نقش پر رنگ نیروی هوایی در آزادسازی خرمشهر

بدون شک نیروی هوایی و هوانیروز جمهوری اسلامی نقش شگرفی در کسب پیروزی بزرگ در عملیات بیت المقدس داشته و برگ زرینی بر افتخارات این نیروی آماده دفاع‌ مقدس زده شد.

  با آغاز جنگ تحمیلی نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران آماده‌ترین نیروی نظامی کشور بود که در همان روزهای اولیه جنگ، قدرت خود را به رخ ارتش بعث عراق کشید.

نیروی هوایی در روز دوم مهر 59 و تنها 24 ساعت پس از آغاز رسمی جنگ تحمیلی علیه کشورمان، با 140 فروند فانتوم از مرزهای عبور کرده و در آسمان عراق مراکز مهم نظامی و شاهرگ‌های اقتصادی این کشور را مورد اصابت قرار دادند.

تیز پروازان ارتش جمهوری اسلامی در عملیاتی بی‌نظیر در تاریخ جنگ‌های نظامی دنیا، 15 فروردین ماه 60 نیز ضربه مهلکی به پیکره نظامی رژیم بعث وارد کرد که کارشناسان نظامی و سرکردگان غربی را متحیر کرد و این عملیات در نوع خود یک اعجاز محسوب می‌شود.

"عملیات H3 یا حمله به الولید" پیچیده‌ترین و پر استرس‌ترین عملیاتی بود که تاکنون به انجام رسیده بود، چرا که در مسیر 6000 کیلومتری جنگنده‌های ایرانی می‌بایست 4 بار سوخت‌گیری کرده و در این مسیر 6 ساعته با کمترین صحبتی در درون کابین خود مرز ترکیه و عراق را طی کرده و به غرب کشور عراق رسیده تا سه پایگاه هوایی مهم این کشور را مورد هدف قرار دهند.

این عملیات به قدری پیچیده و اعجاب انگیز بود که رژیم بعث ابتدا عنوان کرد که جنگنده‌های اسرائیلی به پایگاه‌های این کشور در غرب عراق حمله کردند.

پس از آن عملیات غرور آفرین، نیروی هوایی نقش پر‌رنگی در شکست حصر آبادان، عملیات طریق القدس و فتح‌المبین ایفا کرد و باعث شد تا قوای نظامی ایران با برتری خاصی بر دشمن چیره شوند.

عملیات بیت المقدس یکی از نفس گیرترین و طولانی‌ترین عملیات‌های دوران دفاع مقدس به شمار می‌رود که از شامگاه 10 اردیبهشت ماه 61 آغاز و در ظهر سوم خرداد همان سال به ثمر نشست.

در این عملیات که منجر به آزادسازی بخش قابل توجهی از خاک میهن اسلامی ما شد، خرمشهر شهری که در نزد ملت ایران از تقدس خاصی برخوردار بود آزاد شد و به آغوش میهن بازگشت.

نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، به رقم اینکه نیروهای سه‌گانه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هنوز تشکیل نشده بود به تنهایی نقش تعیین کننده‌ای در فتح خرمشهر بر عهده داشت.

فانتوم‌های جنگنده ایران، بارها مواضع دفاعی دشمن را محورهای شط علی، جفیر، شلمچه، طلائیه، کوشک، حمید، حسینیه و گرمدشت کوبیدند و باعث شدند حرکت رزمندگان اسلام رو به خرمشهر سریع‌تر انجام شود.

در عملیات بیت المقدس، نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به عنوان پشتیبان نیروهای سطحی درگیر در منطقه وارد عمل شد و با استفاده از توان بالای تیز پروازان خود نقش تعیین کننده‌ای در پیروزی در این عملیات ایفا کرد.

در عملیات بیت المقدس نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران پروازهای متعددی را انجام داد. در آن زمان نیروی هوایی مامور جنگ با تانک‌ها به منظور ضربه زدن و از کار انداختن ماشین جنگی دشمن بود.

نیروی هوایی عملیات دشواری را باید انجام می‌داد چرا که نیروهای دشمن به صورت پراکنده و تاکتیکی در منطقه پخش شده بودند و نیروی هوایی برای اینکه لبه جلویی منطقه را تحت تاثیر خود قرار دهد شکار تانک‌ها را در دستور کار خود قرار داد.

