طعم و بوی برنج محلی خوزستان در حال فراموشی!
تولید برنج در اراضی کشاورزی خوزستان در سطح وسیع و به میزان زیادی انجام و سالانه حدود 180 هزار تن برنج از این اراضی برداشت می‌شود اما متاسفانه با وجود این حجم تولید که می‌تواند نیاز استان را تامین کند، بازار پر شده از برنج‌های خارجی، به طوری ذائقه مردم به برنج‌های هندی، آرژانتینی، تایلندی و شمالی عادت کرده و برنج محلی با وجود طعم، بو، مزه و قیمت مناسب‌تری که دارد، جایگاهش در سفره‌ها کم‌رنگ شده و در حال فراموشی است.
واحدهای عرضه برنج مدعی هستند که برنج‌های محلی با وجود خوش‌طعم بودن، اما به دلیل دانه‌کوتاه بودن،"بشقاب‌پسند" نیست و مردم برنج‌های شیک و مجلسی یا دانه‌بلند را بیشتر می‌پسندند. این امر باعث شده برنج‌های کشاورزان خریدار نداشته باشند. استقبال بسیار زیاد از کشت برنج در استان در حالی است که قیمت و تقاضای آن پایین است.
لزوم فرهنگ‌سازی مصرف برنج‌های محلی
محمد سواري، رييس انجمن برنجكاران خوزستان در این‌باره گفت: نبود تقاضا براي برنج‌هاي محلي ناشي از عدم فرهنگ‌سازي و حمايت رسانه‌ها از توليد داخل است. متاسفانه در زمینه مصرف برنج‌هاي محلي خوزستان كار فرهنگي انجام نشده است.
وي با اشاره به بازارپسندي برنج‌هاي شمالی و خارجی نسبت به برنج‌هاي محلي، اظهاركرد: كشت رقم عنبر در استان نوپا است و از سال 89 به صورت عمده كشت شد اما نداشتن جايگاه در بازار در مقايسه با برنج‌هاي شمالي، به عدم فرهنگ‌سازي آن برمي‌گردد؛ متاسفانه دستگاه‌هاي متولي توليد وظايفي را كه نسبت به برنج دارند انجام نمي‌دهند.
سواری افزود: كشت هر نوع برنج با شرايط خوزستان سازگاري ندارد. شوري آب و زمين‌ها از موارد اساسي ناسازگاري هر واريته برنج است. عنبربو رقم قالب برنج در خوزستان است كه هر سال به‌صورت خودجوش توسط کشاورزان در سطح وسيعي از اراضي استان كشت مي‌شود. این نوع برنج در چند سال اخير توانسته خود را با شرايط اقليمي خوزستان سازگار كند و كشاورز رغبت بيشتري براي توليد آن دارد.
وي بيان‌كرد: عنبربو نسبت به شرايط اقليمي دشوار مانند گرما، شوري آب و زمين مقاومت خوبي دارد و از آغاز كشت اين رقم در خوزستان تاكنون عملكرد مطلوبي نسبت به ساير ارقام داشته است. توليد برنج عنبربو هر ساله رو به رشد بوده و استقبال مردم از آن تاثير خوبي در افزايش ميزان توليد آن داشته است.
سواري خاطرنشان‌كرد: پیش از این بذرهاي فراواني از جمله آمل سه و دانيال به‌صورت موردي در خوزستان كشت مي‌شد ولي متاسفانه اين ارقام با ذائقه مردم سازگار نبود زيرا طعم و بوي خوبي مانند عنبربو نداشتند. از طرفي اين ارقام از نظر بازرگاني نيز مشكل داشت و كشاورز براي عرضه آن با مشكل مواجه مي‌شد.
رييس انجمن برنجكاران خوزستان عنوان‌‌كرد: در سال زراعي اخير در زمينه توليد برنج‌هاي محلي روند رو به رشدي داشته‌ايم اما مشكل اصلي بحث بازرگاني است كه بايد براي اين ميزان توليد تقاضا باشد. بذرهايي كه اكنون در استان كشت مي‌شوند عمدتا عنبربو است که جزو برنج‌هاي پر محصول محسوب می‌شود اما بیشتر مردم با شیوه پخت آن آشنایی ندارند. از سوی دیگر كشت برنج در خوزستان معمولا به‌صورت دست‌پاش و غیرنشايي انجام مي‌شود كه اين امر در روند توليد محصول مشكل ايجاد مي‌كند.
