه از این جهت که زمینه‌های آن وجود ندارد، بلکه تنها به دلیل میزان و اندازه توانایی خطوط هوایی در انتقال این تعداد مسافر است که هم اکنون چنین توانایی‌هایی موجود نیست، چون برای دستیابی به چنین رقمی باید روزانه 27 پرواز بین تهران – قاهره صورت گیرد که خطوط هوایی مصر توان ادای چنین وظیفه‌ای را در حال حاضر و در آینده نزدیک ندارند.

فارس: اگر فرض را بر این بگیریم که زمینه چنین پروازهایی برای طرف مصری فراهم نباشد، آیا به نظر شما نمی‌توان از یگان هوایی طرف ایرانی در این راه استفاده کرد تا موانع موجود در این زمینه از پیش رو برداشته شوند؟

زعزوع: بی‌تردید در این خصوص تامل خواهیم کرد و این بخشی از برنامه و طرح‌های ماست، اما به نظر من دستیابی به این رقم در سال اول سخت است. در حال حاضر انجام دو تا سه پرواز در روز به مقصد شرم الشیخ و اسوان این امکان را برای ما فراهم می‌کند کند که در طول یک سال پذیرای 200 هزار گردشگر باشیم و این به عنوان گام اول در برقراری روابط و همچنین بر طرف کردن گوشه‌ای از مشکلات اهالی دو شهر اسوان و الاقصر سهم بسزایی دارد، چون واقعیت امر این است که اوضاع سیاحتی و گردشگری در این دو استان بسیار اسفبار است و این رقم به نظر من برای شروع بسیار خوب است، چون اگر محاسبه کنید که هر پرواز چه مصری و چه ایرانی با خود 170 تا 180 مسافر و یا حتی 200 مسافر را حمل می‌کنند، در این صورت برای دستیابی به رقم 200 هزار مسافر شما به یک هزار پرواز در سال نیاز دارید و براساس روزهای سال که 365 روز است، شما به روزانه 2.7 پرواز در روز نیاز دارید و حال برای رساندن این عدد به 2 میلیون در سال می‌توانید تصور کنید که به امکاناتی نیاز است.

فارس: این موضوع ما را بر این وامی‌دارد که این سوال را مطرح کنیم که وزارت حمل و نقل و پروازهای مصر چه تسهیلاتی را برای افزایش پروازها بین دو کشور در نظر گرفته است؟

زعزوع: به نظر من تمام این مشکلات و تمام این تسهیلات با به موفقیت رسیدن اولین تجربه‌ها حل خواهد شد. در واقع اگر بخواهم با شما شفاف صحبت کنم، باید بگویم که این اولین تجربه است و همین موجب می‌شود تا طرف مصری قوانین و ضوابطی را در نظر بگیرد که شامل حمل و نقل نیز می‌شود، با به موفقیت رسیدن این تجارب بی‌تردید پروازهای «چارتر» و غیر منظم هم انجام خواهد و این توانایی‌هایی که هم اکنون محدود است، افزایش خواهد یافت، اما از دید شخصی خودم باید بگویم که نباید در این راه عجله کرد، چون آنچه برای من و از دید من مهم است، موفقیت این تجربه است. در واقع ما می‌خواهیم که به آرامی گامی‌های مطمئن و در عین حال محکمی برداریم.

فارس: جناب وزیر شما با یک خبرگزاری ایرانی به گفت‌وگو نشسته‌اید، مردم ایران این سوال را مطرح می‌کنند که وزیر گردشگری مصر با چه مشکلات و چالش‌هایی در کار خود مواجه است و معتقد است که این مشکلات و چالش‌ها موجب می‌شود، تا موفقیت این تجربه با ناکامی و عدم موفقیت همراه باشد؟