در این عملیات بزرگ نیروهای هوایی  890 نوبت پرواز (با F-5E و F-4E وF-14) آسمان خرمشهر را پوشش داد و، 87 نوبت پرواز با F-5E و F-4D/E  و شناسایی و عکاسی، 22 نوبت پرواز با (RF-4E) ترابری هوایی 847 نوبت پرواز با  C-130 و B747 سوختگیری هوایی 315 نوبت انجام شد و 20849 نفر مجروح حمل شد.

همچنین 48000 پوند مهمات توسط جنگنده‌های F-4D/E و F-5Eمصرف شد که در نوع خود بی‌نظیر بود.

در بیت المقدس مخازن سوخت خارجی، با حداکثر مهمات پرواز کرده و توان رزمی‏شان بسیار افزایش یافته بود. (برای مثال جنگنده‏های F-4 گاه با پیکربندی 24 بمب 500 پوندی تجهیز می‎شدند و ماموریت عمده آن‌ها، شکستن خط پدافندی بسیار مستحکم عراق در شرق خرمشهر بود) به طوری که بدون عملیات این جنگنده‏ها، شکست خط پدافندی عراقی‏ها بسیار مشکل، با تلفات زیاد و یا غیرممکن می‏شد.

نیروی هوایی از 15 روز به آغاز عملیات، به انجام ماموریت‌های هوایی پرداخت و تا 10 روز بعد از خاتمه عملیات و فتح خرمشهر، به ماموریتهای خود ادامه داد.

بیشترین فعالیت نیروی هوایی در طول عملیات، در پشتیبانی از قرارگاه قدس و در روزهای 11 و 12 اردیبهشت 1361 در جنوب کرخه‏کور و جفیر انجام گرفت.

در شب 19 اردیبهشت ماه سال 61 نیروی هوایی با استفاده از هواپیماهای بوئینگ 747، ظرف یک شب، تعداد 6000 نفر از نیروهای ویژه (کلاه‌‏سبز) را از مشهد به پایگاه امیدیه ترابری نمود.

در عملیات بیت‏‌المقدس، 4 فروند هواپیمای اف4 مورد اصابت موشک‌های سام عراقی گرفت که این سوانح در روزهای 11 و 12 اردیبهشت ماه 61 در جنوب کرخه‏کور، روز 16 اردیبهشت ماه 61 در منطقه چنانه و در 18 اردیبهشت ماه 61 در منطقه شلمچه رخ داد.

در مجموع، 60 فروند جنگنده عراق در جریان این عملیات ساقط شدند، تعداد هواپیماهای سرنگون شده عراقی توسط سیستم‎های پدافند موشکی هاوک، رپیر و توپ‌های ضدهوایی هفت فروند اعلام شد.

همچنین تعداد هواپیماهای سرنگون شده عراقی توسط جنگنده‌‏های شکاری 53 فروند بوده و برابر اظهار پاره‌‏ای از مسئولان اطلاعات و عملیات نیروی هوایی، در حوالی شلمچه در روز دوم خرداد ماه 61 مقر فرماندهی نیروهای عراقی که به شدت از آن محافظت و پدافند می‏شد توسط هواپیماهای اف4 که در ارتفاع بسیار پائین پرواز می‌کردند بمباران شد و صدام حسین که در آن پایگاه حضور داشت، مجروح شد.

هدایت عملیات پشتیبانی نیروی هوایی را در عملیات بیت‏‌المقدس، سرهنگ خلبان بهرام هوشیار، معاونت عملیاتی نیروی هوایی عهده‌‏دار بود.

بدین ترتیب در عملیات بیت المقدس جنگنده‌های ارتش اسلام با برتری کامل آسمان ایران را از لوس کفار بعثی پاک کرده و فصل تازه‌ای از فرهنگ دفاع را در اذهان عوام مردم بازسازی کرد.

نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران خلبانان ارزشمندی را در طول هشت سال دفاع مقدس تقدیم اسلام و انقلاب کرد که هر کدام جان خود را در قبال مسئولیتی که داشتند از بی‌ارزش‌ترین داشته‌های خود می‌دانستند.