خوزنیوز: دکتر شعله آروندی متخصص رادیوتراپی و انکولوژی بیمارستان گلستان و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز بیان داشت: طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، سالانه 8 میلیون نفر بر اثر سرطان فوت می کنند و طبق آمار ایران در سال 92 حدود  30 هزار نفر در کشور بر اثر سرطان فوت کرده اند، طبق آمار سازمان جهانی در سال گذشته، شایع ترین نوع سرطان، سرطان ریه می باشد و در ایران نیز در زنان، سرطان پستان و در مردان، سرطان معده و کولورکتال شایع ترین نوع سرطان می باشد، همچنین تا کنون بیش از 200 نوع سرطان شناخته شده است.

آروندی در خصوص سرطان گفت: سرطان نوعی بیماری است که در آن سلول‌ها توانایی تقسیم و رشد عادی خود را از دست می ‌دهند و این موضوع منجر به تسخیر، تخریب و فاسد شدن بافت‌های سالم می ‌شود. از اجتماع این سلول‌های سرطانی و تخریب سلول‌های بافت‌های سالم توده ‌ای به نام تومور ایجاد می‌شود.

وی افزود: هر مقدار تغییر شکل و تفاوت سلول های تشکیل دهنده تومور با سلول های منشأ گرفته از آن بیشتر باشد، سلول سرطانی حاصل بدخیم تر و سیر بیماری پیچیده تر خواهد شد.

آروندی با بیان اینکه سرطان به دو صورت خوش خیم و بدخیم است، تصریح کرد: اگر تومور به لایه‌‌ای محدود ختم شود و به سایر بافت‌ها و ارگانها سرایت نکند تومور خوش ‌خیم (غیرسرطانی‌) است و اگر تومور گسترده شده یا به طور بالقوه قابلیت پخش شدن و احاطه کردن سایر بافتها و ارگانها را داشته باشد بدخیم یا سرطانی نامیده می‌شود.

وی با بیان اینکه یکی از خصوصیات تومورهای بدخیم سرایت به بافتهای دیگر است که در اصطلاح متاستاز گفته می شود، به این معنی که این توده خصوصیت تهاجمی پیدا کرده و به سایر بافت‌های بدن، عمدتاً از طریق خون و لنف، سرایت می‌کند، اظهار داشت: تومور بدخیم قابلیت ایجاد تسهیلاتی برای رشد خود دارد، در واقع تومور بدخیم به بافتهای مجاور دستور می دهد عروق خونی برای آنها ساخته شود تا از این طریق علاوه بر تهیه مواد غذایی برای رشد سلولهایی که به سرعت در حال تکثیر می باشد، امکان سرایت به بافت های دیگر فراهم شود.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: این رشد زیاد به دلیل از کار افتادن سیستم مهار تکثیر است که توسط ژن های مهار کننده تکثیر که درDNA  تمام سلولها قرار داده شده است انجام می شود، در واقع زمانی که این عامل مهار کننده از بین برود سلول ها شروع به تکثیر بی رویه خواهند کرد، اما از کاز افتادن سیستم انهدام سلول پس از پایان عمر طبیعی آن، نیز از دیگر دلایل کمک کننده تکثیر، ادامه دهنده آن و بزرگ شدن سلول های سرطانی است.

آروندی تحریک گیرنده های سطحی سلول ها را از عوامل دیگر در ایجاد سرطان دانست و بیان داشت: یکی از عوامل موثر در تحریک سلول ها برای تکثیر، تحریک گیرنده های سطحی سلول ها است به طور مثال در زمان ایجاد زخم و بریدگی گیرنده سلول های دو طرف زخم برای تکثیر فعال می شوند و پس از اینکه بافت به طور مناسبی تکثیر و محل زخم پوشانده شد، این گیرنده ها مهار می شوند، اما در سلول های سرطانی این گیرنده ها دائم در حال فعالیت هستند.

وی عوامل متعددی در افزایش سرطان را موثر عنوان کرد و گفت: برخی ازاین عوامل منشأ ژنتیکی دارند و زمینه ایجاد برخی از انواع سرطان ها در ژنتیک افراد وجود دارد، به این معنی که در سلول های اولیه جنینی با بروز جهش هایی، قابلیت ایجاد برخی از انواع سرطان ها همراه با تولد فرد وجود دارد، در زمانی که ژنوم حاوی سلول های سرطانی از مادر و پدر به فرزند انتقال داده شود معمولاً  این نوع سرطان در خانواده پدر و مادر وجود دارد که می توان به سرطان پستان، روده بزرگ و برخی از سرطان های نسج نرم اشاره داشت.

متخصص رادیوتراپی و انکولوژی بیمارستان گلستان اهواز با اشاره به اینکه وجود قابلیت ژنتیکی در افراد دلیلی بر ملزم به ایجاد سرطان در فرد نمی باشد بیان نمود: توصیه می شود مشاوره و بررسی ژنتیک در این افراد انجام شود، چرا که برخی از این نوع سرطان ها قابل پیشگیری هستند و همچنین در صورت تشخیص زودرس درمان های دارویی موثری وجود دارد.

