تاریخ انتشار: ۲۴ بهمن ۱۳۹۲ - ۱۱:۰۶
کد خبر: ۵۷۱۵۵
تعداد نظرات: ۱ نظر
نسخه چاپی ارسال به دوستان ذخیره
درخت؛ حلقه گمشده ی کلانشهر اهواز
ندا الیاسی
امروز کجا بریم؟! صدای بابا که از میون همهمه ی جمعیت خونه بخصوص توی گوش ما بچه ها میپیچید و همگیمون دعا دعا میکردیم جواب بزرگا همونی باشه که ما میخوایم!که بود! آخه جای انتخاب دیگه ای نبود!و فریاد می زدیم:"پارک لاله"!!

وقتی عید میشد،وقتی به قول معروف هوا توپ توپ بود توی اهواز،وقتی سیل مهمانهای نوروزیمون اونقدر بود که شب توی خونه ی پونصد متری یه جا برای به پهلو خوابیدنت و یه بالش واسه زیرسرت غنیمت بود، وقتی دلمون فقط به عشق دور هم بودن فامیل و خانواده میشد شکردون،وقتی برای کسی فرقی نداشت که دور هم کباب میخورن یا نون و پنیر،مینازیدیم به شهرمون، به آدمهاش، به صفای بهارش، به یه پارک که تمام دنیای بچگیمون بود و کم نمیوردیم جلو بچه تهرونیای مهمونمون که ما هم بببببله!یه جایی داریم بنام پارک، کنار رود، سرسبز و خلاصه ما هم پارکمون درخت داره؛ دنیا برامون اهواز بود ولاله تمام دنیامون!!! آره خوب! پارک لاله بود و ما و هیاهوش و موزیکاش که هنوز برامون خاطره است!

توی این سالها، حالا که دیگه بزرگ شدم، حالا که خونه هامون شده پنجاه متری، مهمونامون شدن پیامک و ایمیل و گه گاهی کمتر از انگشت یک دستت آشنا تازه از یک ماه جلوتر برنامه ریزی دوتا مهمون رو میکنی که پول گوشت غذات که نه پنیر مهمانیت رو جمع کنی،حالا که دلمون صفا میخواد، بهانه میخواد برای خندیدن، یه جای سبز، یه درخت ، یه هیاهو و شور زندگی، دیگه خبری از اون پارک و درخت هاش نیست...

به موجب گسترش شهرنشيني و روند رو به رشد مهاجرت به شهرها به ويژه شهرهاي بزرگ، سكونت بيش از 71% جمعيت كشور در شهرها و نزديك به40% اين جمعيت در هشت شهر بزرگ كشور (تهران، اصفهان، اهواز، تبريز، شيراز، كرج، قم و مشهد) به موازات تعدد مديريت، محدوديت منابع مالي، سنتي بودن ساختار اداري و تشكيلات، فاصله امكانات و توان مالي با توقع، انتظارات و نيازهاي عمومي، وضعيت فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي شهروندان و در جهت سامان بخشیدن به مشکلات فوق و ایجاد خدمات بهینه و آبادانی،شهرهای مذکور به عنوان کلان شهر معرفی شدند.

در جهان صنعتی پدیده روستا از بین رفته است و کارخانه‌های کشاورزی جانشین شیوه تولید روستایی شده‌اند که آنها هم برای فعالیت خود وابسته به تکنولوژی ، اطلاعات و ابزاری هستند که از «مادر شهر» می‌آید. بیشتر جامعه شناسان شهری بر این اعتقادند که آینده زندگی بشر، زندگی در منطقه‌های شهری است و به عقیده ی گاتمن، مبتکر نام کلان شهر، این جدیدترین شکل سکونت شهری است که در قرن بیستم پدید می‌آید و تمایز شهر و روستا از بین می‌رود.

بنیاد شناختی فرد نوع کلان شهری در شدت یافتن تحریکات عصبی نهفته است که خود ناشی از تغییر سریع و بدون وقفه محرکهای بیرونی و درونی است.

در این میان اهواز مرکز استان خوزستان نیز یکی از کلان شهرهای ایران است. این شهر در بخش مرکزی و جلگه‌ای خوزستان واقع شده‌است.

بر پایه آخرین آمار رسمی، ۳۲٪ مردم استان خوزستان در کلان‌شهر اهواز زندگی می‌کنند. از این جمعیت ۳۵٪ در حاشیه شهر مستقر می‌باشند و از این رو پس از کلانشهر مشهد، اهواز جایگاه دوم حاشیه‌نشینی را داراست.