برنج خوزستان، محصولی سالم و ارگانيك
همچنین محمد قاسمي‌نژاد، معاون بهبود توليدات گياهي سازمان جهادكشاورزي خوزستان در خصوص ناشناخته بودن برنج‌هاي محلي استان نسبت به برنج‌هاي شمال، اظهارکرد: ارقام محلي از جمله عنبر علاقه‌مندان خاصي در خارج و داخل استان دارد و به خوبي مصرف مي‌شود چون طعم و عطر و بوي خوبي نسبت به برنج‌هاي شمالي دارد اما به دليل دانه كوتاه بودن بازارپسندی كمتري دارند.
وي بيان‌كرد: سالانه 70 هزار هكتار از اراضي استان زيركشت برنج می‌رود که عمده آن مربوط به رقم عنبربو است؛ ارقام ديگر مانند پويا، شيروردي، فجر و دانيال نيز به صورت موردي در مناطق مختلف كشت مي‌شوند.
معاون بهبود توليدات گياهي جهاد كشاورزي خوزستان خاطرنشان‌كرد: كشاورزان رغبت بيشتري به كشت عنبر بو دارند زیرا مردم خوزستان اين نوع برنج را به برنج‌هاي ديگر ترجيح مي‌دهند.
قاسمي‌نژاد با بيان اين‌كه درجه سلامت برنج‌هاي خوزستان نسبت به ساير برنج‌ها بيشتر است، گفت: برنج استان، برنجي سالم و ارگانيك است زيرا براي توليد آن از هيچ‌گونه سموم و كودهاي شيميايي استفاده نمي‌شود.
وي تصريح‌كرد: دليل ناشناخته بودن برنج‌هاي خوزستان اين است كه بيشتر تجار برنج‌هاي ما را با نام‌هاي ديگر در بازار عرضه مي‌كنند. توليد برنج در خوزستان رقم كمي نيست. خوزستان در رتبه سوم توليد برنج در کشور قرار دارد و می‌تواند نیاز استان را تامین کند اما این سوال مطرح می‌شود که این برنج‌ها كجا مي‌رود.
معاون بهبود توليدات گياهي سازمان جهاد كشاورزي خوزستان خاطرنشان‌كرد: جلوگيري از نابه‌سامانی در بازار برنج و تنظیم بازار آن برعهده مجموعه صنعت، معدن و تجارت است كه بارها اين مساله را در جلسات استانداري مطرح كرديم.
قاسمي نژاد يادآورشد: يكي از مشكلات ديگر ناشناخته بودن و عدم بازارپسندي برنج‌هاي محلي خوزستان، قدیمی بودن صنعت شالي‌كوبي است. متاسفانه اين صنايع به‌صورت سنتي و با تجيهزات 40 سال‌گذشته در حال فعالیت است و موجب شكستگي زياد برنج و بی کیفیت شدن آن می‌شود که لازم است جهت بازارپسندي بيشتر برنج خوزستان اين صنايع تجهيزات خود را به روز كنند.
معاون بهبود توليدات گياهي جهاد كشاورزي خوزستان در رابطه با بومی‌سازی ارقام جدید برنج، گفت: در چند سال اخیر 20 رقم از ارقام اصلاح شده برنج با عملكرد بالا وارد استان شده و تحت عنوان طرح سازگاري ارقام كشت شد و ارقامي كه برتر شناخته شدند هم‌اكنون در سطح وسيعي كشت مي‌شوند.
وي افزود: فجر، دانيال، شيرودي و پويا از ارقام برنج شمالی هستند كه هم‌اكنون در خوزستان كشت مي‌شوند. اين ارقام باوجود داشتن عملكرد بالا نسبت به ارقام محلي به آب كمتري نياز دارند. كشت این ارقام در خوزستان تا 45 روز ديرتر از ارقام محلي انجام و همزمان با آن‌ها برداشت مي‌شوند.
گیلانی، كارشناس مركز تحقيقات كشاورزي خوزستان نیز درباره واريته‌هاي برنجي كه اكنون در استان كشت مي‌شوند، گفت: این ارقام به دو قسمت كمي و كيفي تقسيم مي‌شوند. ارقام كيفي شامل عنبربو و چندپا و ارقام غيركيفي شامل هويزه، سرخه و گرده رامهرمز است كه براي توليد آرد برنج استفاده مي‌شود.
وي افزود: واريته عنبربو عمدتا در مناطق دشتي كشت مي‌شود زیرا سازگاري مطلوبي با این مناطق دارند. در مناطق كوهستاني مانند ايذه و باغملك نيز كشت برنج عمدتا به صورت نشايي انجام می‌شود.
