خوزنیوز: نقش بي​نظير تغذيه با شير مادر در کاهش مرگ و مير شيرخواران و ارتقا سطح سلامت آنان بر كسي پوشيده نيست. تغذیه کودک با شیر مادر نه تنها همه نیازمندی‌های بدن در حال رشد کودک به مواد مغذی را تامین می‌کند بلکه او را در مقابل بسیاری از بیماری‌ها محافظت خواهد کرد.

علاوه بر ارتباط مستقیم تغذیه با شیر مادر و سلامت کودک؛ رابطه عاطفی میان مادر و کودک در سال‌های شیرخوارگی و ارزش معنوی شیردهی، آن را به عملی احترام‌برانگیز در میان فرهنگ‌های مختلف تبدیل کرده است، تا آنجا که در سال‌های نه چندان دور در فرهنگ عامیانه ایران، به شیر مادر قسم داده می‌شده است.

شير مادر، فراهم كننده بهترين شرايط تكامل ذهني نوزاد

شیردهی باید از لحظات نخست تولد نوزاد آغاز شود و از شیر گرفتن کودک نیز حتما باید به صورت تدریجی باشد تا مادر و کودک، هر دو از سلامت کامل برخوردار شوند.

یک متخصص زنان و زايمان در این زمینه گفت: شير مادر بهترين و كامل​ترين غذا براي نوزاد است كه فوايد بي‌شمار آن موجب مي​شود اغلب مادران ترجيح دهند فرزندشان را با شير خود تغذيه كنند.

دكتر ماندانا محمودي اظهار داشت: همه مادران به طور بالقوه مي​توانند شيردهي داشته باشند به جز مادراني كه مبتلا به بيماري​هاي مزمن و صعب​العلاج مانند بيماري جنون هستند.

وي با توجه به اشاره به زمان شروع شير دادن به نوزاد گفت: نوزاد بايد تغذيه با شير مادر را از همان لحظات ابتدايي تولد، شروع و به دلخواه خود در هر زمان و مكان، شب و روز تا پايان شش ماهگي به تنهايي و منحصرا با شير مادر ادامه دهد.

محمودي بيان كرد: از آغاز ماه هفتم زندگي، غذاهاي ساده و نرم را بايد شروع و به تدريج بر غلظت و تنوع آن اضافه كرد تا كودك ضمن آشنايي با قوام و مزه غذاهاي رايج و كسب انرژي لازم، هم از رشد بهتري برخوردار گردد و هم به تكامل عصبي رواني او كمك شود.

اين متخصص زنان و زايمان با اشاره به مدت زمان تغذيه با شير مادر و زمان از شير گرفتن شيرخوار اظهار كرد: مدت تغذيه با شير مادر دو سال تمام و گاه بيشتر است كه در بیشتر نقاط جهان این مدت زمانی رعایت می‌شود. از شير گرفتن نیز بايد از حوالي دو سالگي شروع و حتما تدريجي و ظرف چند ماه صورت گيرد تا مادر و شيرخوار هر دو از سلامت كامل برخوردار شوند.

وي با اشاره به فوايد شير مادر عنوان كرد: شير مادر يكي از بهترين مواد غذايي براي تغذيه كودك شيرخوار است كه داراي بهترين مواد غذايي مورد نياز براي نوزاد از نظر تركيبات موجود در شير مانند اسيدهاي چرب، لاكتوز و اسيدهاي آمينه است.

محمودي افزود: وجود مواد ايمني​زا در شير مادر، كودك را از ابتلا به بيماري​هاي عفوني مانند اسهال، بيماري‌هاي سيستم تنفسي مانند عفونت گوش و ريه محافظت مي​كند و بهترين شرايط رشد و تكامل ذهني او را فراهم مي​كند. همچنين احتمال ابتلا به آلرژي، آسم، بيماري​هاي قلبي و چاقي را كاهش مي​دهد و به خوبي هضم و جذب مي​شود.

اين متخصص زنان و زايمان با اشاره به فوايد شير دادن به نوزاد براي مادر گفت: فرايند شيردهي فوايد زيادي براي خود مادر هم دارد كه از جمله آن مي​توان به احتمال كاهش ابتلا به سرطان پستان، پوكي استخوان، كاهش وزن و تقويت ارتباط عاطفي با فرزندش اشاره كرد.

محمودي با بیان این که زنان با وجود عدم تجربه زايمان و حاملگي نیز مي​توانند به بدن خود پيام توليد شير را بدهند، گفت: مادراني كه فرزندخوانده مي​پذيرند و يا از رحم فرد ديگري تحت عنوان رحم اجاره​اي براي پرورش فرزند خود استفاده مي​كنند؛ با اين‌كه حاملگي و زايمان را تجربه نمي​كنند، قادرند به بدن خود پيام توليد شير را برسانند.

