مجتبی گهستونی عنوان کرد: در استان خوزستان هفت شهر دارای بافت تاریخی وجود دارد که اهواز، آبادان، هندیجان، رامهرمز، بهبهان، دزفول و شوشتر شهرهایی هستند که توسط میراث فرهنگی کشور جزو شهرهای دارای بافت تاریخی کشور معرفی شده اند.

وی افزود: رشد جمعیت و نیاز به عناصر جدید مانند فضاهای مسکونی، تجاری و فرهنگی، خیابان ها و بزرگراه ها افق جدیدی را روبروی بافت های تاریخی شهری قرار داده و بحث چگونگی حفظ و احیای آنها را پررنگ تر کرده است.

دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان اظهار کرد: تعدادی از شهرهای کشور مانند اهواز شهرهای تاریخی هستند که به واسطه وجود صنعت ویژگی های تاریخی شان کم رنگ شده است. از طرفی توسعه افقی این شهرها، گسترش ساخت و سازهای جدید همراه با تهی شدن بافت تاریخی از حیات شهری و گریز مردم از محله های قدیمی صرف نظر از تامین هزینه های گزاف و هنگفتی که هم برای مردم و هم برای اقتصاد کشور دارد و از طرفی محیط زیست پیرامون شهر را تهدید و تخریب می کند لزوم توجه به بافت های تاریخی را بیش از پیش برای ما ملموس می کند و بر ما واجب است این عناصر تاریخی و فرهنگی را به عنوان نمودی از تاریخ فرهنگ یک شهر که حیات مدنی داشته و دارای پیشینه مدنیت و شهر نشینی بوده، حفظ کنیم.
 
گهستونی تصریح کرد: ساخت و سازها و توسعه های موجود با توجه به در حال توسعه بودن کشور و به تبع آن استان خوزستان بافت تاریخی شهرهای استان را با بحران جدی و فراگیری روبرو کرده است.

گريز مردم از سكونت در بافت تاريخي شهرها

وی گفت: عدم توجه به بافت تاریخی در تدوین برنامه های جامع و تفصیلی، فقدان دانش و آگاهی در رابطه با ارزشهای فرهنگی و اقتصادی بافت های تاریخی، گزینش روش های حفظ و احیای سلولی، اصرار بر حفاظت های موزه ای، تمرکز فعالیت های مهم و حیاتی اقتصادی و فرهنگی شهر در بافت جدید و مدرن خود، تغییر ساختار و فضای محله های تاریخی متناسب با عرضه خدمات شهری و مهاجرت و اسکان مهاجران به بافت تاریخی، عوامل تهدید و تخریبی ای به شمار می روند که بافت های تاریخی را با خرابه های عظیم و بزرگ مواجه کرده است.
 
دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان بیان کرد: به همین دلایل مردم از زندگی در اماکن تاریخی گریزان می شوند و تمایلی برای زندگی در این مکانها ندارند، پس لازم است که برای تمرکز کردن در این خصوص با همکاری میراث فرهنگی، استانداری خوزستان، فرمانداری و شهرداری اهواز باید شهرداری بافت تاریخی به خصوص برای پایلوت در شهر اهواز در نظر گرفته و در اینجا تاسیس شود و سپس به دیگر شهرهای دارای بافت تاریخی استان بسط و گسترش یابد.

گهستونی خاطر نشان کرد: طبق قانون، شهرهای دارای بافت تاریخی باید دارای شهرداری بافت تاریخی باشند که این امر متاسفانه در خوزستان علیرغم اینکه بافت تاریخی متمرکز شهری بسیاری دارد، اجرایی نشده است. سازمان میراث فرهنگی کشور از سوی وزارت کشور ابلاغ کرده که هفت شهر از شهرهای دارای بافت تاریخی کشور در خوزستان وجود دارند که محافظت از این شهرهای تاریخی به تنهایی از عهده میراث فرهنگی بر نمی آید و نیاز به کمک و دخالت سازمان های دیگر هم احساس می شود.
 
وی تصریح کرد: خانه های دارای بافت تاریخی که تعدادشان در استان کم نیست ارزشهایی استانی و یا حتی ملی هستند که باید به عموم معرفی شوند. ارزش هر اثر تاریخی به مظاهر فرهنگی نهفته در آن بستگی دارد مانند گچبری ها، کاشیکاری ها و یا شخصیت هایی که در طول تاریخ در آن زندگی می کردند که بعضی از آنها در پیشرفت و رونق شهرها نقش بسزایی داشته اند.

خانه هاي قوطي كبريتي جايگزين بافت تاريخي

دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان با بیان اینکه در برخی از مناطق شهری بافت های تاریخی ای وجود دارد که هنوز هم مردم در آنها زندگی می کنند، گفت: اینگونه مناطق در مرکز شهر اهواز به وفور یافت می شود. انجمن تاریانا در اقدامی خانه های اهواز در منطقه یک را که عمده خانه های تاریخی در این منطقه وجود دارند، بررسی ظاهری کرده و با گرفتن عکس و جانمایی بر روی نقشه، اطلاعات ریخت این خانه را با ذکر دقیق آدرس به سازمان میراث فرهنگی و شهرداری ارایه داده تا برای جلوگیری از تخریب آنها اقداماتی اندیشیده شود.