این كارشناس مركز تحقيقات كشاورزي خوزستان تصريح‌كرد: برنج‌هاي پرمحصول شامل كادوس، شفق و دانيال است كه اكنون در استان كشت مي‌شوند. این ارقام 5.5 تا 6.5 تن محصول در هكتار عملكرد دارند و از شمال به خوزستان آورده شده‌اند.
گيلاني خاطرنشان‌كرد: عنبر پا كوتاه كه اكنون در بیشتر مناطق خوزستان كشت مي‌شود مورد تاييد مرکز تحقیقات نیست و از سوی این مرکز معرفي نشده، اما به دلیل سازگاری با شرایط اقلیمی استان، كشاورزان خود اقدام به كشت این واریته كرده‌اند.
وي اظهاركرد: برنج عنبربو در خوزستان تقاضای آنچنانی ندارد و كشاورزان هر سال با مشكل عرضه مواجه می‌شوند. بخشی از تولید این رقم به كشور عراق صادر می‌شود و به همين دلیل اين واريته عمدتا در مناطق مرزي با عراق كشت مي‌شود.
كارشناس مركز تحقيقات كشاورزي خوزستان با بيان این‌که ذائقه مردم تعيين‌كننده است، گفت: در حال حاضرروي واريته‌هاي برنج‌هايی كه قابلیت تحمل شرایط گرما و شوري را دارند كار مي‌كنیم. این ارقام دانه‌بلند و بازارپسند هستند و به نظر می‌رسد اگر این واریته‌ها در خوزستان تولید شوند عملکرد و تقاضای خوبی خواهند داشت.
کشاورزان خوزستانی سالانه محصول فراوانی را با تحمل مشقت و هزینه‌های زیاد تولید می‌کنند اما هنگام برداشت با مشکل عرضه مواجه می‌شوند. نبود تقاضا در بازار آزاد و پایین بودن قیمت خرید تضمینی از جمله مشکلات عرضه محصول برنجکاران خوزستانی است. برخی از تولیدکنندگان اذعان دارند که عدم فرهنگ‌سازی مصرف برنج محلی در استان عامل اصلی کم‌رنگ بودن این نوع برنج‌ها بر سفره‌های مردم استان است.
با توجه به این‌که کشت برنج در خوزستان سال به سال رشد فزاینده‌ای دارد، تداوم تولید این محصول در گرو حمایت از کشاورزان و توجه ویژه متولیان بخش کشاورزی است.
واحدهای عرضه برنج مدعی هستند که برنج‌های محلی با وجود خوش‌طعم بودن، اما به دلیل دانه‌کوتاه بودن،"بشقاب‌پسند" نیست و مردم برنج‌های شیک و مجلسی یا دانه‌بلند را بیشتر می‌پسندند. این امر باعث شده برنج‌های کشاورزان خریدار نداشته باشند. استقبال بسیار زیاد از کشت برنج در استان در حالی است که قیمت و تقاضای آن پایین است.
لزوم فرهنگ‌سازی مصرف برنج‌های محلی
محمد سواري، رييس انجمن برنجكاران خوزستان در این‌باره گفت: نبود تقاضا براي برنج‌هاي محلي ناشي از عدم فرهنگ‌سازي و حمايت رسانه‌ها از توليد داخل است. متاسفانه در زمینه مصرف برنج‌هاي محلي خوزستان كار فرهنگي انجام نشده است.
وي با اشاره به بازارپسندي برنج‌هاي شمالی و خارجی نسبت به برنج‌هاي محلي، اظهاركرد: كشت رقم عنبر در استان نوپا است و از سال 89 به صورت عمده كشت شد اما نداشتن جايگاه در بازار در مقايسه با برنج‌هاي شمالي، به عدم فرهنگ‌سازي آن برمي‌گردد؛ متاسفانه دستگاه‌هاي متولي توليد وظايفي را كه نسبت به برنج دارند انجام نمي‌دهند.
سواری افزود: كشت هر نوع برنج با شرايط خوزستان سازگاري ندارد. شوري آب و زمين‌ها از موارد اساسي ناسازگاري هر واريته برنج است. عنبربو رقم قالب برنج در خوزستان است كه هر سال به‌صورت خودجوش توسط کشاورزان در سطح وسيعي از اراضي استان كشت مي‌شود. این نوع برنج در چند سال اخير توانسته خود را با شرايط اقليمي خوزستان سازگار كند و كشاورز رغبت بيشتري براي توليد آن دارد.