وي افزود: توليد شير توسط غده هيپوفيز كنترل مي​شود. وقتي كه پستان مادر تحريك را دريافت مي​كند چه توسط نوزاد و چه توسط شيردوش، پيام​هايي به غده هيپوفيز ارسال مي​گردد و توليد هورمون پرولاكتين (هورمون توليد كننده شير) را موجب مي​شود.

این متخصص زنان و زایمان با بیان این‌که برخی گیاهان دارویی نیز موجب افزایش هورمون های تولیدکننده شیر در مادران شیرده می‌شود، گفت: دانه رازیانه، شنبلیله، گل ختمی و دانه زیره سیاه از جمله گیاهانی هستند که به عنوان آماده‌کننده بافت غدد شیری پستان یا افزاینده هورمون های تولید کننده شیر مادر شیرده عمل می‌کنند.

لزوم تبديل تغذيه با شير مادر به يك هنجار اجتماعي

با توجه به توصیه‌های بسیار زیاد به امر زاد و ولد در راستای توسعه جمعیت لازم است مسئولان مربوطه توجه بیشتری به ترویج تغذیه با شیر مادر و نیز برطرف کردن مشکلات مادران شاغل داشته باشند.

دكتر مژگان قاسمي، سرپرست مديريت سلامت خانواده و جمعيت مركز بهداشت خوزستان با اشاره به روز جهانی شیر مادر، گفت: هر ساله از دهم تا شانزدهم مرداد تحت عنوان هفته شير مادر نامگذاري شده است كه هدف اصلي آن علاوه بر تشويق مادران به تغذيه شيرخوار خود، توجه و اهميت بيشتر متوليان سلامت، قانون​گذاري و مديران اجرايي به اهميت استفاده و ترويج تغذيه با شير مادر است.

وی با اشاره به فوايد بسيار شير مادر براي نوزاد، مادر و حتي جامعه گفت: تغذيه با شير مادر بايد تبديل به يك هنجار در سطح كشور شود و نبايد صرفا به عنوان يك مقوله صرفا مربوط به مادر نگريسته شود.

قاسمي افزود: برخي از مادران به طور نادرست از خوراندن آغوز كه اولين شير مادر پس از زايمان است، به نوزاد خودداري مي​كنند، در حالي كه اين ماده سرشار از ماده مفيد بوده و در واقع به عنوان اولين واكسن نوزاد عمل مي​كند.

ويتامين​ها و املاح معدني بیشترین مواد مورد نياز مادران شيرده

مادران شیرده با توجه به پشت سر گذاشتن دوران بارداری و زایمان و استرس ناشی از آنها یک گروه آسیب‌پذیر محسوب می شوند و در زمان شیردهی ضروری است که تمامی نیازهای بدنی این مادران تامین شود.

یک متخصص تغذیه در این زمینه گفت: مادران شيرده از نظر تغذيه​اي يكي از گروه​هاي آسيب​پذير محسوب مي​شوند زیرا دوران نسبتا دشوار بارداري و نيز انجام زايمان چه به طور طبيعي و چه سزارين كه يك استرس محسوب مي​شود، را طي كرده​اند.

مجيد كارانديش اظهار داشت: تمام نيازهاي مورد نياز مادر شيرده و نوزاد بايد تامين شود؛ در مورد بسياري از مواد مغذي، ويتامين​ها و املاح معدني از بالاترين مقادير مورد نياز مربوط به دوران شيردهي براي مادران محسوب مي​شود.

وی با اشاره به مواد مغذي موجود در شير مادر گفت: تغذيه با شير مادر، خطر بعضي از انواع سرطان را هم در خود مادر و هم در آينده براي شيرخوار كاهش خواهد داد. با توجه به این مهم، بايد تا 6 ماه اول زندگي نوزاد، همه نيازهاي تغذيه​اي شيرخوار به طور انحصاري از طريق شير مادر تامين شود.

كارانديش افزود: يكي از بهترين روش​هاي افزايش شير مادر، خود عمل شير دادن است؛ يعني شيردهي مكرر به ويژه در ماه​هاي اول دوران شيردهي، يك مكانيسم كاملا قوي براي افزايش شير مادر است.

اين متخصص تغذيه عنوان كرد: مادران شيرده در صورت استفاده از مكمل​هاي تغذيه بايد ضمن توجه به برچسب‌هاي موجود روي آنها، این مکمل‌ها را حتما با تجويز پزشك مصرف كنند.

كودكي كه در دوران اوليه زندگي خود تغذيه مناسب داشته باشد، به رشد و پرورش جسماني كامل دست يافته و در سال‌های آينده، تندرست و شاداب خواهد بود. یافته‌ها و اطلاعات اخیر، حاکی از آثار انکارناپذیر شیر مادر در تکامل بینایی، تکامل مغز و میزان ضریب هوشی شیرخوارن است. روز جهانی شیر مادر، تاکید دوباره‌ای دارد بر اهمیت این ارتباط روحی و جسمی مادران و کودکان جهان و تاثیر آن بر سلامت هر دو.