حقوق شرعی ما از 3 حق خارج نیست حق اول حق الله برای مثال خداوند به ما سلامتی داده نعمت ها داده ما باید برای سپاس گذاری از خداوند حق را بشناسیم و احکام الهی را انجام دهیم.


حق دوم حق النفس یا حقی که نسبت به خود داریم ، برای مثال انسان باید به اندازه نیاز خود بخورد یا بخوابد و اینکه حق ندارد با خود کشی خود را نابود کند، این دو از آنجا که خداوند نمونه بخشش است حق خودش را می بخشد.

 اما حق سوم حق الناس حق‌الناس یعنی حساب و کتابی که در آن با مردم طرفی. یا همان حقوق شهروندی، که در ادامه بیشتر به آن خواهیم پرداخت.


ایرج یکی از کاسب های بازار که به خوار بار فروشی مشغول است در این باره گفت: مردم درک درستی از حقوق شهروندی ندارند خیلی راحت از کنار مغازه من رد می شوند وبدون اینکه حتی زحمت اجازه گرفتن را به خود بدهند تخمه، پسته وغیره بر می دارند ومی خورند.

استاد دانشگاه علمی کاربردی اهواز بیان کرد: حق الناس از بدو وجود انسان وجود داشته همه باید بدانند که حق الناس فقط دزدی از دیگران نیست توهین کردن به دیگران، غیبت، حسد ورزی خود به نوعی حق الناس محسوب می شود.

خانم وادی اظهار داشت: مردم توجهی به چراغ راهنما نمی کنند وقتی چراغ قرمز است ماشین ها وموتورها خیلی راحت و بدون توجه به این که شهروندی در حال عبور است رد می شوند درحالی که این حق عابر پیاده است و بر عکس هنگامی که چراغ برای ماشین ها سبز است ،عابر پیاده باید منتظر بماند تا چراغ قرمز شود وبعد از خیابان عبور کند.

سید عارف الدین طباطبایی نیز دراین زمینه بیان کرد : روش زندگی انسان به صورت اجتماعی وکلنی بودن است اگر یک اجتماع بخواهد به خوبی زندگی کند باید به قوانین پایبند باشد و چارچوب را رعایت کند.مانند حریم مالی وحریم خانه وغیره وقتی حریم در یک اجتماع رعایت شود انسان از زندگی خوشحال می شود وقتی قوانین راهنمایی و رانندگی رعایت شود توهین نشود؛ بی احترامی به دیگران صورت نگیرد بهترین تحکیم روابط اجتماعی را تجربه خواهیم کرد.

طباطبایی ادامه داد: البته نباید نقش دستگاه های آموزشی را دراین زمینه فراموش نمود زیرا مردم از همین مدرسه ها ،کانون های مختلف وغیره آموزش می بینند ودستگاه های آموزشی موظف هستند که حقوق انسان ها را نسبت به یکدیگر برای مخاطبین خود بشناسانند.

وی عنوان کرد: خانواده اولین اجتماع و پدر ومادر نیز اولین مرجع برای فرزندان خویش هستند. پدر و مادر به عنوان یک مرجع  باید اول خودشان حقوق شهروندی را رعایت کنند چرا که فرزند از والدینش تقلید می کند.

استاد دانشگاه علمی کاربردی اهواز در پایان گفت: حضرت علی(ع) حدیث بسیار زیبا ومعروفی دارند که اگر آن رعایت شود تمام دنیا گلستان می شود (آن چیز را که برای خود نمی پسندی برای دیگران هم مپسند و آن چیز که برای خود می پسندی برای دیگران نیز بپسند).


زندگی انسان اجتماعی است، اگر قرار باشد هرکسی کار خود را انجام دهد وبگوید که به دیگران ربطی ندارد جامعه ناهنجاری خواهیم داشت چرا که جامعه از اجتماع افراد به وجود می آید و عمل هر شخص بر جامعه اثرگذار خواهد بود.

هرگونه تجاوز، تقلب، غش، معاملات ربوی، رشوه، آبرو و جان مردم ، خرید و فروش اجناسی كه فایده منطقی و عقلانی در آنها نباشد، خرید و فروش وسایل فساد و گناه، در تحت این قانون كلی قرار دارند.

 آنكه اگر خدا از حق محض خود بگذرد از لطف اوست، اما در مورد حق الناس پای دیگری در میان است و اگر او نگذرد، بدون احقاق حق عدالت اجرا نشده است.