مجتبی گهستونی: سرانجام افشین حیدری مدیرکل دو سال گذشته میراث فرهنگی صنایع دستی گردشگری خوزستان سکان مدیریت را به دست یکی دیگر از مدیران کل سابق در حوزه فرهنگ و هنر داد تا دوره دیگری از مدیریت در این اداره کل با انواع ماموریت ها تجربه شود. 

سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی گردشگری کشور از زمان تاسیس خود تاکنون شرایط گوناگونی را پشت سرگذاشته و به طبع آن در خوزستان نیز، اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی گردشگری به مراتب چالش ها و فراز و نشیب های گوناگون را پشت سرگذاشته است. به نظر نگارنده، این اداره کل به مانند سازمان مرکزی چاله های ریز و درشتی دارد که برای نیفتادن و گیر نکردن در آن باید مسیر را به خوبی شناسایی کرد. 

این اداره کل همچون سازمان مرکزی اش در سالهای متمادی حیات خلوت بسیاری بوده که این مهم باعث شده بدنه اداری آن آسیب های مختلف ببیند و گاه متورم شود. 

اگر بخواهم به بررسی عمر سی ساله این اداره کل در بعد از انقلاب بپردازم بی شک این نوشتار به درازا می کشد و از اصل مطلب دور می شویم. اما در ادامه واجب می دانم که ضمن تشکر از تلاش های بی وقفه افشین حیدری و تیم همکار خود برای سامان دادن نسبی به اوضاع نابه سامان اداره کل متبوعش و همچنین پیگیری بخش های عمده ای از ماموریت های محوله تشکر کنم.

اداره کل میراث فرهنگی صنایع دستی گردشگری خوزستان ضمن اینکه وظایف مشخصی دارد نیازمند برنامه ریزی، پیگیری و نتیجه گیری است که در این خصوص همگرایی بخش دولتی و خصوصی و تشکل های مردم نهاد لازم است. 

اظهارنظر حیدری در مراسم تودیع خود مبنی بر بیعت کردن با مدیرکل فعلی پاسخی به منتقدین بود که تلاش می کردند نسخه هایی را برای مدیران کل قدیم و جدید بپیچند. این حمایت او از مدیرکل جدید دلگرمی بود برای مدیرکل جدید که می خواهد دوران های سخت را پشت سربگذارد و تهدیدها را به فرصت تبدیل کند. 

خسرونشان اگر می خواهد در حوزه میراث فرهنگی موفق شود باید شناسایی، حفاظت، مرمت و بهره برداری با حضور جوامع محلی را در دستور کار خود قرار بدهد تا این اداره کل در عمل یکی از دستگاه مهم تلقی شود و آن را با همه ماموریت های مهمی که دارد به حساب بیاورند.

به نظر نگارنده نشان خوب می داند که بار مسؤولیت سنگین است و هر کسی نمی‌تواند زیر بار مسؤولیت برود لذا اعتراف کرد که با دوراندیشی بسیار این مسئولیت را پذیرفته و تلاش خواهد کرد تا آبروداری کند. 

نشان باید در عمل باور داشته باشد که ظرفیت های مغفول مانده بسیاری وجود دارد و باید با کار تیمی و تقسیم مسئولیت و برون سپاری و حتی اعتماد به همکارانش اهداف کلان پیش رویش را به سرمنزل مقصود برساند. 

مدیرکل جدید باید بداند در سالهای اخیر به هر میزان که تلاشی صورت گرفته و موفقیت های ملی و بین المللی کسب شده باز هم جای کار زیادی وجود دارد. همانطور که تاکید می شود بعضی استان‌ها از جمله خوزستان مسیر حوزه اقتصادی و رشد را اشتباه رفته‌اند. خوزستان استان ذخایر متنوع است ولی حوزه گردشگری آن مغفول مانده است و به آن به عنوان محور توسعه کمتر توجه شده است. 

خسرو نشان خوب می داند که انجام کارهای بزرگ امکانات وسیع‌تری هم می‌خواهد به همین دلیل از مسؤولان استان می‌خواهد این را تنها وظیفه او ندانند. چون حوزه وظایف میراث فرهنگی فراسازمانی است و به اکثر ادارات و سازمان‌های استان مربوط می‌شود. انتصاب او انتظار تحول و فرارفتن از وضعیت موجود است که باید مقدمه آن فراهم شود. نشان و همکارانش باید با برنامه‌ریزی و با هدف مشخصی حرکت کنند.