شهر اهواز با حدود بیست هزار هکتار مساحت، چهارمین شهر وسیع ایران پس از تهران، مشهد و تبریز است و با بیش از یک میلیون و یازده هزار نفر جمعیت، جایگاه هفتمین شهر پرجمعیت ایران را به خود اختصاص داده است.

عمده نفت تولیدی کشور در اهواز تولید می‌شود و وجود کارخانجات بزرگ صنعتی،نفتی و محور ترانزیتش با بنادر مهم، آن را به یکی از مهم‌ترین مراکز صنعتی ایران و موثر در ترافیک کالا و مسافران سیاحتی و زیارتی تبدیل کرده و همین امر سبب شده که مهاجران بسیاری روی به اهواز آورند.

با تمام توضیحات ذکر شده در مورد کلان شهر و اوضاع مردمان شهرنشین و بویژه شهرهایی چون اهواز که در منطقه گرم واقع شده و وجود مراکز صنعتی درون و بیرون آن و آلاینده ها ی آنها و همچنین پدیده ی گرد و غبار که بویژه از سال 85 ساکنین مناطق غرب و جنوب کشور به شدت با آن دست به گریبانند نیاز و وجود هرچه بیشترفضای سبزدر این شهر احساس می گردد.تعیین سطح و سرانه کاربری فضای سبز در ایران،تا کنون عمدتاً بر اساس استانداردهای مورد استفاده کشورهای دیگر بوده است.
تعیین سرانه ی فضای سبز تا حد زیادی بستگی به خصوصیات بیوکلیماتیک منطقه و شهر دارد.بر این مبنا باید گفت سرانه فضای سبز در یک شهر کویری نمی تواند شرایطی همانند یک شهر ساحلی استان مازندران داشته باشد.
بر اساس مطالعات و بررسی های وزارت مسکن و شهر سازی، سرانه متعارف فضای سبز شهری در شهرهای ایران بین 7 تا 12 متر مربع برای هر نفر است که در مقایسه با شاخص تعیین شده از سوی محیط سازمان ملل (20 تا 25 متر مربع هر نفر) رقم کمتری است.
با وجود این در شهر های مختلف کشور نیز این رقم،با توجه به ویِژگی های متفاوت جغرافیایی و اقلیمی آنها با اختلافاتی همراه است که میزان آنرا طرح های مصوب هر یک از شهرها تعیین می کند.
در مجموع آنچه از دیدگاه محیط اجتماعی در ارتباط با فضای سبز اهمیت دارد،میزان فضای سبز عمومی است، یعنی فضای سبز که رفت و آمد عموم مردم در آنها بدون مانع باشد،یا به تعبیر دیگر فضای سبز اجتماعی.
بنابراین مفهوم سرانه فضای سبز تنها می تواند برای آن نوع فضای سبز به کار رود که برای گذراندن اوقات فراغت، بازی و تفریح مهیا شده است.
نکته ای که در خصوص فضای سبز از اهمیت بالایی برخوردار است، مکان یابی آن می باشد، جین جکوب ، منتقد شهر سازی معاصر معتقد است که پارک باید در جایی باشد که زندگی در آن موج می زند، جایی که در آن فرهنگ و فعالیتهای بازرگانی و مسکونی است . مرکزیت فضای سبز به این مفهوم است که فضای سبز حتی المقدور در مرکز محله ،ناحیه و یا منطقه شهری مکان یابی شود.
همچنین فضای سبز در مقیاسهای متفاوت اعم از پارک محله ای ، منطقه ای و امثال آنها باید ساختار کالبدی متناظر خود، انطباق داشته باشد. به عنوان مثال پارک منطقه ای در محدوده منطقه پیشنهاد شود .
قابل دسترسی باشد، به این مفهوم که پارک شهری باید از چهار جهت به شبکه ی ارتباطی دسترسی داشته باشد تا بدین طریق هم جمعیت بیشتری از آن استفاده کنند و هم امکان نظارت اجتماعی و امنیت پارک افزایش یابد. بدین ترتیب امکان بهره برداری دیداری از جلوه های زیبای پارک برای رهگذران از چهار جهت فراهم شود.