وي بيان‌كرد: عنبربو نسبت به شرايط اقليمي دشوار مانند گرما، شوري آب و زمين مقاومت خوبي دارد و از آغاز كشت اين رقم در خوزستان تاكنون عملكرد مطلوبي نسبت به ساير ارقام داشته است. توليد برنج عنبربو هر ساله رو به رشد بوده و استقبال مردم از آن تاثير خوبي در افزايش ميزان توليد آن داشته است.
سواري خاطرنشان‌كرد: پیش از این بذرهاي فراواني از جمله آمل سه و دانيال به‌صورت موردي در خوزستان كشت مي‌شد ولي متاسفانه اين ارقام با ذائقه مردم سازگار نبود زيرا طعم و بوي خوبي مانند عنبربو نداشتند. از طرفي اين ارقام از نظر بازرگاني نيز مشكل داشت و كشاورز براي عرضه آن با مشكل مواجه مي‌شد.
رييس انجمن برنجكاران خوزستان عنوان‌‌كرد: در سال زراعي اخير در زمينه توليد برنج‌هاي محلي روند رو به رشدي داشته‌ايم اما مشكل اصلي بحث بازرگاني است كه بايد براي اين ميزان توليد تقاضا باشد. بذرهايي كه اكنون در استان كشت مي‌شوند عمدتا عنبربو است که جزو برنج‌هاي پر محصول محسوب می‌شود اما بیشتر مردم با شیوه پخت آن آشنایی ندارند. از سوی دیگر كشت برنج در خوزستان معمولا به‌صورت دست‌پاش و غیرنشايي انجام مي‌شود كه اين امر در روند توليد محصول مشكل ايجاد مي‌كند.
برنج خوزستان، محصولی سالم و ارگانيك
همچنین محمد قاسمي‌نژاد، معاون بهبود توليدات گياهي سازمان جهادكشاورزي خوزستان در خصوص ناشناخته بودن برنج‌هاي محلي استان نسبت به برنج‌هاي شمال، اظهارکرد: ارقام محلي از جمله عنبر علاقه‌مندان خاصي در خارج و داخل استان دارد و به خوبي مصرف مي‌شود چون طعم و عطر و بوي خوبي نسبت به برنج‌هاي شمالي دارد اما به دليل دانه كوتاه بودن بازارپسندی كمتري دارند.
وي بيان‌كرد: سالانه 70 هزار هكتار از اراضي استان زيركشت برنج می‌رود که عمده آن مربوط به رقم عنبربو است؛ ارقام ديگر مانند پويا، شيروردي، فجر و دانيال نيز به صورت موردي در مناطق مختلف كشت مي‌شوند.
معاون بهبود توليدات گياهي جهاد كشاورزي خوزستان خاطرنشان‌كرد: كشاورزان رغبت بيشتري به كشت عنبر بو دارند زیرا مردم خوزستان اين نوع برنج را به برنج‌هاي ديگر ترجيح مي‌دهند.
قاسمي‌نژاد با بيان اين‌كه درجه سلامت برنج‌هاي خوزستان نسبت به ساير برنج‌ها بيشتر است، گفت: برنج استان، برنجي سالم و ارگانيك است زيرا براي توليد آن از هيچ‌گونه سموم و كودهاي شيميايي استفاده نمي‌شود.
وي تصريح‌كرد: دليل ناشناخته بودن برنج‌هاي خوزستان اين است كه بيشتر تجار برنج‌هاي ما را با نام‌هاي ديگر در بازار عرضه مي‌كنند. توليد برنج در خوزستان رقم كمي نيست. خوزستان در رتبه سوم توليد برنج در کشور قرار دارد و می‌تواند نیاز استان را تامین کند اما این سوال مطرح می‌شود که این برنج‌ها كجا مي‌رود.
معاون بهبود توليدات گياهي سازمان جهاد كشاورزي خوزستان خاطرنشان‌كرد: جلوگيري از نابه‌سامانی در بازار برنج و تنظیم بازار آن برعهده مجموعه صنعت، معدن و تجارت است كه بارها اين مساله را در جلسات استانداري مطرح كرديم.
قاسمي نژاد يادآورشد: يكي از مشكلات ديگر ناشناخته بودن و عدم بازارپسندي برنج‌هاي محلي خوزستان، قدیمی بودن صنعت شالي‌كوبي است. متاسفانه اين صنايع به‌صورت سنتي و با تجيهزات 40 سال‌گذشته در حال فعالیت است و موجب شكستگي زياد برنج و بی کیفیت شدن آن می‌شود که لازم است جهت بازارپسندي بيشتر برنج خوزستان اين صنايع تجهيزات خود را به روز كنند.