زعزوع: به نظر من موانع و چالش‌هایی که وجود دارند، موقتی هستند و اگر در این راه مخالفت‌هایی صورت گرفته، از سوی برخی افراد و جریان‌ها و گروه‌ها در جامعه مصری است که تنها به خاطر اعتقادات شخصی‌اشان یک سری بیم‌ها و هراس‌ها را برای خود ایجاد کرده‌اند، از جمله اینکه شماری از آنها بر این باور هستند که برقراری رابطه گردشگری و سیاحتی با ایران اهداف غیر سیاحتی و غیر گردشگری را هم دنبال می‌کند و ما نیازمند زمان هستیم تا این برداشت‌های نادرست و اشتباه را اصلاح و تعدیل کنیم و به این افراد اطمینان دهیم که ایران اصلا اهدافی را که آنها از آن سخن می‌گویند، ندارند و دلیل این مدعا آن است که برنامه سیاحتی که برای گردشگران ایرانی ریخته شده است، بازدید و زیارت از مزارها و بارگاه‌های خاص مذهبی را دربر نمی‌گیرد و طرف ایرانی نیز در تمام طول این مدت هیچ پافشاری بر این امر ندارد، در واقع باید بگویم طرف ایرانی نیز فهم و برداشت درست و بسیار خوبی از موضوع دارند و به هیچ قیمت نمی‌خواهند که موجب ایجاد ترس و نگرانی در میان مردم مصر به طور عام و جریان‌ سلفی مصر به طور خاص شوند و به امید خدا که این تجربه با موفقیت همراه خواهد شد. اما درباره توسعه و گسترش روابط ایران و مصر از بعد تجاری و اقتصادی و حرفه‌ای تصور می‌کنم که موفقیت این تجربه کمک بسیاری به از سر گیری این روابط و قرار گرفتن آن در مسیر درست می‌کند.

فارس: به نظر می‌رسد که مشکل و مانعی که بر سر راه دارید، تنها با جریان سلفی است و دیگر جریان‌های دینی و مذهبی مصر مشکلی در این خصوص ندارند؟

زعزوع: ما با دیگر گروه‌های دینی ، مذهبی یا سیاسی مشکلی نداریم حتی جریان‌های معارض و جریان‌های مدنی نیز مخالفتی با این تجربه ندارند و دلیل این مدعا وجود مقالات و مطالب بی‌شمار از طرفداران و اعضای این جریان‌ها و نیروهاست که در مطبوعات و رسانه‌های برجسته و بارز مصری منتشر شده و هیچ کدام با حضور گردشگران ایرانی در مصر و گشودن این باب از همکاری با ایران مخالفتی را ابراز نکرده‌اند، از جریان‌های راست تندرو گرفته تا جریان‌های چپ افراطی و حتی جریان‌های دینی و مذهبی همه با این اقدام موافق هستند و از آن استقبال نیز کرده‌اند و به نظر من در این راه اگر گروه و جریانی برداشتی نادرست از امری دارند، بهترین راه برای اصلاح این برداشت نادرست و خطا باید که به گفت‌وگو نشست و این بیم و هراس‌ها را از بین برد.

فارس: جناب وزیر، وزارت گردشگری مصر دارای طرحی قدیمی به نام «احیای مسیر و خط مشی اهل بیت» است و این طرح را وزارت سابق گردشگری و سیاحت مصر نیز مورد حمایت و تایید قرار داد تا به این ترتیب به سیاحت و گردشگری داخلی مصر کمک کند که بارگاه‌های اهل بیت علیهم السلام را مد نظر دارد، این طرح به کجا رسید و سرانجام آن چه شد؟

زعزوع: بله مشابه چنین طرحی را در دست اجرا داریم و در این خصوص کتابچه‌ای توسط وزارت گردشگری مصر منتشر شده که در آن این طرح را تشریح و روند اجرای طرح را مشخص و در آن مهمترین مزارها و بارگاه‌ها را معرفی کرده است، نام این کتابچه را «الاشراف» نهاده‌ایم و همانطور که گفته شد، در آن مهمترین مزارها و بارگاه‌های اهل بیت و به طور کلی عتبات مقدسه معرفی شده‌اند. این طرح به عنوان یک طرح سیاحتی و گردشگری ارائه، اما بعد اجرای آن متوقف شد. 

فارس: اجرای این طرح تقریبا چه میزان هزینه در برداشت؟

زعزوع: باور کنید به یاد ندارم، چون این طرح مدت‌های طولانی پیش از حضور من در وزارت سیاحت و گردشگری مصر تهیه و تدوین شده بود.

فارس:‌ در راستای ترویج این نوع از گردشگری آیا اقدامی درباره اطلاع از سرنوشت این طرح و اینکه بالاخره به کجا منتهی شد، حتی اگر در خدمت بخش سیاحت و گردشگری داخلی باشد، انجام نداده‌اید؟ آیا به نظر شما شایسته نیست که به گردشگران مصری و مقاصد گردشگری آنها نیز توجه کنید و آنها را مورد اهتمام قرار دهید؟

زعزوع: بله حق با شماست و به نظر عملا باید نگاهی مجدد به این طرح داشته باشیم.