گهستونی عنوان کرد: در طول پنج سال گذشته صدها خانه با ارزش تاریخی تخریب و با خاک یکسان شد و جای آنها را یا زمین های خالی یا ساختمان های بی قواره ای که هیچ سنخیتی با فرهنگ و معماری بومی خوزستان نداشته و تنها به یک قوطی کبریت شباهت دارند، گرفته است. اگر در این زمینه ورود نکنیم روز به روز این خانه ها را از دست می دهیم و اهواز از هویت معماری خود تهی می شود و این خطری است که بیخ گوش ما وجود دارد.

وی ادامه داد: در قدم اول باید نسبت به بافت های تاریخی شناخت کافی پیدا کرد و نظام ارزشمندی را برای آنها تدوین کنیم و هنگامی که ارزش ها تدوین و تعریف شوند آنگاه می توانیم برای مداخله در بافت تاریخی یک سری تعاریف را پیدا کرده تا بتوانیم در این راستا خدماتی را بر اساس نیازهای روز به مردم ساکن در بافت ارائه دهیم.

بافت تاريخي استان نيازمند ياري استانداری، فرمانداری و شهرداری ها

دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان تصریح کرد: سازمان میراث فرهنگی به تنهایی قادر به حفظ و نگهداری بافت های تاریخی نیست و لازم است وزارت کشور از طریق استانداری، فرمانداری و شهرداری به عنوان نمایندگان خود نیز در این مقوله ورود پیدا کنند.

گهستوني اظهار كرد: شهرداری ها با داشتن پتانسیلی به نام سازمان بهسازی و نوسازي گاها به صورت سلیقه ای به حوزه میراث فرهنگی ورود پیدا می کنند که در برخی موارد مقوله بافت های تاریخی جزو اولویت های اول این سازمان قرار می گیرد و در برخی موارد هم جایگاه پایین ترین اولویت را به خود اختصاص می دهد به گونه ای که در یک شهر در این رابطه به خوبی عمل می شود ولی در شهری دیگر توجه خاصی به بحث بافت های تاریخی نمی شود. بنابر این شهرداری بافت تاریخی باید از توان میراث فرهنگی و سازمان بهسازی و نوسازی در اين راستا استفاده لازم را ببرد.

وي افزود: اگر بافت تاریخی توانمند شود و امنیت پایداری پیدا کند، در مردم برای زندگی در آن مناطق ایجاد انگیزه می کند. احیا این بافت ها و ایجاد رغبت در مردم برای زندگی در این مناطق توسط شهرداری بافت تاریخی می تواند از لحاظ جنبه اقتصادی هم مفید واقع شود. احداث رستوران های سنتی، فرهنگسراها، گالری ها و فضاهای خدماتی، رفاهی و فرهنگی مطلوب دیگر مواردی هستند که می توان با جذب سرمایه گذار در راه اندازی این گونه فضاها، به احیا بافت های فرهنگی کمک کند و این مساله فقط با حمایت و پشتیبانی مسئولین ارشد استان امکان پذیر است.

بافت هاي فرهنگي فرسوده پتانسيل هاي نهفته اقتصادي

دبیر انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان عنوان كرد: محله های فرسوده شهرها اگر به شالوده پایدار اقتصادی برسند مي توانند سودآوری داشته باشند. توزیع ثروت، توليد ثروت را به دنبال دارد و اين امر در گرو استفاده از مزیت های نسبی این محلات است که می تواند شرط قابل قبولی برای حفظ و پایداری بافت های تاریخی باشد.

گهستوني بيان كرد: شهرداری و شورای شهر باید در اداره کلان شهر اهواز از رفتارهای شهرداری و شوراهای شهر دیگر کلان شهرها الگو برداری کنند به عنوان نمونه رییس شورای شهر تهران هر هفته با دوستداران میراث فرهنگی به بازدید از آثار تاريخي مي پردازد و مشکلات، موانع و معضلات اين بخش را بررسي مي كند و اينگونه است كه از تخريب آنها جلوگيري به عمل مي آيد و توانمند سازی و احيا بافت هاي تاريخي به خوبي صورت مي گيرد.
 
وي گفت: در خصوص تاسيس شهرداري بافت هاي تاريخي در اهواز بارها به شهرداري پیشنهاد داده ايم اما متاسفانه اين دو ارگان با بيان اينكه اولويت هاي ديگري در برنامه هاي كاريشان وجود دارد، ما را در رسيدن به نتیجه واقعی و قطعی در اين خصوص ناكام گذاشته اند كه اميدواريم پس از تغییر مدیریت به واسطه روي كار آمدن دولت جديد و تشكيل شوراي شهر اين پيشنهاد در اهواز و سپس ديگر شهرهاي داراي بافت تاريخي استان اجرايي شود.