معاون بهبود توليدات گياهي جهاد كشاورزي خوزستان در رابطه با بومی‌سازی ارقام جدید برنج، گفت: در چند سال اخیر 20 رقم از ارقام اصلاح شده برنج با عملكرد بالا وارد استان شده و تحت عنوان طرح سازگاري ارقام كشت شد و ارقامي كه برتر شناخته شدند هم‌اكنون در سطح وسيعي كشت مي‌شوند.
وي افزود: فجر، دانيال، شيرودي و پويا از ارقام برنج شمالی هستند كه هم‌اكنون در خوزستان كشت مي‌شوند. اين ارقام باوجود داشتن عملكرد بالا نسبت به ارقام محلي به آب كمتري نياز دارند. كشت این ارقام در خوزستان تا 45 روز ديرتر از ارقام محلي انجام و همزمان با آن‌ها برداشت مي‌شوند.
گیلانی، كارشناس مركز تحقيقات كشاورزي خوزستان نیز درباره واريته‌هاي برنجي كه اكنون در استان كشت مي‌شوند، گفت: این ارقام به دو قسمت كمي و كيفي تقسيم مي‌شوند. ارقام كيفي شامل عنبربو و چندپا و ارقام غيركيفي شامل هويزه، سرخه و گرده رامهرمز است كه براي توليد آرد برنج استفاده مي‌شود.
وي افزود: واريته عنبربو عمدتا در مناطق دشتي كشت مي‌شود زیرا سازگاري مطلوبي با این مناطق دارند. در مناطق كوهستاني مانند ايذه و باغملك نيز كشت برنج عمدتا به صورت نشايي انجام می‌شود.
این كارشناس مركز تحقيقات كشاورزي خوزستان تصريح‌كرد: برنج‌هاي پرمحصول شامل كادوس، شفق و دانيال است كه اكنون در استان كشت مي‌شوند. این ارقام 5.5 تا 6.5 تن محصول در هكتار عملكرد دارند و از شمال به خوزستان آورده شده‌اند.
گيلاني خاطرنشان‌كرد: عنبر پا كوتاه كه اكنون در بیشتر مناطق خوزستان كشت مي‌شود مورد تاييد مرکز تحقیقات نیست و از سوی این مرکز معرفي نشده، اما به دلیل سازگاری با شرایط اقلیمی استان، كشاورزان خود اقدام به كشت این واریته كرده‌اند.
وي اظهاركرد: برنج عنبربو در خوزستان تقاضای آنچنانی ندارد و كشاورزان هر سال با مشكل عرضه مواجه می‌شوند. بخشی از تولید این رقم به كشور عراق صادر می‌شود و به همين دلیل اين واريته عمدتا در مناطق مرزي با عراق كشت مي‌شود.
كارشناس مركز تحقيقات كشاورزي خوزستان با بيان این‌که ذائقه مردم تعيين‌كننده است، گفت: در حال حاضرروي واريته‌هاي برنج‌هايی كه قابلیت تحمل شرایط گرما و شوري را دارند كار مي‌كنیم. این ارقام دانه‌بلند و بازارپسند هستند و به نظر می‌رسد اگر این واریته‌ها در خوزستان تولید شوند عملکرد و تقاضای خوبی خواهند داشت.
کشاورزان خوزستانی سالانه محصول فراوانی را با تحمل مشقت و هزینه‌های زیاد تولید می‌کنند اما هنگام برداشت با مشکل عرضه مواجه می‌شوند. نبود تقاضا در بازار آزاد و پایین بودن قیمت خرید تضمینی از جمله مشکلات عرضه محصول برنجکاران خوزستانی است. برخی از تولیدکنندگان اذعان دارند که عدم فرهنگ‌سازی مصرف برنج محلی در استان عامل اصلی کم‌رنگ بودن این نوع برنج‌ها بر سفره‌های مردم استان است.
با توجه به این‌که کشت برنج در خوزستان سال به سال رشد فزاینده‌ای دارد، تداوم تولید این محصول در گرو حمایت از کشاورزان و توجه ویژه متولیان بخش کشاورزی است.
مرجع / ایسنا
ایمیل مستقیم: info@khouznews.ir
پیامک: 5000205020
آخرین اخبار
