«پل سیاه» در اهواز نام خاص و منحصر بفرد قدیمی‌ترین پل رودخانه کارون است؛ یادگار سال‌های گذشته که هنوز همچون آن سال‌ها استوار بر کمر این رود نشسته است نه در طول زمان رنگ باخته و نه به جز سیاهی رنگ ديگر گرفته است.

این پل که برای تردد قطار ساخته شد اولین پل شهر اهواز نیز به شمارمی‌آید و پل‌های دیگر از جمله پل سوم پس از آن احداث شده‌اند. اين پل به دلیل رنگ سازه و بدنه به نام "پل سیاه" شهرت یافت و همین نام بر آن ماند.
قدمت ساخت این پل به حدود یک قرن پیش یعنی سال 1308 برمی‌گردد. این پل از نظر تاریخی به دوره پهلوی اول می‌رسد. سازه آن از نوع فلزی بوده و 52 پایه نگهدارنده ستون‌هایش شده‌اند و عرض آن نیز شش متر می‌باشد.
از آن جایی که "پل سیاه" دارای قدمت و عقبه‌ای تاریخی بود در تاریخ 27 بهمن 1378 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید و این اثر در حال حاضر هم یک اثر تاریخی است و هم به عنوان یک راه ریلی مورد استفاده و بهره‌برداری قرار می‌گیرد.
وقتی اثر و یا بنایی در هر منطقه‌ای به عنوان یک اثر ملی به ثبت می‌رسد دیگر نمی توان نگاه و حساسیتی عادی به آن داشت و باید بیش از چیزهای دیگری مورد توجه قرار گیرد زیرا هر گونه تعرض و خدشه به کالبد اثر ملی تخلف به حساب می‌آید و قابل پیگیری است.
خسرو رشیدی، مدیر کل راه آهن جنوب، درباره "پل سیاه" که به آن "پل راه آهن" هم می‌گویند گفت: این پل در حد فاصل سال‌های 1306 تا 1317 همزمان یا ساخت راه آهن محور جنوب و سراسری احداث شده است.
وی افزود: این پل از نوع پل‌های فلزی است که از نظر طول بزرگترین و طولانی‌ترین پل راه آهن کشور می‌باشد و این موضوع یکی از شاخصه‌های این اثر تاریخی محسوب می‌شود.
رشیدی تصریح کرد: این پل از گذشته تاکنون اهمیت داشته است و در حال حاضر نیز با وجود قدمت در حال بهره‌برداری است. از این پل برای تردد ریل باس‌های مسیر اهواز ـ کارون ـ سربندر، بارهای داخلی استان حدفاصل کارخانه صنایع فولاد استان و گروه ملی فولاد و همچنین حمل و نقل باربری محورهای بندر خرمشهر تا بندر امام و بالعکس مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی در زمینه دوام و مقاومت "پل سیاه" خاطرنشان کرد: از آن جایی که این پل با مصالح با کیفیت ساخته شده و در سال‌های گذشته به درستی نگهداری شده است هنوز همچون گذشته می‌توان از آن بهره‌برداری کرد.
رشیدی يادآوری كرد: در سال‌های اخیر یعنی در دهه 80 این پل از نظر خط ریلی مورد بازسازی و روسازی قرار گرفته است. البته در طول سال‌های گذشته نیز عملیات بهسازی برای آن انجام شده است.
مدیرکل راه آهن جنوب معتقد است: این پل فعلا تا سال‌های آینده هم می‌تواند مورد استفاده و بهره‌برداری ریلی قرار گیرد و مشکلی ندارد.
همچنین حکمت‌الهه موسوی، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خوزستان، در باره اين پل اظهار کرد: پل‌هایی همچون پل سیاه و سفید هر دو در مرکز کلانشهر اهواز واقع شده‌اند و نقش موثری در برقراری ارتباط بین مناطق شرق و غرب رودخانه کارون و حوزه‌های شهری دارند.
وی افزود: قبل از این که پل‌های دیگری از جمله هفتم و هشتم ایجاد شوند این 2 پل شریان اصلی عبور و مرور بین 2 سمت رودخانه کارون بوده‌اند. "پل سیاه" محل تردد قطار و پلی با ترکیب و ساختاری خاص می‌باشد.
موسوی، درباره قطع یا حذف کاربری تردد قطار در این پل به دلیل این که این بنا یک اثر تاریخی می‌باشد، معتقد است: پل قدیم دزفول با قدمت 1700 سال یک اثر ملی و تاریخی است و سازمان میراث فرهنگی استان نسبت به تردد سواره و خودورها از روی پل اقدام کرده است و فقط افراد پیاده امکان عبور از آن را دارند. اما در "پل سیاه" فعلا تردد قطار صورت می‌گیرد و تا زمانی که کارشناسان راه آهن تشخیص دهند به لحاظ ایمنی این پل قابل استفاده و جابه جایی‌های ریلی است مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
وی ادامه داد: سازمان میراث فرهنگی در خصوص هر بنای تاریخی و نه فقط "پل سیاه" نهایت هدفش این است که هر بنای تاریخی را به کاربری گذشته‌اش برگرداند و یا کاربری جدیدی را به آن بدهد که متناسب با شان و ساختگاه بنا باشد. زیرا ما زمانی می‌توانیم مرمت بنایی را به اتمام برسانیم که آن بنا را به مرحله احیا برسانیم. احیا به معنای کاربری داشتن است. کاربری کمک می‌کند که بنا حفظ شود. اگر شما خانه یا بنایی تاریخی داشته باشید اما از آن استفاده و بهر‌برداری نکنید بعد از مدتی خودش تخریب می شود و ممکن است عوامل فرسایشی به سراغ آن بيايد. بنابراین به دلیل عدم تردد در آن مکان اطلاع و تشخیص تخریب و فرسایش بنا امکان‌پذیر نیست.