آروندی عوامل محیطی را از دیگر عوامل موثر در بروز سرطان دانست و گفت: بسته به نوع سرطان عوامل ایجاد کننده متفاوت می باشد، مصرف خودسرانه داروها، مواد شیمیایی،  استفاده بیش از حد از مواد نگهدارنده در مواد غذایی، کودهای صنعتی، آلودگی های شیمیایی، عفونت های مزمن، عفونت های ویروسی خاص (سرطان مقعد و دهانه رحم)، مواجهه بیش از حد با اشعه و پرتو ماوراء بنفش موجود در نور آفتاب از عوامل موثر در ایجاد سرطان موثر است.

وی گفت: با شناسایی و آگاهی از عوامل ایجاد کننده سرطان می توان از بروز آن جلو گیری کرد، همانطور که پیش از این مواد شیمیایی استفاده شده در برخی مشاغل استعداد ابتلا به سرطان را فراهم می کرد که می توان به استفاده از آزبست در برخی مشاغل که سبب ایجاد سرطان های متعددی می شد اشاره کرد، اما پس از شناسایی علت، با استفاده از اتخاذ تدابیر، از این علت ایجاد کننده سرطان جلوگیری شد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه ضمن تأکید بر عدم مصرف خودسرانه دارو، تصریح کرد: استفاده از دارو ها و واکسن ها از ابتلا به سرطان جلوگیری می کند و واکسنی که تاکنون تأثیر آن در جلوگیری از سرطان شناخته شده است، واکسن پیشگیری از سرطان گردن رحم برای دختران 9 تا 11 ساله می باشد.

آروندی انجام چکاپ دوره ای را از راههای پیشگیری و تشخیص زود هنگام سرطان دانست و گفت: برای تشخیص سرطان در افرادی که احتمال سرطان در خانواده آنان وجود دارد باید مشاوره ژنتیک صورت گیرد و این افراد به صورت دوره ای به پزشک مربوطه مراجعه کنند، همچنین چکاپ دوره ای برای افرادی که با مواد شیمیایی سرطان زا مواجه هستند، انجام عکس قفسه سینه، MRI، سی تی اسکن، رادیوگرافی، پاپ اسمیر در زنان، ماموگرافی در زنان بالای 40 سال و انجام معاینات پستان نیز از دیگر راههای تشخیص و پیشگیری از سرطان می باشد.

وی با بیان اینکه سابقه بیشتر برخورد با عوامل سرطان زا و تعداد سالهای زندگی، احتمال ابتلا به سرطان را در افراد مسن بیشتر می کند گفت: سیستم ایمنی نقش مهمی در از بین بردن سلولهای جهش یافته دارند ولی از طرفی سلولهای سرطانی می توانند خود را به گونه ای تغییر و تطبیق دهند که سیستم ایمنی بدن دسترسی کمتری به آنها داشته باشد.

آروندی دردهای غیر معمول که قبلاً وجود نداشته است و اکنون افزایش پیدا کرده است، خونریزیهای غیر معمول، خونریزیهای بعد از یائسگی، خونریزی های دستگاه گوارش به صورت استفراغ یا همراه با مدفوع، تشکیل توده، تغییر شکل زخم ها و خالها، ایجاد زردی ناگهانی در چشم و پوست بدن، ایجاد مشکل در بلع، تغییر صدا، هر نوع مشکل گوارشی مانند نفخ ها، سوزش سر دل، سرفه های خشک و یا همراه با دفع خون، تنگی نفس، کاهش بدون دلیل بیش از 10 درصد از وزن بدن،  ضعف و خستگی روزانه بدون تغییر در کار روزانه و  تب و عفونت های مکرر را  از علائم شایع سرطان عنوان کرد که اگر هرکدام از این عوامل بیش از دو تا چهار هفته به طول بینجامد باید مورد بررسی قرار گیرد.

این متخصص رادیوتراپی و انکولوژی، پرهیز از برخورد بی مورد، نابجا و غیر ضروری با مواد شیمیایی شناخته و ناشناخته و عوامل خطر زا، تغذیه صحیح و مصرف میوه و سبزیجات تازه، تحرک کافی، عدم مصرف دخانیات و الکل، چکاپ های دوره ای و کلی و جدی گرفتن عوامل خطر را از روش های کاهش ابتلا به سرطان دانست.

وی گفت: هم اکنون از روش های شیمی درمانی، جراحی و رادیوتراپی برای درمان سرطان استفاده می شود، همچون ایمونوتراپی که با استفاده از اجزاء سیستم ایمنی بدن انجام می شود و روش های جدید جراحی و رادیوتراپی و داروهای جدید شیمی درمانی که به تازگی عرضه شده است از دستآوردهای جدید علم پزشکی در درمان سرطان می باشد، چراکه متأسفانه سلول های سرطانی به تدریج به برخی از درمان های پیشین مقاومت نشان می دهند.

آروندی در خصوص درمان سرطان و یادآوری اینکه اغلب سرطان ها اگر به موقع تشخیص داده شود قابل درمان است، اظهار داشت: بسته به نوع سرطان، الگوی درمان سرطان متفاوت است، درمان برخی از سرطانها به صورت جراحی است و شیمی درمانی و رادیو تراپی به عنوان درمان تکمیلی در کنار جراحی استفاده می شود و از آنجایی که حتی پس از درمان، امکان بازگشت بیماری وجود دارد بنابراین لازم است پیگیری پس از درمان نیز صورت بگیرد.

این عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در پایان اظهار داشت: شکر گذاری از نعمت سلامتی شامل استفاده صحیح و امانت داری از این نعمت ارزشمند می باشد.