نوحه هایی به گویش بختیاری

بونگه عزا

هَمْ، ز نو، گوشوم، رِسِه، اَی خدا، بونگ عـزا      

مَردِ مون، وا، سر، زنین، سی شهید وِ كربلا
كربلا یا كربلا، كربلا یا كربلا، 
اَی حسیــن بنیـــر وِ مـــا،  اَی حسیــن بنیـــر وِ مـــا     
    
كی نِ داریم، اَی حسین، روزِ محشر وُ جزا؟
تا پناه وس بِوَریم هم بگره دسِ ما
باز و نو، گوشوم رِسِه، اَی خدا، بونگـِ عزا        
 شیعیون، وا، سر، زنین، سی حسین وِ كربلا

بونگ زِنِه، ددو حسین، بی زینب وِ نینــوا      
بیارین سنج و عَلَــم، بكنین یُادی زِ مــا
بونگ زِنِه، خینه حسین، بی زینب بـی نــوا     
بزنین سینه و سر، یاری یـه، دینِ خــدا
كربلا یا كربلا، كربلا یا كربلا، 
ای حسیـن بنیــر وِ مـــا، ای حسیـن بنیــر وِ مـــا     
كس نداریم، ای حسین، روزِ محشر و جـزا
غیر باوای تو و زهرا وُ شیرِ خدا 
ار، كه، ایخین تا، بوهه، دِینِ ایما، برقرار       
وا كه، چی ایما، بیاین، وِ وَرِ، تیغِ، كُفـار
ار كُشین مون، بهتره، بخدا، تا صلح و ننگ     
جنگ كُنیم‌ سی دین حق، ایكِشیم شُمشیر جنگ

الف - مهنای ایذوی........ «  شام غریبان: 1382

******
خینم بریزین/ جونم بسونین

ار که دین مصطفی، برپا ایمَنه/                 خینم بریزین / جونم بسونین
ار عدالت بَوَم، برجا ایمَنه/                       خینم بریزین/ جونم بسونین( این بیت تکرار می‌شود)

***
مو تشنه‌ی عدالتم، نه پاله ی  اَو
تا دین حق زنده نَوه ، مو نی برم خَو/
 خینم بریزین/ جونم بسونین                   خینم بریزین/ جونم بسونین

***
 سی دلِ دینِ خدا، وِ کربلا ویم                         وِ کربلا ویم
وا همه‌ ایل و تَوار، وِ قتلگا  ویم                         وِ قتلگا ویم
دین حق سی مندنس، مندیر خینه 
جایی چی کربوبلا، هیچ کس نبینه/ یا: بهتر از کربوبلا، هیچ کس نبینه/ یا قشنگ تر از کربلا هیچکی نبینه
خینم بریزین / جونم بسونین                خینم بریزین / جونم بسونین

***
 اَر بَچَل وا گویلم، هَمَن بِکُشین                      هَمَن بِکُشین
اَر دُرگل وا ددیلُم، وِ بند بِکَشین                     وِ بند بِکَشین
اَر سرم سر نیزه ‌ها، قرآن بخونه
تکلیفم ترکِ دیار، وا هونو مونه/ 
خینم بریزین / جونم بسونین                  خینم بریزین / جونم بسونین

***
مو عزیز کرده خداوند جهونم
مو زاده‌ی افتو و ماهِ شوونم
خینِ خدا و پاره‌ی تن رسولم
رسالتِ ارشاد مردم، هِد بکولم/ بار نجات مردمون، هدک بکولم/ 
خینم بریزین / جونم بسونین     خینم بریزین / جونم بسونین

***
ار که دین مصطفی برپا ایمنه
ار عدالت بَوَم برجا ایمنه
ای شمشیرا، خنجرای کین بیاهین
خوم و بچلم کشین، زیر پا بساهین/
 خینم بریزین / جونم بسونین     خینم بریزین / جونم بسونین

***
ار دیندار نیسین مردم، آزاده بُوین
مین خووی و مین پاکی، سرکرده بُوین
غیره خووی وا مُروت، هیچی نیمنه
جز نُومِ خُو وا مَرحمت، هیچی نیمنه / خینم بریزین / جونم بسونین / خینم بریزین / جونم بسونین

***
بیان که سنت، باوام، وِ کار نیوفته
بیان که زشت و بدی، از وار بیوفته
هرکس که هیجارم شنید، وا ننشینه
ره مونِ وِ کربلا، باید بوینه/ 
خینم بریزین / جونم بسونین          خینم بریزین / جونم بسونین
 
(میم- عین)
******
دوـ واره، وَید، مُحَرَم

دو واره، وَید، محرم، واغَمِه، زینب، غمه زینب
غمه دنیا، اَویده، وِه، نومِه زینب، نومِه زینب
بــــرو زینب، وِه، پی، طفلونه، آواره  
كه تشنِه لو، وِ سرِسون، هی، ستم باره، هی ستـم بـاره
تونی امیده، ای طفلونِ بیچاره، تونی امیده، ای طفلونِ بیچاره
كه خاكِ ای بیابونو، هَمس خاره، هَمس خــــاره
نكُن شیـون، تـونه خدا، نكُن زاری 
كه دنیا، دونه تو، وِه دِل، چه غم ،داری، چه غم داری
مَهی اَمشو ،بنه زیرِ، سَرِ  نیزه 
كه سینه چاك ،اُوید افتو، وَرِه  نیزه ، وَرِه  نیزه
مَپوش ،اَی خاك ،تو، یَه دَم، دِی، تَنِِ بی سَر 
كه افتو، ویدِه ، پابوسِه علی اكبر،علی اكبر