فارس:‌ طوایف و گروه‌های مذهبی متعددی مانند فاطمی ها و اسماعیلیان از سال‌ها پیش چه به صورت شخصی و چه به صورت گروهی و جمعی برای زیارت بارگاه‌های اهل بیت و عتبات مقدس راهی مصر می‌شوند و هیچ گروه یا جریان یا فردی به این سفرها اعتراض نمی‌کنند، به نظر شما پس چرا در قبال سفر گردشگران ایرانی چنین جار و جنجالی به راه می‌افتد؟

زعزوع: به نظر من آنها برداشت درستی از موضوع ندارند. شاید یکی از دلایل این امر هم بسته بودن پرونده رابطه مصر و ایران برای مدت 34 سال است و به نظر من این امر سر آغاز از سر گیری روابط با ایران و مصر است و در این راه باید به زودی شاهد دیدار روسای جمهوری دو کشور و برگزاری نشست‌های دو جانبه بین دو طرف باشیم که در حال حاضر به نظر می‌رسد با سوء برداشت برخی از طرف‌ها و جریان‌های مذهبی در مصر مواجه شده است.

فارس: آیا تصور می‌کنید که نزدیکی دو کشور ایران و مصر که در انجام چنین سفرها و دیدارهایی نمود پیدا می‌کند، با وجود برخی گرایش‌های سیاسی موجب شد تا اعلام شود که ورود گردشگران ایرانی به مصر برای یک ماه و نیم متوقف شده است؟

زعزوع: توقفی در کار نبوده است. من ورود گردشگران ایرانی به مصر را متوقف نکردم، فقط به دلیل تداخل دو فصل گردشگری و سیاحت در ایران و مصر به مدت یک ماه و نیم متوقف شد و پس از این مدت بار دیگر از سر گرفته خواهد شد و اگر در این میان پروازهای منظم و سازمان یافته وجود داشت، بی‌تردید سفرها با شمار کمتر گردشگران ادامه می‌یافت. با این حال آنچه مورد تاکید است، آن است که دستوری درباره توقف سفر گردشگران ایرانی به مصر از جانب من صادر نشده است.

فارس: اما سخنانی از قول  شما نقل شده که به دستور شما سفر گردشگران ایرانی به مصر به مدت یک ماه و نیم متوقف شده است؟

زعزوع: به هیچ عنوان .. من تاکید می‌کنم و تکرار می‌کنم که چنین فرمان و دستوری از جانب من صادر نشده است. نه من و نه غیر من دستور توقف این سفرها را صادر نکرده‌اند و از سخنان و اظهاراتی که به نقل از من منتشر شده است، برداشت‌های نادرست و خطا صورت گرفته است. چون من طی سخنانی گفته بودم که ورود گردشگران ایرانی به مصر به مدت یک ماه یا یک ماه و نیم با توجه به موسم گردشگری در ایران که به عید نوروز در ایران و پس از آن امتحان‌ها چه در ایران و چه در مصر برخورد می‌کند و موجب کاهش روند سفرها چه در داخل و چه در خارج هر دو کشور می‌شود، به بعد از یک یا یک ماه و نیم دیگر موکول می‌شود و در این میان اگر پروازهای منظم وجود داشت، این سفرها و پروازها حتی به صورت کمتر یعنی با مسافران کمتر ادامه می‌یافت، اما اگر این سفرها به این ترتیب هم اکنون انجام شود، بی‌تردید شرکت‌های هواپیمایی متحمل زیان‌های بسیار خواهند شد و بالطبع در اینجا می‌خواهم به این نکته اشاره کنم که این مدت فرصت بسیار خوبی برای من خواهد بود تا با جریان‌ها و گروه‌های سیاسی و مذهبی معارض و در راس آنها سلفی‌ها دیدار کنم و برخی دیدگاه‌ها و برداشت‌های نادرست و خطای آنها را اصلاح کنم، همان طور که به همین طریق موفق شدیم، دیدگاه و برداشت‌های نادرست آنها درباره گردشگری و سیاحت در سواحل را اصلاح کنیم، به گونه‌ای که آنها تصور می‌کردند، سیاحت و گردشگری در سواحل تنها معنای برهنه بودن را می‌دهد، اما در حالی‌که پس از گفت‌وگو و مذاکره توانستیم این برداشت نادرست را تغییر دهیم و من در این خصوص دارای تجربه‌های بسیاری هستم و در این خصوص من پیش از این با رهبران جریان سلفی از جمله «نادر بکار» و دوستانش و همراهانش درباره موضوعات و قضایی که به نظر لاینحل و چالش‌زا بودند، گفت‌وگو کرده‌‌ام و موفق شدیم، هر دو طرف سوء تفاهم‌ها و سوء برداشت‌های پیش آمده و صورت گرفته را از بین ببریم و حمایت آنها در خصوص قضایا و مسائل مورد اختلاف را به دست آوریم و آنها هم اکنون از جمله حامیان ما در این قضیه هستند، به عنوان مثال «طاق سری» از برلین تنها به این دلیل وارد قاهره شد تا در همایش گردشگری مصر شرکت و از ما حمایت کند. به هر روی اینکه مشکلات موجود در این راه حل شده و همان طور که این مشکلات در خصوص پرونده گردشگری در سواحل شد، درباره گردشگران ایرانی نیز بی‌تردید حل خواهد شد و در اینجا تنها برخی اختلاف نظر و دیدگاه‌ها مطرح است.