با وجود این توصیفات و آمار، فضای سبز اهواز تا چه اندازه به استاندارهای جهانی که هیچ، به استانداردهای کشوری نزدیک است؟ چه میزان پارک های اهواز قابل دسترس اند؟ چقدر به مقیاس های منطقه ای آنها توجه و مدیریت شده؟ چقدر به شرایط اقلیمی و آب و هوایی شهر توجه شده؟ بهتر است بگوییم طبق اخرین آمارسامانه خبررسانی شهرداری اهواز سرانه فضای سبز در هشت منطقه این شهر در سال 88، 5/10ودر مقایسه با کلان شهری دیگر چون اصفهان با وسعت شهری کمتر از اهواز دارای سرانه فضای سبزی به میزان 9/23 متر مکعب برای هر شهروند نسبت قابل تاملی است.این آمار در سال 91 برای اهواز 8/12 و برای اصفهان 26 اعلام شده است.این در حالی است که اصفهان با بیان مداوم و شدید مشکلات بی آبی و بحران خشکسالی خود ودر همین حین کسب رتبه اول فضای سبز شهری کشور در صدد راهکارهایی برای زیبایی شهر، رفع آلودگی و حل بحران خشکسالی و... خود میباشد. از سال 2011 میلادی تا به حال بر پایه گزارش سازمان بهداشت جهانی، شهر اهواز سه بار آلوده ترین شهر جهان شناخته شده است!!این آمار ضرورت ایجاد فضای سبز بیشتر در اهواز را اذعان میدارد. با نگاهی اجمالی به آمارفضای سبز و کاشت اصله درخت با میزان وسعت،جمعیت، آلودگی و دمای دیگر کلان شهرها به نسبت اهواز به این کمبود و نیاز پی خواهیم برد. منظور از فضای سبز این نیست که چمن های فصلی کاشته شود، گل های تزیینی را بیشتر کنیم و درخت های میانه ی عرضی خیابان که در بسیاری موارد حادثه ساز نیز بوده اند را کثرت بخشیم. فضای سبزی به معنای ایجاد پارک هایی با انبوه درختان مقاوم و مناسب، حفظ پارک های جنگلی و کاشت درخت پیرامون شهرکه از دیگر وضایف شهرداری های کلان شهرهاست( بر اساس برنامه های سازمان محیط زیست، در صورت افزایش پانصد هکتاری پوشش گیاهی در شهر و انجام پروژه کمربند سبز، بین 4 تا 6 درجه از گرمای هوا در اهواز کاسته خواهد شد و آلودگی هوا نیز تا حد چشمگیری پایین خواهد آمد)مد نظر است.

بی شک، فضای سبز و بویژه وجود درخت در شادی روح خسته و پرمشغله شهرنشینان بی تاثیر نیست و همچنین ایجاد سرپناهی ست برای آفتاب سوزان بیش از دو سوم سال اهواز. نیز باید حفظ درختان و جنگل های درون و پیرامونی اهواز در دستور کار قرار گیرد، اینگونه که نگرانی بار ترافیک و رفع آن الویت شهرداری اهواز قرار گرفته و هر ساله رودخانه از دو جانب آن خشک و درختان پارک های حاشیه آن مانند پارک لاله و پارک های جنگلی چون پارک شهروند برای ساخت بلوار و جاده قطع میشوند و آسفالت جای آن ها را میگیرد دیری نخواهد پایید که نام پارک و جنگل را فقط در کتاب ها به کودکانمان آموزش خواهیم داد و تنها دلمان به عکس درخت روی دیوارهای شهر خوش می شود و دستخوشی به زیباسازی بگوییم که نمی گذارد شکل درخت هرچند نمادین  از خاطرمان پاک شود؛ برای فرزندانمان معنای پارک به جایی با چمن نیم سوخته و سنگ فرش و صندلیه فلزی معادل می شود و رودخانه یعنی شیب میان دو جاده، محل نگهداری نخاله های صنعتی، گذرگاه فاضلاب و فضای زیرین یک پل!!!

امروز فرزندم در پاسخم که می پرسم کجا برویم؟ می گوید: بلوار ساحلی!!! و من میدانم که اوست و همین یک حق انتخاب!چون نیمی از فضاهای سبز شهر در جای نامناسب با عدم نور کافی و یا در حاشیه هستند و نیمه دیگر با شلوغی وصف ناشدنی! و در این میان مسلمن نیمه شلوغ و بی درخت را ترجیح میدهد!!
غیر قابل انتشار: ۰
در انتظار بررسی: ۳
انتشار یافته: ۱
شهروند
|
UNITED STATES
|
۱۹:۲۲ - ۱۳۹۲/۱۲/۰۳
0
2
اهواز به فضای سبز بیش از هر چیز دیگر نیاز دارد
:
:
:
آخرین اخبار