موسوی گفت: برای بنایی همچون "پل سیاه" تصمیم به قطع کاربری و ارتباط نداریم و در مورد پل سیاه نیز ادامه کاربری منوط به تصمیم و تشخیص کارشناسان راه آهن خواهد بود.
وی در مورد این که آیا امکان تغییر رنگ "پل سیاه" وجود دارد یا خیر اظهار کرد: چنین امکانی وجود ندارد و سازمان فرهنگی چنین اجازه‌ای نمی‌دهد. زیرا این پل را با همین نام و همین رنگ می‌شناسند و به همین اسم هم به ثبت رسیده است. ما حتی بنایی بر زیباسازی بنا نداریم. نه فقط این بنا بلکه برای هیچ بنای تاریخی زیباسازی خاصی نمی‌توانیم انجام دهیم.
او اظهار کرد: اما در مورد نورپردازی پل باید شهرداری اقدام کند. در حال حاضر این پل نورپردازی جزيی دارد اما نورپردازی آن فنی و تخصصی به نظر نمی‌رسد. انتظار داریم همچون پل سفید که به همت شهرداری نورپردازی شده است در مورد "پل سیاه" نیز اقدام موثری صورت بگیرد.

به گزارش ايسنا، با توجه به این که پل‌ها باید به عنوان یکی از زیرساخت های شهری مورد توجه ارگان‌های متولی شهری قرار گیرند در این باره نظر ارسلان جعفری شهنی، معاون زیباسازی شهرداری اهواز، را پرسیدیم که در خصوص "پل سياه" گفت: اين پل اصلا تحويل شهرداري نيست و متعلق به شهرداري نمي‌باشد. اين پل هم‌اكنون متعلق به راه آهن بوده و بهره‌برداري آن نيز برعهده اين اداره كل است. شهرداري اجازه ورود به آن را ندارد و حتي مسؤوليت تعمير و نگه‌داري "پل سياه" برعهده راه آهن مي‌باشد. به صورت طبيعي شهرداري نسبت به پل‌هاي در اختيار خود مسؤوليت‌هايي را برعهده دارد.
وی با بیان این که نورپردازي پلي كه رنگش سياه است، دشوار است افزود: بحث طراحي نورپردازي "پل سياه" در حال انجام است و در صورت تامين اعتبار نورپردازي اين پل انجام مي‌شود. اما با توجه به طول زياد پل و نوع سازه نورپردازي آن كار سختي است. ميزان اعتبار مورد نياز براي نورپردازي "پل سياه" بستگي به نوع طراحي و تجهيزات نورپردازي دارد. توصيه ما اين است كه از تجهيزات با كيفيت براي نورپردازي استفاده شود. قطعا براي كيفي‌سازي با توجه به گران شدن كابل‌هاي برق، پروژكتورها و تجهيزات نورپردازي اعتبار زيادي نياز است.
جعفری شهنی تصریح  کرد: در مورد "پل سياه" 2 ديدگاه وجود دارد؛ يك ديدگاه اين است كه اين پل بخشي از هويت شهر اهواز است و از همان ابتدا به نام "پل سياه" مشهور بوده است و بايد با همين رنگ حفظ شود. اما بعضي اعتقاد به اثرگذاري منفي اين رنگ در ذهن دارند و معتقدند هيچ دليلي ندارد رنگ اين پل كه جلوه و رنگ نامناسبي دارد را همچنان حفظ كرد.
این مقام مسؤول اظهار کرد: در كل با توجه به محيط گرمي مثل خوزستان بهتر است كه رنگ سازه‌هاي فلزي رنگ روشن باشد زيرا هم جلوه بهتري دارد و هم گرماي كمتري را جذب مي‌كند.
وی همچنين نسبت به شيوع سرقت تجهيزات برقي و نوري در پل‌هاي اهواز بسيار اظهار تاسف كرد و گفت: اخيرا چند نفر در اهواز به دليل ارتكاب به سرقت كابل برق پل‌ها روانه زندان شده‌اند و متاسفانه اين مساله همچنان ادامه دارد. در چند روز گذشته پل چهارم مورد سرقت قرار گرفت كه توسط نگهبان يكي از سارقان دستگير شد.
پل‌ها، بناها و مکان‌های مختلف با سابقه و تاریخی شهرمان هر کدام نمادی از گذشته و فرهنگ گذشتگان این دیار می‌باشند. بی‌شک بی‌توجهی یا کم‌توجهی به این آثار ارزشمند بی‌اعتنایی به فرهنگ و ارزش‌های گذشته است. تعداد این آثار در استان کم نیست. نه تنها سازمان میراث فرهنگی و متولیان بلکه مردم نیز باید به سهم خود از این میراث دفاع کرده و بی‌توجه به آن‌ها نباشند.
برخی ابنیه‌های تاریخی همچون "پل سیاه" در محدوده شهر قرار دارند و در معرض دید عموم مردم، گردشگران و مسافران هستند و می‌طلبد که مسؤولان متولی ـ چه در حوزه میراث چه در حوزه شهری ـ توجه بیشتر و نگاه ویژه‌تری به آن‌ها داشته باشند.
مونا چراغی