فارس: آیا در حال حاضر و به طور مشخص در این مرحله دیدارهایی با سلفی‌ها داشته‌اید؟

زعزوع: نه .. البته من به طور شخصی گفت‌وگوهایی با برخی افراد و شخصیت‌ها داشته‌ام و اجازه دهید، برای در تنگنا قرار ندادن کسی از بردن نام آنها جلوگیری کنم. البته باید تاکید کنم که این گفت‌وگو به صورت تلفنی بوده و طی این گفت‌وگوها متوجه شدم که آنها نیز موقعیت و وضعیت را درک می‌کنند و با سوالاتی که از من کردند، متوجه شدم که این موضوع توجه آنها را نیز به خود جلب کرده است و تمام امیدم این است که هفته آینده یا نهایتا قبل از پایان ماه آوریل جاری نشست‌های مفصل و مشروحی با رهبران جریان سلفی داشته باشم و من این امر را از شماری از آنها خواسته‌ام که با هم بنشینیم و گفت‌وگو کنیم و ان شاء الله به تفاهم برسیم.

فارس: آیا تصور می‌کنید، آنچه در برابر منزل کار دار ایران در قاهره چندی پیش روی داد، دلیل انتساب دادن برخی سخنان و اظهارات به شما درباره توقف ورود گردشگران ایرانی به مصر است، با اینکه شما بر عدم صحت این سخنان منتسب به شما تاکید کرده بودید؟

زعزوع: بالطبع من مخالف تمام اتفاقاتی هستم که مقابل منزل کار دار ایران در قاهره روی داد و به نظر من چنین اقداماتی، برخورد شایسته‌ و پذیرفته‌ای نمی‌تواند باشد. به من گفته شد که شمار این افراد فراتر از 50 نفر نبوده‌اند و بیشتر آنها دارای تابعیت‌های غیر مصری و از برادران سوری ما بوده‌اند و با بلند کردن پرچم معارضان سوریه هویت خود را آشکار ساختند و این بیانگر این امر است که این اتفاق، صرفا اتفاقی نشات یافته از گروه‌های و جریان‌های مصری یا مردم مصر نبوده است.

فارس:‌ در مقابل می‌توانید احساس خود را در قبال اقدام دانشجویان ایرانی و نمایندگان مردم ایران بیان کنید که به منزل کاردار مصر در ایران رفته و با شاخه‌های گل از وی استقبال و به وی دسته‌های گل تقدیم کردند؟

زعزوع: واقعیت امر این است که این برخورد و در مقابل برخورد ایرانی‌ها با کاردار ما در تهران، مرا بسیار شرمنده و خجالت زده کرد. واقعا آنچه در تهران و در مقابل سفارت مصر روی داد و آنچه در قاهره و در برابر منزل کاردار ایران اتفاق افتاد به هیچ وجه قابل مقایسه نیستند و این اقدام از بعد دینی و مذهبی نیز امری مردود است و ما چه از بعد دینی و چه از بعد اخلاقی موظف هستیم، سلامت و امنیت کسانی‌که به مصر سفر می‌کنند و در این کشور حضور دارند را حفظ کنیم.