الف - مهنای ایذوی    « ایذه ـ اربعین: 82

 *****
بچیل تشنه

تُوک تُوک او مشکس، تَر کرده  زمین 
ظالمون و پشت نخلای فرات کردن کمین
به سکینه قول اَو مو دادُمه  
دستامه طی دشمنون جا نهادُمه
مشک وِ دندونا گرهد ویدِ مین مال    
بچیل تشنه که دینس ایزنن زال
نه طلفون وه بی اَوی، زیدن به در    
مشک زخمی و پَتی، خاک کرده تر
تیر ودندن زید به مشکس ناگهون      
دی وِ اسبس رم نکردن دشمنون
تیر آخر خرده بی و چشم راست       
سی رهدن دنبال او، امام ایخواست
حمله کردن سر علمدار رشید      
شیر زرد و آعباس کردن شهید
سید رضا موسوی- ایذه

 ******
 عباس علمدار

مونه اگن، کُرِ علی، عباس علمدار
در جنگِ وا، دشمنون، هِدُم جلودار
سقای طلفون گَگومُم، پیش مرگِ دَدو
رزمنده ی دین خدا، هم روز و هم شَو
ماه اولادِ هاشمم، سرباز مولا
هرسا فرمون داد حسین، ،هدم مو نها
مو از اِمومم و مولا، دس نی وردارم/ دس نی وردارم
مو از تبری و توَلا، دس نی وردارم/ دس نی وردارم

*** 
ایر لاشم، گِند گِند کنین، وه دشت و صحرا 
دسامه، بند بند کنین ،وه  بال دریا
تیلم، ز جا کنین، خَستم کنین هیرد
لَو تشنه، بچیل بی بو، لاشم کنین تِرد
مو از اِمومم و مولا، دس نی وردارم/ دس نی وردارم
مو از تبری و توَلا، دس نی وردارم/ دس نی وردارم

***
اسبونهِ عالمُن، کَشین وه سرم
آهنای دنیان، کُوین وه سرم
خینم بریزین، جونم بسونین
محالِ ممکن، مو برُم ز تی حسین
مو از اِمومم و مولا، دس نی وردارم/ دس نی وردارم
مو از تبری و توَلا، دس نی وردارم/ دس نی وردارم
(میم - عین)

******
برار پهلون

ای برار پهلون و سر دیارم  
گو عباس شیرم مرو، مو کس ندارم
دشمنت رحم نداره ، خَرص مو اور بهاره ، دُرم سیت بی قراره
بی مو و عشقم وه دنیا سر نکردی 
سی دل مو بال رو لو تر نکردی
دشمنت رحم نداره ، حرص مو اور بهاره ، دُرم سیت بی قراره
دشمنون دورم گرنِ مندمِ تینا  
وا نهیبی بیو برس ای شیر مولا
دی ددویل چی تو سالاری ندارن 
دورگلم از بی کسی چِر ای وِرارن
دشمنت رحم نداره ، حرص مو اور بهاره ، دُرم سیت بی قراره
سنگرت منده پتی و بی علم دار   
تو وری زمین میوفت علم وردار
دشمنت رحم نداره ، حرص مو اور بهاره ، دُرم سیت بی قراره
سید رضا موسوی - ایذه

******
 بی زینو (س)
بی زینو، دَوْرِس گِهرن، دورگَلِِِ«بی بَوْ»
شِهنِشتِه اسبونِه جنگ، نِهلِن، كُنن خَـو
بی زینو، دَوْرِس گهرن، بچیله تشنـه    
آعباس، چی شیره زرد، چول كرد، وه دشمه
یه دسِس، وه  جِِلَوِه،  یكی وه مشكِ او  
کی دیده، تشنه بِِرِی، دی زه ســَرِه جُـو
كافرون دَساسِ ، زَین، مشكه گِرِه گَمْ   
زینه اسبس، خین گرهد، وَرِسته وَید  لَمْ
تشنه لو، ناكاره زحم، زونیس زِنه دَ ك   
نهیو داد، وه دشمنون، بیون، سی، خومه تَك
آه حُسین، وَی پشته مال، دل  ناگرونه  
سوز و غم، خینه بِـِــرار، خیــلی گِرونه
ای گهو، بیو وه سروم، چی تاته زونوم  
زیدنه چهل تیر، سوهر،  وه اسب و رونوم
ای گهو، بیو وه سروم، بیـو، وا دیاروم  
روندنه اسب، وه، سروم، جُونِی نـَـداروم
الف - مهنای ایذوی     ایذه -    « 16/1/82 »

******
زینب آشفته دل، دور خیمه نوحه خون
ناله گهواره تش، ونده جون آسمون
سرجدا پیکر جدا، نوگلون مصطفی
منده تینا بی برار، دودر شیر خدا

سید رضا موسوی - ایذه

*****
آسمون وه داغ ایما، نوحه‌ی غم ایخونه
اصغرم لَو تشنه تی به رهِ بارونه
اصغرم لَو تشنه تی به رهِ اَو منده
کافری وِه تیر کین، بالمون اِشکنده

سید رضا موسوی - ایذه