به دکتر نشان همان طور که دیگران یادآور می شدند، گوشزد می کنم چون خوزستان برای همه ملت ایران سرشار از خاطرات تلخ و شیرین است و مردم ایران به مردم خوزستان در حفظ حراست از این مرز و بوم بدهکارند و این میراث جاودانه‌ای برای مردم خوزستان است، باید گام های عملی برای بازگشت روحیه همراه با شادی و نشاط برداشته شود. چون بخش عمده ای از همین مردم می توانند با سه مقوله میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همراه شوند و در نهایت برای خود توانمندی به همراه بیاورند.

به ایشان توصیه می کنم که توصیه پذیر جریان های رانت خوار و معامله گر نباشد و در حد و توان خود برای بهبود وضعیت موجود بکوشد. پیشنهاد بعدی نگارنده به تنی چند از نمایندگان مجلس است که لطفا برای این اداره کل اگر کاری هم نمی کنند باری بر دوشش نگذارند و بگذارند این اداره کل فعالیت های جاری خود را به سرانجام برساند. 

خوزستان با 900 اثر ثبت ملی و سه اثر ثبت جهانی و بابرخورداری از هزاران اثر ملموس، ناملموس و طبیعی و با برخورداری از سابقه تاریخی دیرینه هنوز در جایگاه واقعی خود قرار نگرفته و همچنان دستش به پول نفت دراز است و اقتصادش متکی به نفت می باشد. 

همانطور که گفته شد اگر در احیا و مرمت میراث فرهنگی به دولت تکیه شود کمتر از یک درصد بودجه در اختیار قرار می‌گیرد، لذا باید دست ها را در حفاظت، احیا و مرمت به سوی مردم دراز و با اختیارات برنامه چهارم و پنجم این مراکز را به مردم واگذار نمود. 

خسرو نشان با اعتقاد به اینکه آن چنان که از نام این اداره کل پیدا است حوزه وظایف و مسؤولیت آن به پهنای گنجینه ذخایر مادی و معنوی متعلق به تاریخ بشر از دیرینه‌ترین دوران تا دیروز و امروز به عنوان میراثی برای امروز و فردا است که باید برای حفظ، پاسداشت و بهره‌بری آن تلاش بهینه را به کار برد. لذا نگارنده این نوشتار به ایشان توصیه می کند استفاده از ظرفیت های تشکل های مردم نهاد کارآمد و نه باج گیر و سرگردنه بگیر را در دستور کار خود قرار بدهد تا بسیج امکانات و نیروی انسانی خود بخشی از بار مسئولیت را بر دوش بکشند.  

نگارنده به عنوان یک دوستدار میراث فرهنگی و روزنامه نگار خوشحالم که فردی بر سرکار آمده که محبوبیت فراوانی دارد و به قول خودش تجربه کاری او در حوزه فرهنگ ثابت کرده از مقوله‌هایی که ساده از آن می‌گذرند می‌توان با نگاهی خلاقانه استفاده کرد.

گفتنی های بسیار به خسرو نشان مدیرکل جدید میراث فرهنگی صنایع دستی گردشگری خوزستان گفته شده اما در این مجال چند توصیه جزیی به ایشان می نمایم. از مدیرکل میراث فرهنگی خوزستان درخواست می شود که به کلیه شهرستانهای خوزستان و سرکشی به ادارت میراث فرهنگی بپردازد و کمی ها و کاستی های آنها را مشاهده کند. تشکیل جلسات منظم اداری با حضور معاونین، مدیران و مشاوران و کارشناسان را در دستور کار قرار بدهد. درخواست می شود اوضاع اداری را بیش از پیش ترمیم کند تا شاهد اداره کلی پویا و بالنده باشیم. تقویت یگان حفاظت میراث فرهنگی و اداره امور حقوقی را به عنوان ارکان اصلی این اداره کل را مدنظر قرار بدهد. توجه به رفاهیات پرسنل برای بالا بردن ایجاد انگیزه بسیار مثمرثمر است. از سویی تشکیل جلسات منظم با تشکل های مردم نهاد هر سه حوزه کاری را به ایشان توصیه می کنم. نظارت بر روند مرمت ها و مطالعات برای پروژه ها را مدنظر قرار بدهد. گفت وگو با کارشناسان که گاه صدایشان بسیار نارسا به مدیرکل می رسد را در دستور کار بگذارد. به تبلیغات و معرفی خوزستان و انتشار تحقیقات توجه لازم را داشته باشد. گفت وگو و رایزنی با سایر ادارات، ارگانها، فرمانداران و مردم برای حل مشکلات بین بخشی را مدنظر قرار بدهد.