فارس: برداشت شما از اعتراض‌های جریان سلفی به ورود گردشگران ایرانی به مصر در برابر سکوت آنها در قبال ورود گردشگران اسرائیلی به مصر چه چیست؟

زعزوع: گردشگری اسرائیلی در مصر در ابتدا با مخالفت‌های بسیار و شدیدی مواجه شد و هنوز هم با مخالفت‌های شدید این جریان مواجه است، اما به مرور زمان و پس از القای اینکه این امر تنها سیاحت و گردشگری است، با پذیرش و سکوت آنها مواجه شد. مطمئن باشید که دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی مصر بسیار آگاه و بیدار هستند و تمام ورودها و خروج‌ها به کشور را به دقت کنترا می‌کنند و درباره قضیه گردشگران ایرانی نیز باید بگویم که جریان سلفی در مصر درباره ورود برخی مضامین و مفاهیم به کشور نگران هستند و در این راه درباره اشاعه تشییع در مصر توسط گردشگران ایرانی مبالغه بسیار می‌شود و درباره این بیم و هراس‌ها گزافه گویی صورت می‌گیرد.

فارس: این بیم و هراس‌ها نزد آنها را چگونه از بین خواهید برد و به آنها چه خواهید گفت؟

زعزوع: به آنها چیزهای بسیار زیادی خواهم گفت و از موضوعات و قضایای مختلفی سخن به میان می‌آورم، از جمله اینکه سالیانه میلیون‌ها گردشگر از نژادها و ریشه‌ها و ادیان مختلف وارد مصر می‌شوند و تاکنون شنیده نشده که مثلا گردشگران دارای آیین هندویی یا سیکی اقدام به تبلیغ آیین هندوها یا سیک‌ها در مصر کنند، گردشگر، یک مسافر است که برای مدتی در کشور اقامت می‌کند و سپس به کشور خود باز خواهد گشت و حتی اگر هم دارای اهدافی باشد، برنامه سفر وی چنان پر است که وقت و فرصت کافی برای تبلیغ آنچه که به عنوان مثال تشییع گفته می‌شود، را پیدا نخواهد کرد. مسافران و گردشگران ایرانی چگونه می‌توانند اقدام به تبلیغ آیین تشییع کنند، در حالی‌که آنها تنها 10 روز بیشتر در مصر نیستند. حال چگونه می‌توانند در این فرصت اقدام به انتشار تشییع کنند. چرا کشوری چون ترکیه که سالیانه پذیرای 2 میلیون گردشگر ایرانی است، چنین نگرانی‌ها و دغدغه‌های خاطر ندارد و در تمام طول این مدت یک بار هم نشنیدیم که گردشگران ایرانی درصدد انتشار تشییع در ترکیه هستند. به همین دلیل این منطقی نیست که به خاطر برخی سخنان و اظهارات درب گردشگری به روی ایرانی‌ها را ببنیدیم و کشوری همچون امارات عربی متحده که دارای اختلافات مرزی با ایران است، همچنان روابط خود با ایران را حفظ می‌کند و مرزهایش را به روی گردشگران و بازرگانان ایرانی نمی‌بندد.

فارس:‌ چندی پیش در یکی از کنفرانس‌های مطبوعاتی از شما شنیده شد که گفتید، پس از اشغال نظامی عراق توسط آمریکا هزاران شیعی عراقی وارد مصر شدند و تجمعات بزرگی را برای خود در برخی شهرهای مصر ایجاد کردند که از جمله آنها می‌توان به تجمع 6 اکتبر و مانند آن اشاره کرد، اما سخنی درباره اینکه آنها اقدام به انتشار تشییع در میان مصری‌ها کردند، نشنیدیم. نظر شما درباره این سخن خودتان چیست؟

زعزوع: بله من این سخن را بارها تکرار کرده‌ام. گفته‌ام که مصری‌ها نیز متقابلا به عراق رفته و دهه‌ها در این کشور به سر برده‌اند و سپس به مصر باز گشته‌اند و هیچ یک از دو طرف از آیین و مذهب یکدیگر تاثیر نپذیرفته‌اند، حال چگونه است که اقامت چندین روزه ایرانی‌ها در مصر موجب انتشار تشییع در مصر خواهد شد. من تصور می‌کنم که در این امر مبالغه و گزافه گویی‌های بسیار می‌شود.

فارس: آیا تصور می‌کنید که این جار و جنجال روی گردشگران و مسافران شیعی دیگر کشورها همچون عراق ، کویت، لبنان یا بحرین تاثیر منفی خواهد گذاشت و ورود آنها را با بیم و هراس‌ها و یا نگرانی‌هایی مواجه خواهد کرد؟

زعزوع: امیدوارم چنین اتفاقاتی رخ ندهد، به خصوص اینکه ما در آستانه ورود گردشگرانی از این کشورها هستیم و من امیدوارم این امر هیچ‌گاه رخ ندهد.

فارس: در مصر سازمانی به نام «مجلس اعلای آل بیت» در مصر وجود دارد و گفته می‌شود که دارای صدها راهنما برای گردشگران و مسافرانی است که تمایل دارند از عتبات مقدس مصر دیدن کنند، آیا تصور می‌کنید که در امر گردشگری از آنها در آینده کمک گرفته خواهد شد؟

زعزوع: در واقع هم اکنون از آنها کمکی گرفته نمی‌شود، اما در آینده چرا تصور می‌کنم که چنین امری رخ دهد و از این افراد کمک بگیریم.

فارس: به عبارت دیگر آیا به راهنمایان گردشگران این شورا که به زبان فارسی نیز سخن می‌گویند اجازه داده خواهد شد که گردشگران ایرانی را راهنمایی کنند، همانند مجوزهایی که به راهنمایان گردشگرانی که به زبان فرانسوی یا انگلیسی یا ایتالیایی و یا حتی عبری داده می‌شود؟

زعزوع: بله بالطبع چنین است .. با آغاز گردشگری و سیاحت ایرانیان در مصر این امر نیز امکان پذیر خواهد شد و به نظر من چنین درخواست‌هایی از سوی مراکز متخصص مورد بررسی و توجه قرار خواهد گرفت.

فارس: آینده سرمایه‌گذاری‌های ایران در مصر به ویژه در حوزه سیاحت و گردشگری را چگونه ارزیابی می‌کنید، به خصوص اگر توجه داشته باشید که برخی سرمایه‌داران کشورهای حوزه خلیج فارس صاحب هتل‌ها و مسافرخانه‌هایی در مصر هستند، آیا تصور می‌کنید امکان چنین سرمایه‌گذاری‌هایی برای سرمایه‌گذاران ایرانی هم فراهم می‌شود؟

زعزوع: بله چراکه نه .. من از این امر و این نوع سرمایه‌گذاری‌ها استقبال می‌کنم. آیا می‌دانید که این ساختمانی که در آن نشسته‌ایم – برج اداری نیل – ساختمان بانک مصر – ایرانی است و ایران در آن سرمایه‌گذاری‌های بسیاری کرده و مشارکت‌های بسیاری در حوزه‌ها و عرصه‌های مختلف با طرف ایرانی صورت گرفته بود، مانند بانک مصر ایران .. و شرکت و کارخانه نساجی و بافندگی مصر ایران به همین دلیل باید گفت که در دوران پیش از انقلاب دو کشور روابط گسترده‌ای با یکدیگر داشتند که پس از انقلاب این رابطه قطع شد و حال چرا نباید این روابط دوباره از سرگرفته شود و به روند سابق خود باز گردد، به ویژه آنکه به نظر من سرمایه‌ همواره به دنبال فرصت‌هایی است تا در جایی مورد استفاده قرار گیرد و به خدمت گرفته شود، به همین دلیل ما از هر نوع سرمایه‌گذاری از جمله سرمایه‌گذاری‌های ایرانی استقبال می‌کنیم.

فارس: در پایان این گفت‌وگو اگر پیامی برای مردم ایران دارید، بفرمایید؟

زعزوع: من به مردم ایران می‌گویم که ان شاء الله مصر به زودی آغوش خود را به روی مردم ایران به عنوان گردشگر و مسافر خواهد گشود و تصور می‌کنم که از دیدن مصر لذت وافر خواهند برد و من اعتقاد دارم که این تجربه ارزشمندی است که گام‌های اولیه آن برداشته شده است و براساس آن آینده روابط گردشگری و سیاحتی خود را بنا خواهیم کرد.

فارس: آقای وزیر خیلی ممنون که وقت گرانبهای خود را در اختیار خبرگزاری فارس قرار دادید.

زعزوع: من هم بسیار متشکرم.